Vikipediya

Kosovo Olimpiada oʻyinlarida

Kosovo 2016-yilda a'zo davlat sifatida Olimpia o'yinlarida debyut qildi[1]. Uning jamoasi 1992-yilda tuzilgan Kosovo Olimpiya Qo'mitasi (OCK) tomonidan tashkil etilgan va Xalqaro Olimpia Qo'mitasi tomonidan 2014-yil 9-dekabrda tan olingan[1]. U ilk medallini 2016-yilda debyut uchrashuvida qo'lga kiritgan, o'shanda dzyudochi Majlinda Kelmendi ayollar o'rtasida -52 kg vazn toifasida oltin medallni qo'lga kiritgan. 2020-yilgi Tokio Olimpiadasida Nora Gjakova dzyudo boʻyicha ayollar oʻrtasida oltin medallni qoʻlga kiritdi -57 kg vazn toifasida, Distria Krasniki esa ayollar o'rtasidagi dzyudoda -48 kg vazn toifasida oltin medallni qo'lga kiritdi.

Tarix tahrir

1920-yilgi Yozgi Olimpia o'yinlaridan 1992-yilgi Qishki Olimpia o'yinlarigacha Kosovoda tug'ilgan sportchilar Yugoslaviya terma jamoasi tarkibida ishtirok etishdi. 1960-yilgi Yozgi Olimpiada o'yinlarida Kosovoda tug'ilgan uchta futbolchi (Milutin Šoškić, Fahrudin Jusufi va Vladimir Durkovich) Yugoslaviya milliy futbol jamoasi tarkibida oltin medalni qo'lga kiritdi[2]. Olimpiadada Yugoslaviya uchun kurashgan Kosovolik birinchi individual sportchi bokschi Mehmet Bogujevchi bo'lib, 1980-yilgi yozgi Olimpia o'yinlarining erkaklar o'rtasida yarim o'rta vazn toifasida chorak finalga chiqdi[3]. 1984-yilgi Yozgi Olimpiada o'yinlarida bokschi Aziz Solixu o'ta og'ir vazn toifasida Olimpia medalini, bronza medalini qo'lga kiritgan Kosovodan birinchi individual sportchi bo'ldi[4]. Keyingi 1988-yilgi Yozgi Olimpiada o'yinlarida Solihu uchinchi marta yana boksda qatnashgan birinchi Kosovalı individual sportchi bo'ldi[5]. Kosovo albaniyalik Luan Krasniki 1996-yilda Atlantada bo'lib o'tgan yozgi Olimpiya o'yinlarida og'ir vazn toifasida Germaniya vakili bo'lib bronza medalini qo'lga kiritdi[6][7]. 2000-yil Sidneydagi yozgi Olimpia o'yinlarida. Taip Ramadani Avstraliyani qo'l to'pi bo'yicha himoya qilgan birinchi Kosova terma jamoasi sportchisi bo'ldi[8]. Naim Terbunja 2008-yilgi Yozgi Olimpiada o'yinlarida Shvetsiya vakili bo'lgan yana bir Kosovalı bokschi bo'ladi[9]. Kosovoda tug'ilgan Fatmire Alushi 2008-yilda Pekinda bo'lib o'tgan Olimpiadada Germaniyaning ayollar futbol terma jamoasi safida o'ynab, bronza medalini qo'lga kiritdi[10]. Kosovo albaniyalik Kosovare Asllani yozgi Olimpia o'yinlarida Futbol bo'yicha ikki marta kumush medalni qo'lga kiritdi, birinchi bo'lib 2016-yilda Rio-de-Janeyroda bo'lib o'tgan yozgi Olimpiada o'yinlarida Shvetsiya ayollar futbol terma jamoasi sharafini himoya qildi. U Tokioda boʻlib oʻtgan xotin-qizlar turnirida yana bu koʻrsatkichga erishdi[11].

Yugoslaviya parchalanganidan so'ng, 1992-yilda Kosovo Olimpia Qo'mitasi (OCK) tashkil etildi[12]. Biroq, Serbiya, Chernogoriya va Serbiya olimpiya terma jamoalari tarkibida faqat Kosovo serb sportchilari ishtirok etishdi. 2008-yil 17-fevralda Kosova parlamenti Serbiyadan mustaqilligini e'lon qildi. Dzyudo bo'yicha o'smirlar o'rtasidagi jahon chempioni Majlinda Kelmendi 2012-yilgi Yozgi Olimpia o'yinlariga yo'llanma oldi. U Kosovo bayrog'i ostida musobaqalarda qatnashmoqchi edi, ammo OCK o'sha paytda Xalqaro Olimpia qo'mitasi (XOQ) tomonidan tan olinmagan. Shuningdek, XOQ Kelmendining mustaqil sportchi sifatida ishtirok etish haqidagi iltimosini rad etdi. Kelmendi o'rniga Albaniya vakili bo'lishni tanladi[13].

