Ob (daryo): Versiyalar orasidagi farq

'''Ob''' — [[Rossiya Federatsiyasi|RF]] va [[Yer]] sharidagi eng yirik daryolardan[[daryo]]lardan biri; Rossiyada[[Rossiya]]da sersuvligi jihatidan 3-oʻrindagi ([[Yenisey]] va Lenadan[[Lena]]dan keyin) daryo. Oltoydagi[[Oltoy]]dagi [[Biya (daryo)|Biya]] va [[Katun (daryo)|Katun]] daryolarining qoʻshilishidan hosil boʻladi va Gʻarbiy[[Gʻarb]]iy [[Sibir]] hudu-dini jan.dan shim.ga kesiboʻtib, [[Kara dengiziningdengizi]]ning Ob qoʻltigʻiga[[qoʻltiq|qoʻltigʻi]]ga quyiladi. Uz. 3650 km ([[Irtish]] daryosining boshlanishidan hisoblaganda 5410 km), havzasining[[daryo havzasi|havzasi]]ning [[maydon|mayd.]] 2990 ming km2km². Hav-zasining asosiy qismi (85%) [[Gʻarbiy Sibir tekisligidatekisligi]]da, jan.-sharqiy qismi Jan. Sibir togʻlarida joylashgan ([[Oltoy]], [[Kuznetsk Olatovi]], Salair kryaji va [[Togʻli Shoriya]]). O. havzasiga 150 dare quyiladi. Havzaning yuqori qismi togʻlarda joylashgan boʻlib, u yerdan Biya va Katun hamda koʻpchilik irmoklari[[irmoq|irmok]]lari boshlanadi.

[[Tom (daryo)|Tom]] daryosi quyilish joyidan quyirokda O. sersuv va Irtish daryosiga qoʻshilgunga qadar [[tayga]] zonasi boʻylab oqadi. Bu yerda O. vodiysining[[vodiy]]sining eni 30— 50 km va undan ortiq. Chuq. 4—8 m. Yirik irmoklari: Tom, [[Chulim]], [[Ket]], Tim, Vax va b.

Irtish daryosi quyilgandan soʻng O. shimolga buriladi. Vodiysi keng , assimetrik. Qayiri ham keng (40—50 km). O. Peregrebnoye sh.dan quyiroqda 2 oʻzanga — Katta Ob va Kichik Obga boʻlinadi. Quyi oqimining asosiy irmoklari: Kazim, Poluy (oʻngda), Shim. Sosva, Shchuchya (chapda). O. Ob qoʻltigʻiga [[delta]] (mayd. 4 ming km2dankm²dan or-tiq) hosil qilib quyiladi. Asosan, qordan toʻyinadi. Oʻrtacha yillik suv sarfi [[Barnaul]] sh. yaqinida 1470 m3m³/ sek, [[Salehard]] sh. yaqinida 12700 m3m³/ sek. O.ning yuqori oqimida muz 150 kun, quyi oqimida 220 kun erimay yotadi.

O. havzasi har xil tabiiy resurslarga[[resurslar]]ga boy. Gʻarbiy Sibir [[neft]], [[gaz]] va [[koʻmir]] zaxirasi[[zaxira]]si boʻyicha Rossiyada muhim oʻrin egallaydi. RFdagi barcha [[torf]] za-xirasining asosiy qismi shu yerda. Suv, [[oʻrmon]] va b. resurslar ham koʻp. O. va Ob qoʻltigʻida 50 ga yaqin baliq turi uch-raydi. O. havzasining umumiy potensial gidroenergiya resursi 250 mlrd. kVt-s. Novosibirsk GES, [[Buxtarma suv ombori|Buxtarma GES]] va [[Ust-Kamenogorsk]] [[GES]] ishlab turibdi. O. — Gʻarbiy Sibirning asosiy transport magistrali. O.ning boshlanish joyidan quyilish yerigacha kema qatnaydi. O. xavzasining asosiy port va pristanlari: [[Novosibirsk]], [[Tomsk]], [[Surgut]], Labitnangi, [[Pavlodar]], [[Omsk]], [[Tobolsk]], [[Tyumen]]. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>

{{hydro-stub}}