Lechatelierit

Lechatelierit  — noyob silika shishasi, SiO ₂ kristal boʻlmagan amorf mineraloid. Haqiqiy mineral boʻlmasa ham, u koʻpincha kvarts minerallari guruhiga kiradi. 1915-yilda fransuz mineralogi Antuan Fransua Alfred Lakroix tomonidan oʻrganilgan va fransuz kimyogari Anri Lui Le Chatelier sharafiga nomlangan.

Lechatelierit
Asosiy
Formulasi	SiO2
IMA tizimi boʻyicha
Sinfi	Oksidlar
Fizik xususiyatlari
Rangi	Rangsiz, oq
Qirra rangi	oq
Yaltiroqlik	shishasimon
Shaffoflik	shaffof
Qattiqlik	6.5
Sinishi	moʻrt
Zichligi	2,5-2,65 g/sm³ g/sm³
singoniyasi	Rombik (planaksiyal)
Lechatelierit

Shakllanish

Lechatelieritning tabiiy ravishda paydo boʻlishining keng tarqalgan usullaridan biri — chaqmoq urishi paytida kvarts qumining juda yuqori haroratda erishi. Natijada fulgurit deb ataladigan tartibsiz, shoxlangan, koʻpincha koʻpikli ichi boʻsh kremniy shishasi bor . Fulguritlarning hammasi ham lechatelierit emas. Asl qum deyarli toza kremniy boʻlishi kerak.

Lechatelierit shuningdek meteorit zarbasi kraterlanishi paytida yuqori bosimli zarba metamorfizmi natijasida hosil boʻladi va tektitlar deb ataladigan shishasimon ejektaning umumiy tarkibiy qismidir. Aksariyat tektitlar shishasimon materialdan boʻlaklardir ammo Liviya va Misrdagi Sahroi Kabir choʻlidagi tektitlar Liviya choʻl oynasi sifatida tanilgan, deyarli sof lechatelierit boʻlgan deyarli sof kremniydan iborat . Yuqori bosimli tajribalar shuni koʻrsatdiki, granit ichiga koʻmilgan kvarts donalarida lechatelierit ishlab chiqarish uchun 85 GPa zarba bosimi kerak . Lechatelierit meteoritning Arizona shtatidagi Meteor krateridagi Kokonino qumtoshi qatlamiga urilishi paytida hosil boʻlgan. Taʼsirdan keyin bosimning tez pasayishi paytida bug 'yangi hosil boʻlgan lechatieritni kengaytirdi. Buzilgan va kengaytirilgan shisha suvdan kamroq zichlikka ega . Lechatelierit sunʼiy ravishda ham paydo boʻlishi mumkin, bu noyob misol Trinity Flats, White Sands, Nyu-Meksikoda birinchi yadroviy bomba portlashida kvarts qumining erishi natijasida hosil boʻlgan trinititdir .