LuAZ

Lutsk Automobile Plant
LuAZ
Turi	Xususiy kompaniya
Tarmogʻi	Avtomobil ishlab chiqarish
Egasi	Bogdan Group
Qachon asos solingan	25-avgust, 1955-yil
Hududiy xizmati	Ukraina
Mahsulot(lar)i	amfibiya transporti

LuAZ (ukraincha: ЛуАЗ, qisqasi Lutskiy avtomobilniy zavod, Lutskiy avtomobilniy zavodi; Lutsk avtomobil zavodi) — Sovet Ittifoqida qurilgan Lutsk shahridagi Ukraina avtomobil ishlab chiqaruvchi zavodi. 2009-yildan beri Bogdan Motors 1-sonli avtomobil yigʻish zavodi sifatida faoliyat olib bormoqda.

2022-yilda brend Luaz Motors sifatida yengil ixcham elektr pikaplarni ishlab chiqarish uchun qayta tiklangan va 2023-yilda avtomobillarni yangi brend ostida sotuvga chiqara boshlagan. Yangi kompaniyaning avvalgi zavodga aloqasi yoʻq.

Tarixi

Sovet Ittifoqida

Zavodning qurilishi 1951-yilda boshlangan. U 1955-yilda LARZ (Lutskiy Avtoremontnyi Zavod, Lutsk avtomobil taʼmirlash zavodi) sifatida ochilgan. Ushbu nisbatan kichik zavodning dastlabki mahsulotlari GAZ yuk mashinalarini taʼmirlash qismlarigina boʻlgan.

1959-yil 3-sentyabrda zavod nomini LuMZ (Lutskiy Mashynobudivnyi Zavod, Lutsk mashinasozlik zavodi) deb oʻzgartirgan^[1]. Rekonstruksiyadan soʻng zavodlar Moskvitch, ZIL va UAZ kuzovlarida koʻchma taʼmirlash ustaxonasi va muzlatkichli yuk avtomobillarining kuzovlarini ishlab chiqarishni boshlagan^[2].

Zavodning ilk mahsulotlari juda sifatsiz boʻlgan, ammo „bir muncha vaqtgacha LuAZ sovet avtoulovchilari tomonidan sotib olinishi mumkin boʻlgan yagona avto mashina boʻlgan“^[3].

1965-yilda LuMZ dastlab Zaporijjiya avtomobilsozlik zavodida ishlab chiqarilgan ZAZ-969 ni yigʻishni boshlagan. Ishlab chiqarilgan original dizayndagi birinchi avtomobil Qizil Armiya uchun LuAZ-967 amfibiya mashinasi boʻlgan^[4]. Bu avtomashina Koreya urushidan keyin paydo boʻlgan. Sovetlar oʻsha paytda ularga xizmat koʻrsatgan haddan tashqari katta va ogʻir GAZ-69 mashinalaridan koʻra yaxshiroq boʻlgan Amerikaning Willys MB singari kichik yoʻltanlamas avtomobillarga ehtiyoj sezganidan soʻng yangi avtomobilni yaratish loyihasi paydo boʻlgan^[5]. NAMI (Milliy avtomobil instituti) da ishlab chiqilgan, NAMI 049 nomi bilan maʼlum boʻlgan prototip loyihasi 1958-yilda yakunlangan^[6]. 11-dekabrda zavod oʻz nomini LuAZ (Lutskiy avtomobilniy zavodi, Lutsk avtomobil zavodi) deb oʻzgartirilgan.

1975-yilda LuAZ yangi tashkil etilgan AvtoZAZ guruhiga qoʻshilgan. 1979-yilda ZAZ-969 ning yangi avlodini yigʻish boshlandi. U LuAZ-969M nomini olgan va keng tarqalgan „Volinianka“ (Volin) nomi bilan mashhur boʻlgan. Avtomobil xalqaro avtosalonlarda yaxshi sotila boshlagan. 1982-yilda LuAZ oʻzining 100 000-avtomobilini yigʻgan va keyingi yili eksport uchun avtomobillar ishlab chiqarishni boshlagan.

1989-yilda zavod LuAZ-1301 ixcham SUV prototipini yigʻgan. 1990-yilda zavod oʻzining ishlab chiqarish borasidagi rekordiga erishadi va bir yilda 16500 tagacha avtomobilni yigʻishga muvaffaq boʻladi.

Ukraina mustaqilligidan keyin

1993-yil 31-mayda Ukraina Vazirlar Mahkamasi LuAZni xususiylashtirishga ruxsat bergan va hujjat 1996-yil iyun oyida tasdiqlangan. 1998-yil 27-iyulda zavod strategik muhim kompaniyalar roʻyxatidan chiqarilgan va LuAZ ning nazorat paketi sotuvga qoʻyilgan. 1999-yilda kompaniyaning 81% ulushini Oleksiy va Petro Poroshenkoning Ukrprominvest guruhi sotib olgan.

Sotib olingandan soʻng, zavod Rossiyaning UAZ va VAZ rusumli avtomashinalarini savdodan toʻliq siqib chiqara boshlagan. 2002-yilda LuAZ oʻzining eski modellarini ishlab chiqarishni toʻxtatib, ularni LuAZ-1301 bilan almashtirishni boshladi, uning rivojlanishi 1980-yillarning oxirida boshlangan, yangi ixcham SUV konsepsiyasi Kiyevdagi SIA-2002 avtosalonida taqdim etilgan.

