'''Xusrav''' — Sharqda anʼanaviy[[anʼana]]viy [[badiiy obraz]]. X. dastlab [[VI asr|6-a.]]da [[pahlaviy|pahdaviy]] tilida[[til]]ida yaratilgan "Xusrav va Ridak" asarida[[asar]]ida uchraydi. Asar axloqiytaʼlimiy[[axloq]]iy[[taʼlim]]iy xarakterga ega boʻlib, unda [[musiqa]], [[xattotlik]], [[insho]], oʻq otish, chovganbozlik, [[kurash]], [[shatranj]] va nard oʻyinlarini[[oʻyin]]larini egallagan yosh yigitning hojasi Xusrav bilan savoljavoblari tasvirlangan. X.ning prototipi [[sosoniylar shahanshohidavlati|sosoniylar]] [[shahanshoh]]i [[Xusrav II ParvizdirParviz]]dir. X. [[Firdavsiy]] "[[Shohnoma]]"si qahramonlaridan biri hisoblanadi. [[Nizomiy GanjaviyningGanjaviy]]ning "Xusrav va Shirin" dostonida[[doston]]ida u mukammal badiiy obraz darajasiga koʻtarilgan. Shundan soʻng bu obraz [[Yaqin Sharq|Yaqin]] va [[Oʻrta Sharq]] hamda [[Hindiston]] xalqlarining[[xalq]]larining [[xalq ogʻzaki poetik ijodi|ogʻzaki ijodi]], yozma adabiyotidan[[adabiyot]]idan keng oʻrin olgan. Hatto X. [[Tabariy]], [[Johiz]], [[Balʼamiy Abu Ali Muhammad ibn Muhammad|Balʼamiy]], [[Saolibiy]] singari olimlar[[olim]]lar asarlarida ham ijobiy obraz sifatida tasvirlangan. Keyinchalik X. obrazi [[Xusrav DehlaviyningDehlaviy]]ning "Xusrav va Shirin" ([[XIII asr|13-a.]]), [[Alisher NavoiyningNavoiy]]ning "[[Farhod va Shirin]]" ([[XV asr|15-a.]]), Hotifiyning[[Abdulla Hotifiy|Hotifiy]]ning "Xusrav va Shirin" ([[XVI asr|16a.]]), Vahshiy Bafqiyning "Farhod va Shirin", (16-a.), Ruhilaminning "Xusrav va Shirin" ([[XVII asr|17-a.]]) singari asarlarida ham keng tasvirlangan.
Garchi Nizomiy X.ni [[haqiqat|haqiqiy]] [[oshiq]] sifatida tasvirlasada, undagi [[xudbinlik]], maishatparastlik, davlatni[[davlat]]ni boshqarishdagi[[boshqarish]]dagi oʻzboshimchalikni qattiq qoralaydi. Navoiy X.ni boskinchi, zolim, xudbin shoh sifatida tasvirlagan va qoralagan. Xurshidning[[Xurshid]]ning "Farhod va Shirin" ([[1948]]), [[Samad VurgʻunningVurgʻun]]ning "Farhod va Shirin" ([[1942]]), [[Nozim Hikmatninghikmat pah|Nozim Hikmat]]ning "Ishq qissasi" (1948), [[Mirzo Tursunzoda|M. Tursunzoda]] va [[Dehotiy Abdusalom Pirmuhammadzoda|A. DehotiylarningDehotiy]]larning "Xusrav va Shirin" ([[1936]]), G. Ptitsinning "Xusrav va Shirin" ([[1939]]) dramalarida[[drama]]larida ham X. obrazi mavjud.
