Zikr: Versiyalar orasidagi farq

'''Zikr''' (arab. — eslash, yodga olish) — tasavvufda xudoni yodga olish b-nbilan boglik "samo" marosimi va shu marosimda ijro etiladigan musiqiysheʼriy turkum. Musulmonlar orasida 10—11a.larda10—11-asrlarda shakllangan. Ilohiyotchilar Allohni yodga olish zarurligini Qurʼoni karimning "Allohni zikr qilish b-nbilan qalblar orom olur" (13:28) degan koʻrsatmasi b-nbilan bogʻlaydilar. Z.ning asosiy falsafiyestetik maqsadi vajd (ekstaz), yaʼni insonning musiqa, sheʼr va raqs vositasida oliy Haqiqat (Tangri) b-nbilan hissiyruhiy birlashib, uygʻuklashib ketishidir. Turli xil tasavvuf tariqatlarida Z.ning xilmaxil koʻrinishlari ishlatiladi. Mas, Turkistonda eng koʻp tarqalgan naqshbandiya tariqatida "Zikri jahriy" ("Oshkora, katta 3." yoki "Xonakryi" deb ham ataladi), "Zikri xafiy" ("Yashirin, kichik 3.", tor doirada ijro etilgan), "Zikri adadiy" ("Sanokli 3."), "Zikri alloniya" ("Eʼlonli 3."), "Zikri dil" kabi turlari qoʻllanilgan. Jaloliddin Rumiy asos solgan mavlaviya tariqatida 3. marosimiga musiqiy asboblar va raqslar keng jalb qilina boshlangan.