Saksovul: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa)
Yangi maqola yaratildi
 
Olaf Studt (munozara | hissa)
+ 8 × [[]], imlo; + Turkum:Oʻsimliklar; - {{no iwiki}}
Qator 1:
'''Saksovul''' (''Haloxylon'') — [[shoʻradoshlar]] oilasiga[[oila (biologiya)|oila]]siga mansub [[buta]] va daraxtlar[[daraxt]]lar turkumi[[turkum]]i. Boʻyi 1,5—12 m, tanasining[[tana]]sining diametri 1 m gacha boradi. Guli[[Gul]]i mayda, ikki jinsli, qaramaqarshi, tangachasimon, guloldi qoʻltigʻida bittadan oʻrnashgan. Barglari[[Barg]]lari uchli, rivojlanmagan, tangachasimon, gul xreil qiluvchi novdachalari qari shoxlardan oʻsib chiqadi. S.ning yashil novdalari organik modsa toʻplashga xizmat qiladi. Iillik yosh novdalarining koʻp qismi kuzda, ayniqsa, sovuq tushishi bilan toʻkilib ketadi, ozroq qismi esa yogʻochga aylanib saqlanib qoladi. Alr.dan gullay boshlaydi, okt.da urugʻlaydi. Osiyo ([[Oʻrta Osiyo]], [[Eron]], [[Afgʻoniston]], [[Xitoy]], [[Mongoliya]])da 10 turi[[tur (biologiya)|tur]]i uchraydi. Oʻzbekistonning[[Oʻzbekiston]]ning [[Qizilqum]] choʻllarida oʻrmonlarni hosil qiluvchi asosiy turlar — oq va qora S.dir. Kora S. (N''H. aphyllum'') — bargsiz buta yoki daraxt, bal. 4—9 (12)m gacha. Asosan, Osiyoning [[choʻl]] va [[chala choʻl zonalari|chala choʻllarida]], shoʻrxok yerlarda, shoʻrlangan qumlarda, taqirlarda koʻp tarqalgan. Urugʻidan koʻpayadi. Yoʻllarda ixotazorlar barpo etishda foydalaniladi. Qora S. katta daraxtzorlar hosil qiladi, oq Sdan tana va shoxshabbasining qoramtir boʻlishi, bargining tuzilishi bilan ajralib turadi. Oq S. (''H. persicum'') — yirik buta. Bal. 2,5—6 m. Ildizi 10—11 m chuqurlikka boradi. [[Qozogʻiston]], Oʻrta Osiyo, Eron, Afgʻoniston, [[Iroq]], [[Saudiya Arabistoni]], Gʻarbiy Xitoyning choʻl va sahrolarida oʻsadi. Oq S. qumliklarni mustahkamlash uchun ekiladi. Zaysan Si (''H. ammodendron'') turi Qoraqalpogʻistonning[[Qoraqalpogʻiston]]ning ayrim joylari ([[Ustyurt]])da uchraydi.
 
S.ning xalq xoʻjaligida ahamiyati katta. Undan, asosan, oʻtin (yoqilgʻi), qoʻylar va tuyalar uchun toʻyimli ozuqa, qumlarni mustahkamlovchi, shamolni toʻsuvchi vosita sifatida foydalaniladi. S oʻrmonlari tuproqni eroziyadan saqlashda muhim oʻrinda turadi. S. 50—60 y. yashaydi. Asosan, urugʻidan koʻpayadi va 5—7yili normal urugʻlay boshlaydi. Oʻrta Osiyo va Qozogʻistonda S oʻrmonlari 22 mln. ga atrofida. Oʻzbekistonda S. oʻrmonlari 1229 ming ga, shundan oq S. 976 ming ga, qora S. 253 ming ga ni egallaydi.
Qator 11:
 
{{stub}}
{{no iwiki}}
 
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
[[Turkum:Oʻsimliklar]]