2005-yilda Ukrprominvest Bogdan korporatsiyasini tashkil etgan. LuAZ unga 1990-yillarning oxiridan beri guruhga tegishli boʻlgan Cherkasiy avtobus zavodi bilan birga aʼzo boʻlgan. Kompaniya Hyundai va Kia avtomobillarini CKD toʻplamlaridan yigʻishni boshlagan. 2006-yilda Ukraina LuAZ-1301 loyihasiga chek qoʻyib, Euro-2 qoidalarini qabul qilgan.

2006-yilda zavodda jamoat transporti vositalari ishlab chiqaradigan yangi konveyer ishga tushirilgan. LuAZ alohida brend boʻlishni toʻxtatadi va Bogdan Motorsning bir qismiga aylanadi. 2008-yilda zavodni rekonstruksiya qilish boshlanadi va keyingi yili ishlab chiqarishni kengaytirish rejalari bilan o;z nomini № 1 Avtoskladalnyi Zavod (1-sonli avtomobil yigʻish zavodi) ga oʻzgartiradi, biroq 2008-2009-yilgi Ukrainadagi iqtisodiy inqiroz tufayli rekonstruksiya tezda toʻxtatiladi.

2014-yilda sobiq LuAZ avtomobillarini ishlab chiqarish uchun uskunalar demontaj qilingan va kompaniya oʻrniga avtobus va trolleybuslarni yigʻishga eʼtibor qaratgan.

2020-yil 7-iyulda Bogdan Motors Ukreximbank kreditini toʻlay olmagani uchun bankrot boʻlgan. Lutsk zavodi oʻz faoliyatini toʻxtatgan va zavod sotuvga qoʻyilgan.

Elektrlashtirilgan avtomobillar

2022-yilda LuAZ egasi Vadim Ignatov brendni yangi logotip bilan boyitishni va asosan oʻrta darajadagi hamyonbop narxlar va ixcham dizaynga ega ekonom-klass mashinalar ishlab chiqarishga eʼtibor qaratgan holda elektromobillar ishlab chiqarishga oʻtishni rejalashtirgan. Mazkur loyihaga koʻra, kompaniya EEC L7e asosida litsenziyalangan ixcham pikap avtomobillarini ishlab chiqishga qaror qilgan. Zavod, Xitoyda ikkita versiyada sotiladigan City nomli 4 eshikli pikap va Farmer rusumli 2 eshikli yuk koʻtaruvchi mashinalarni ishlab chiqaradi.

Aytilishicha, bu mashinalar 5 kVt quvvatga ega dvigatelga ega, uning maksimal tezligi 50 km/soat ga yetadi, narxi esa 5000 dollarga yaqin. Avtomobil kuzovi va motorlari Xitoydan keltiriladi. Ushbu modellar 2023-yil 30-mayda sotuvga chiqarilgan^[7].

Avtomobillar

LuAZ 967 — toʻrt gʻildirakli amfibiya (1961-1989)
LuAZ 969V „Volin“ (1967-1972)
LuAZ 969 „Volin“ (1971-1975)
- LuAZ 969A „Volin“ (1975-1979)
- LuAZ 969M „Volin“ Zaporojets 40 ot kuchiga ega dvigatel (1979-1996)
LuAZ 970 6x4 amfibiya prototipi (1980-yillarning oʻrtalari)
LuAZ 1301 prototiplarining bir nechtasi ishlab chiqarilgan (1984, 1990, 2002)
- LuAZ 13019 - 1301 prototipining olti gʻildirakli pikap versiyasi (1990)
LuAZ 1302 „Volin“ Tavria bilan 969M ning modernizatsiya qilingan versiyasi. 53 ot kuchilik dvigatelga ega (1992-2002)
- LuAZ 13021 „Volin“ — 1302 ning pick-up versiyasi (1991-1998)
LuAZ 1901 „Geolog“ 6x6 amfibiya prototipi (1999)
LuAZ 2403 aeroport traktori (1979-1992)
LuAZ Proto prototipi (1988)
LuAZ Fermer (2023)
LuAZ City (2023)

Galereya

LuAZ 967M
LuAZ 969
LuAZ 969M
LuAZ 1302
LuAZ 1302

Yana qarang

SSSR va Rossiyada avtomobil modellarini raqamlash tizimi

Manbalar

↑ Thompson, Andy. Cars of the Soviet Union (Haynes Publishing, Somerset, UK, 2008), p.93.
↑ Thompson, p.93.
↑ Thompson, p.93.
↑ Thompson, p.93.
↑ Thompson, p.93.
↑ Thompson, p.93.
↑ „Mini pickup with great potential: Ukrainians release electric car in the middle of the war News“ (en). www.dailynewsen.com/. Qaraldi: 2023-yil 23-may.

Adabiyotlar

Ukraina Lada Assembler LuAZ Hyundai, Kia-ni Peter Homola tomonidan qoʻshadi, Wards Auto, 2005 yil 8-noyabr.

Havolalar

(fransuzcha) LuAZ-Amphib restoration
(ukraincha) Official site
(olmoncha) LuAZ-fan site
(ruscha) LuAZ-fan site
LUAZ at Autosoviet website

[1] Thompson, Andy. Cars of the Soviet Union (Haynes Publishing, Somerset, UK, 2008), p.93.

[2] Thompson, p.93.

[3] Thompson, p.93.

[4] Thompson, p.93.

[5] Thompson, p.93.

[6] Thompson, p.93.

[7] „Mini pickup with great potential: Ukrainians release electric car in the middle of the war News“ (en). www.dailynewsen.com/. Qaraldi: 2023-yil 23-may.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]