2013-yil aprel oyida Serbiya va Kosova hukumatlari o'rtasida Bryussel kelishuvi tuzildi. Kosovo, 2014-yil 9-dekabrda toʻlaqonli aʼzo boʻlishdan oldin 2014-yil 22-oktabrda XOQning vaqtinchalik aʼzosi sifatida tan olingan[14]. O'sha paytda Kosovo Birlashgan Millatlar Tashkilotiga a'zo yoki kuzatuvchi davlat emas edi, lekin BMTga a'zo 193 davlatdan 97 tasi suveren davlat sifatida diplomatik tan olingan edi. 2013 va 2014-yillarda dzyudo bo'yicha jahon va Yevropa chempioni bo'lgan Kelmendi Rio-2016 va Tokio-2020 ochilish marosimlarida Millatlar paradida Kosovo bayrog'ini ko'tarib chiqdi[15].

Serbiya Kosovoning XOQga qabul qilinishiga norozilik bildirdi, chunki u Kosovo Serbiyaning avtonom viloyati ekanligini rasman da'vo qilmoqda. Biroq, Serbiya 1992-yilda Yugoslaviyaning chiqarib yuborilishining zararli oqibatlarini hisobga olib, natijada 2016-yilgi Yozgi Olimpia o'yinlarini boykot qilishdan bosh tortdi[16].

Kosovo, 2016-yilda Rio-de-Janeyroda boʻlib oʻtgan Yozgi Olimpiada oʻyinlarida ilk bor tan olingan Olimpia davlati sifatida ishtirok etdi. Kosovo uchun jami sakkiz nafar sportchi turli sport turlari bo'yicha bahslashdi. Kosovo ayollar o'rtasida -52 kg vazn toifasida Kelmendi tomonidan bitta oltin medalni qo'lga kiritdi, bu Kosovo uchun o'z tarixidagi birinchi Olimpia medalli[17]. Kosovo Rio-de-Janeyrodagi Yozgi Olimpiada o'yinlarida debyutini 54-o'rinda yakunladi[18].

Kosovo, Olimpia qo'mitasi 2018-yil Pxyonchxanda bo'lib o'tgan qishki Olimpia o'yinlarida debyut qildi. Albin Tohiri 2018-yilgi Qishki Olimpia o'yinlarining ochilish marosimida bayroqdor bo'lgan edi[19].

Kosovo, 2021-yilgi Tokio oʻyinlarida besh nafar erkak va olti nafar ayol raqib bilan ishtirok etdi. Majlinda Kelmendi va Oqil Gjakova Millatlar paradida bayroqdor bo'lishdi.

Kosovo, 2020-yilgi yozgi Olimpiada o'yinlarida dzyudo bo'yicha ikkita oltin medalni qo'lga kiritdi. Distria Krasniki ayollar o'rtasida -48 kg vazn toifasida Kosovo terma jamoasiga ilk oltin medallni taqdim etdi[20]. Nora Gjakova ayollar o'rtasida -57kg vazn toifasida Kosovo uchun ikkinchi oltin medalni[21], Kosovo uchun Olimpia o'yinlarida umumiy uchinchi oltin medalni qo'lga kiritdi[22]. Kosovo 2020-yilgi Tokiodagi yozgi Olimpiada oʻyinlarini 42-oʻrinda yakunladi. Ularning eng yuqori marrasi, xalq sifatida[23].

Kosovo, 2022-yilda Pekinda bo'lib o'tgan qishki Olimpia o'yinlarida ishtirok etdi. Uning olimpiya terma jamoasi ikkita sportchidan, biri erkak va bir ayoldan iborat edi. Albin Tahiri tog' chang'isi bo'yicha to'rtta musobaqada qatnashdi. Kiana Kryeziu Kosovo tarixida ayollar slalom bo'yicha qishki Olimpia o'yinlarida qatnashgan birinchi ayol bo'ldi[24]. Albin Tohiri Kosovo uchun eng yaxshi natijani Qishki Olimpiada oʻyinlarida erkaklar oʻrtasida 15-oʻrin bilan yakunladi[25]. Uning ikkinchi eng yaxshi marrasi erkaklar o'rtasidagi gigant slalomda bo'lib, u 30-o'rinni egalladi[26].

Ishtirok etish tahrir

Ishtirok etish vaqti tahrir

Sana Jamoa
1912-yil qismi sifatida  Austria  Avstriya   Serbiya (SRB)
1920—1936-yillar Andoza:Country data Kingdom of Yugoslavia Yugoslaviya Qirolligi (YUG)
1948—1988-yillar   SFR Yugoslaviya (YUG)
1992-yil Qish   Croatia (CRO)   Sloveniya (SLO)  SFR Yugoslaviya (YUG)
1992-yil Yoz   Bosnia and Herzegovina (BIH)   Independent Olympic Participants (IOP)
1994-yil BMT tomonidan ishtirok etishni taqiqlash
1996 – 2006-yillar   Shimoliy Makedoniya (MKD)   FR Yugoslaviya (YUG) /



  Serbia and Montenegro (SCG)
2008 – 2014-yillar   Serbiya (SRB)   Montenegro (MNE)
2016 -yil   Serbiya (SRB)   Kosovo (KOS)

