'''Janubiy qutb''' - Yer aylanishining faraz qilinadigan oʻqi, Jan. yarim sharda yer yuzasi bilan kesishgan nuqta. J.Janubiy q.qutb [[Antarktida]]ning [[Tinch okeani|Tinch okean]] qirgʻogʻiga yaqin qismida 280 m balandlikda joylashgan. Bu yerda muzning qalinligi 2810 m ga yetadi. Yer yuzasidagi har qanday nuqta J.Janubiy q.gaqutbga nisbatan joylashgan boʻlib, har doim shim. yoʻnalishda boʻladi. J.Janubiy q.qutb atrofida iqlim juda ham sovuq, muttasil shamol va izgʻirin, boʻron boʻlib turadi. Havoning oʻrtacha t-rasitemperaturasi 1957—61 y.lardayillarda —48,6°, eng past t-ratemperatura —78,9° boʻlgan. Qutb kuni qariyb 179 sutka davom etadi (23 sent. dan 20—21 martgacha). (yana q. [[Geografik qutblar]]). R. Amundsen boshchiligidagi norveg ekspeditsiyasi 1911 y. 14 dek.da birinchi boʻlib J.Janubiy q.gaqutbga yetib borgan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
