Kulchatoy

Kulchatoy - q. Shilpildoq. KULMIVATSIYA (lot. culmen -yuqori nuqta, choʻqqi) (adabiyotshu-noslikda) — badiiy asar konfliktining eng keskinlashgan nuqtasi; qaxramonlarning toʻqvashuvi va oʻzaro munosabatlari hal qilinadigan jara-yon, tugunning yechimi boshlanadigan lahza. Mazmun jihatidan K. hayot sinovlarining eng yuqori choʻqqisidir. Uasardagi muammolarni yavada keskinlashtiradi va qaxramonning qandayli-gini, nimalarga qodirligini aniq-lashga xizmat qiladi. Mas, Abdulla Qodiriyning "Mehrobdan chayon" roma-nida Mirzo Anvarning Xudoyorxon bilan munozarasi va uning jallod qoʻliga topshirilish jarayoni yoki "Oʻtgan kunlar"dagi Otabekning Kumush uyining ortida uch vafar dushmani bilan yakkamayakka olishuvi holati shu asarlarning K.. nuqtalari hisoblanadi. K. baʼzan asarning boshida, oʻrtasida, oxirida ham kelishi mumkin. KULMIVATSIYA (astronomiya-da) — osmon sferasining sutkalik harakati tufayli yoritqichning osmon meridianidan oʻtishi. Yuqori va quyi K. boʻladi. Yoritqich zenitni oʻz ichiga oluvchi meridianning yarmini kesib oʻtsa, yuqori K., qarama-qarshi tomondagisi esa quyi K. deyiladi. Yuqori K. paytida yoritqichning ufqsan balandligi eng katta qiymatga ega boʻladi.