'''Laʼl''' — [[mineral]], shpinelning[[shpinellar|shpinel]]ning qizgʻish, pushti rangli[[rang]]li xili. [[Qattiqlik shkalasi|Qattiqligi]] 7,5—8 boʻlib, [[olmos]], yoqutdan[[yoqut]]dan keyin 3-oʻrinda. Kub singoniyali[[singoniya]]li, kristallari[[kristall]]ari [[oktaedr]] shaklida, [[zichlik|zichligi]] 3,5—4,1 g/sm3. [[Temir]], [[xrom]], [[rux]], shuningdek, [[natriy]] va [[kaliy]] aralashmalari uchraydi. Mineralning yangi aralashmalari tarkibi va genetik xususiyatlariga[[xususiyat]]lariga bogʻliq ravishda kizil, koʻk, yashil, qoʻngʻir va qora boʻlishi mumkin, shishasimon[[shisha]]simon yaltiroq. L. uzoq vaqt yoqut deb notoʻgʻri nomlangan. Ular bir-biridan farq qiladi. [[VII asr|7-asrdaasr]]da [[Badaxshon]] ([[Pomir]])da katta L. koni[[kon]]i topilganidan soʻng bu mineralning fizik va kimyoviy xususiyatlari oʻrganilib, yoqut korundning[[korund]]ning qizil ranglisi, L. esa shpinelning kizil xili ekanligi aniklandi. L. yoqutdan yumshoqroq, birok, olovga chidamli. [[Abu Rayhon Beruniy|Beruniy]] L.ni quyidagicha taʼriflagan[[taʼrif]]lagan: "Laʼl oʻzining rangi va jilvalanib turishi bilan yoqutga juda oʻxshaydi, lekin qattiqligi jihatdan undan qoladi, shuning uchun bu mineralning qirralari tez sinib ketadi". Magmadan[[Magma]]dan ajralib chiqqan [[issiqlik|issiq]] [[gazlar|gaz]] eritmalarining[[eritma]]larining ohaktoshlarga[[ohaktoshlar]]ga taʼsiridan L. hosil boʻladi. [[Oʻzbekiston]], umuman [[Oʻrta OsiyodaOsiyo]]da shpinel keng tapqalgan boʻlmasada, Pomirdagina uning konlari topilgan. Bu konlar esa butunlay qazib olingan. L. faqat asl tosh sifatida zargarlikda[[zargarlik]]da ishlatiladi. Hozir sunʼiy yoʻl bilan ham olinadi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
