Vashington (shahar): Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq |
Imlo |
||
Qator 35:
vebsayt = [http://www.dc.gov/ www.dc.gov]|
ilovalar = |
}}'''Vashington shahri''' — [[Amerika Qoʻshma Shtatlari]]ning poytaxti. [[Kolumbiya okrugi]]da, [[Potomak daryosi]] boʻyida joylashgan. [[Vashington shtati]]dan ajratish uchun odatda shahar '''Vashington, Kolumbiya okrugi''' (inglizcha ''Washington, D.C.'', ''Washington, District of Columbia'' yoki shunchaki ''D.C.'') deb yuritiladi. AQSh federal davlatining uchchala palatasi ham: [[AQSh Kongressi|Kongress]], [[AQSh prezidenti|prezident]], va [[
==
1790-yil 16-iyulda [[AQSh konstitutsiyasi]]ga
Okrugni tuzish uchun [[Maryland]] va [[Virginia]] shtatlari [[Potomac]] daryosi boʻylab oʻz yerlaridan joy berishgan. Lekin 1846-yil Kongres Virginiaga oʻz ulushini qaytarib bergan. Vashington shahriga 1791-yil avvaldan majvud boʻlgan Georgetown portining sharq tomonida mamlakatning poytaxti qilib asos solingan. Vashington shahriga ham, shtatiga ham AQShning birinchi prezidenti [[George Washington|Jorj Vashington]]ning (1732-1799) nomi berilgan.
Qator 44:
1812-1814 yillardagi [[Angliya-Amerika urushi]]da Vashington shahri katta zarar koʻrdi. Urushdan keyin qayta tiklandi.
Vashingtonda bir qancha muhim xalqaro konferensiyalar boʻlib oʻtgan va xalqaro bitimlar tuzilgan. 1942-yil yanvarda Vashingtonda 26 davlat deklaratsiyasi imzolandi. Bu deklaratsiyani imzolagan va uni quvvatlagan davlatlar "Birlashgan Millatlar" nomini oldi. 1949-yil aprelda [[Shimoliy Atlantika shartnomasi tashkiloti]] (NATO) ham shu yerda imzolangan.
==
Vashington shahrining aholisi 2011-yil 617 996 kishi boʻlgan. 2010-yilgi maʼlumotga koʻra, shahar Amerikaning 24-eng koʻp aholi yashaydigan shahridir. [[Maryland]] va [[Virginia]] shtatlaridan ishga kelib-ketadiganlarni hisoblaganda shaharning aholisi 1 milliondan oshadi. Vashington shahri va uning atrofidagi maydonning aholisi 5,6 million kishidir.
== Iqtisod ==
Vashington [[sanoat]]i mamlakat miqyosida ahamiyatga ega emas. Sanoat mahsulotlari asosan mahalliy ehtiyojlar uchun ishlab chiqariladi. [[Oziq-ovqat]], [[tikuvchilik]], [[poligrafiya]], harbiy sanoat korxonalari bor. Aholining koʻp qismi davlat xizmatida, [[maishiy xizmat koʻrsatish]], [[savdo]] va [[moliya]] ishlarida band.
==
Vashington mamlakatning yirik ilmiy va madaniy markazidir.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> Shaharda koʻplab oliy oʻquv yurtlari, jumladan 5 [[universitet]], [[AQSh Milliy Fanlar Akademiyasi]], Harbiy akademiya, ilmiy jamiyatlar, [[muzey]]lar bor. Shaharda yana [[Kongress kutubxonasi]] va boshqa [[kutubxona]]lar, Milliy sanʼat galereyasi joylashgan. Vashington tashqi qiyofasi bilann AQShning boshqa yirik shaharlaridan farq qiladi. Unda koʻp qavatli baland binolar, yirik korxonalar yoʻq. Bogʻ va xiyobonlar, [[haykal]]lar, yodgorlik uchun qurilgan binolar koʻp. Vashingtonga har yili millionlagan turistlar kelib ketadi.
==
[[File:WhiteHouseSouthFacade.JPG|thumb|Oq uy]]
Vashingtonda prezident qarorgohi ([[Oq uy]], 1792-1818-yillarda qurilgan), [[Kongress binosi]] (Kapitoliy, 1793-1863), Davlat departamenti, Harbiy shtab ([[Pentagon]]), ministrliklar va boshqa oliy davlat muassasalari joylashgan. Amerika davlatlari tashkilotlarining rahbarlik organlari ham Vashingtonda. Shaharda 176 mamlakatning [[elchixona]]si va koʻplagan xalqaro tashkilotlar, savdo birlashmalar, [[nodavlat tashkilot]]lar va kasaba uyushmalarining asosiy binolari joylashgan.
Qator 61:
Shaharni 1973-yildan beri mahalliy saylangan mer va 13-aʼzoli shahar kengashi boshqarib keladi. Shunday boʻlsa ham, Kongress shaharni boshqarib turadi va shahar qonunlarini bekor qilishi mumkin. Shu sabab Vashington shahri yashovchilarining oʻz-oʻzini boshqarish huquqi boshqa yerdagi AQSh fuqarolarinikidan oz. Shaharning kongresda saylov huquqiga ega boʻlmagan vakili bor, ammo [[senator]]lari yoʻq. 1961-yil ratifikatsiya qilingan oʻzgarishga binoan prezidentlik saylovlarida shahar uch saylov ovozi beradi.
==
Vashington yirik transport yoʻllari tuguni. Shaharning janubi-gʻarbida daryo[[ port]]i mavjud. Shahar joylashgan huddudda uch [[aeroport]] bor. [[Ronald Reagan Washington National Airport]] Potomac daryosining nargi betida, [[Arlington, Virginia]]da joylashgan. [[Washington Dulles International Airport]] boʻlsa shahardan 42.3 kilometr masofada [[Virginia]]ning Fairfax va Loudoun countylarida joylashgan. [[Baltimore-Washington International Thurgood Marshall Airport]] boʻlsa 51
== Havolalar ==
| |||