Medall egalari ro'yxati tahrir

Medal Ism O'yinlar Sport Tadbir
Oltin Kelmendi, MajlindaMajlinda Kelmendi 2016-yil Rio-de Janeyro   Dzyudo Ayollar 52 kg
 Oltin Krasniqi, DistriaDistria Krasniqi 2020 Tokio   Dzyudo Ayollar 48 kg
 Oltin Gjakova, NoraNora Gjakova 2020 Tokio   Dzyudo Ayollar 57 kg

Olimpiada ishtirokchilari tahrir

Yozgi Olimpia o'yinlari tahrir

Sport 2016 2020 Sportchilar
Yengil atletika 2 1 3
Boks 1 1
Velosport 1 1
Dzyudo 2 5 7
Otishma 1 1 2
Suzish 2 2 4
Kurash 1 1

Qishki Olimpia o'yinlari tahrir

Sport 2018 2022 Sportchilar
Tog' chang'isi 1 2 3
  1. ↑ 1,0 1,1 „Kosovo granted full IOC recognition; can send own team to Olympics in Rio de Janeiro“. The Republic (9-dekabr 2014-yil). 19-dekabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-dekabr 2014-yil.
  2. ↑ „Olympic Football Tournament Rome 1960 - Matches - FIFA.com“ (2019-yil 10-yanvar). 26-dekabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  3. ↑ „Archived copy“. www.sports-reference.com. 18-aprel 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-fevral 2022-yil.
  4. ↑ https://www.noc-kosovo.org/repository/docs/revista_olimpi_nr_7.pdf (Wayback Machine saytida 2022-02-13 sanasida arxivlangan) [formatsiz URL PDF]
  5. ↑ „AZIZI I RËNDË - Telegrafi“.
  6. ↑ „Unrecognized states at the Olympics“ (4-noyabr 2014-yil).
  7. ↑ „Round 13 - Interview: Luan Krasniqi, Cisse Salif and Raphael Zumbano“ (11-noyabr 2008-yil). 2021-yil 29-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-avgust.
  8. ↑ https://www.noc-kosovo.org/repository/docs/revista_olimpi_nr_7.pdf (Wayback Machine saytida 2022-02-13 sanasida arxivlangan) [formatsiz URL PDF]
  9. ↑ „Russia's Matvey Korobov (R) celebrates after defeating Sweden's Naim Terbunja in their Middleweight (75 kg) Round of 32 boxing match at the Beijing 2008 Olympic Games 9-avgust 2008-yil. REUTERS/Lee Jae-Won (CHINA Stock Photo - Alamy“. 2022-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-avgust.
  10. ↑ „FIFA“.
  11. ↑ aswell.https://reporteri.net/sport/kosovare-asllani-fiton-medaljen-e-argjendte-olimpike/
  12. ↑ „IOC grants provisional recognition to Kosovo Olympic Committee“. olympic.org (22-oktabr 2014-yil). Qaraldi: 9-dekabr 2014-yil.
  13. ↑ „London 2012: Judoka's Kosovo Olympic bid turned down“. BBC Sport (25-may 2012-yil).
  14. ↑ „127th IOC Session comes to close in Monaco“. olympic.org (9-dekabr 2014-yil). Qaraldi: 9-dekabr 2014-yil.
  15. ↑ „Majlinda Kelmendi carries the flag of Kosovo at Rio 2016“. 100Judo.com. Qaraldi: 9-dekabr 2014-yil.
  16. ↑ Grohmann, Karolos. „Kosovo earns Olympic recognition, Serbia furious“. Reuters (9-dekabr 2014-yil). 2020-yil 7-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-avgust.
  17. ↑ „Kosovo's First Ever Olympic Medalist on her 'Great Moment'“.
  18. ↑ „"Rio 2016" publikon tabelën e fundit, ku gjendet Kosova?“.
  19. ↑ „These are the six countries making their debut in the Winter Olympics“ (6-fevral 2018-yil).
  20. ↑ „Distria Krasniqi writes another fairytale for Kosovo“.
  21. ↑ „Osmani: Në këtë dite zie për popullin tonë, Nora Gjakova i solli dritë Kosovës“ (26-iyul 2021-yil).
  22. ↑ https://www.noc-kosovo.org/repository/docs/olimp_10.pdf (Wayback Machine saytida 2022-05-18 sanasida arxivlangan) [formatsiz URL PDF]
  23. ↑ „Përfundojnë Lojërat Olimpike "Tokyo 2020", Kosova e 42-ta“ (8-avgust 2021-yil).
  24. ↑ „Olympic dreams come true for Kosovo skier Kiana Kryeziu“. AP News (2022-yil 24-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 14-mart.
  25. ↑ „Albin Tahiri i 15-ti, arrin rezultatin më të mirë në histori të Kosovës në Lojërat Olimpike Dimërore“. 2022-yil 2-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-avgust.
  26. ↑ „Albin Tahiri: Jam i lumtur që hyra sërish në top 30“. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Kosovo_Olimpiada_oʻyinlarida&oldid=3990344" dan olindi