Margʻilon: Versiyalar orasidagi farq

M. toʻgʻrisidagi dastlabki yozma maʼlumotlar 10-asrga taalluqli. Oʻsha davrlarda shahar "Margʻinon" deb atalgan va keyinchalik har ikki nomi ham ishlatilib kelingan. M. nomining kelib chiqishi haqida aniq bir maʼlumot yoʻq. Ayrim toponimistlar "margʻ" — "maysazor", "oʻtzor"dan deb taxmin qiladilar. M. "murgʻ" va "yunon" soʻzlaridan degan mahalliy toʻqima rivoyat ham bor. Ibratniig "Tarixi Fargʻona" qoʻlyozma asarida yozilishicha, shaharga 883 yilda asos solingan. Arxeologik topilmalar M. oʻrnida mil. boshlaridan aholi yashab kelayotganligini, 10-asrda u katta qishloq boʻlganligini, 11 — 12-asrlarda esa shaharga aylanganligi tasdiqlamoqda. V. V. Bartold "Moʻgʻullar istilosi davrida Turkiston" asarida Qoraxoniylar davrida ham M. viloyatning bosh shahri hisoblanganligini qayd etgan. "Boburnoma"da M. Fargʻonadagi 8 ta shahardan biri ekanligi, shaharning obodligi, shirin mevalari haqida soʻz yuritilib, uning "donai kalon" deb ataluvchi anori va "subhoniy" navli oʻrigi maqtaladi. Shaharning qad. qismida oʻtkazilgan arxeologik qazilmalar natijasida M.ga bundan 2 ming yil avval asos solinganligi aniqlandi. Mahalliy maʼlumotlar boʻyicha shaharning 12 darvozasi boʻlgan. Buyuk ipak yoʻlida joylashgan M. aholisi qadimdan atlas toʻqish bilan shugʻullanib kelgan va shu tariqa uni jahonga mashhur qilgan. M.ning shoyi matolari Misr, Eron va Yunoniston, Qashgʻar savdogarlari tomonidan koʻplab harid qilingan. Shuningdek, M.da doʻppidoʻzlik, misgarlik rivojlangan, shaharda vaqt-vaqti bilan tanga ham zarb qilingan. Shahar turli davrlarda Temuriylar, Shayboniylar davlatlari, keyingi davrda Qoʻqon xonligi tarkibida boʻlgan. 1875 yilda rus qoʻshinlari tomonidan bosib olingan. M.da oq podsho maʼmurlari zulmiga qarshi qaratilgan, tarixda maʼlum boʻlgan "Poʻlatxon qoʻzgʻoloni" (1873— 76), mahalliy aholini Rossiyadagi front orti ishlariga zoʻrlab olib ketilishiga qarshi koʻtarilgan xalq qoʻzgʻoloni (1916) boʻlib oʻtgan. M. 1876—1926 yillarda Fargʻona viloyatining uyezd shahri boʻlgan, soʻngra Fargʻona okrugi miqyosidagi shaharga aylantirilgan.

 

 

12 jamoat va bolalar kutubxonasi (168 ming kitob), 6 madaniyat uyi (jumladan, markaziy madaniyat uyi), Y. Oxunboboyev memorial muzeyi, madaniyat va sanʼat muzeyi, "Nurxon" xalq teatri, madaniyat va istirohat bogʻi bor. "Al Hidoya" xotira majmui mavjud. Shahar televideniyesi va radioeshittirishlari qoʻmitasi ishlab turibdi.

 

Yana shaharda,Oʻzbekistondagi eng yirik Shoi ishlab chiqaradigan [[Yodgorlkik Shoi Korhonasi]] va [[Turon Shoisi]] Korhonalari joylashgan.[[Farg`ona Vodiysiga]] shoi toʻqish qachon kelganligi nomaʼlum, lekin eski zamonlardan maʼlumki [[Marg`ilon]] bu sohada juda mashhur boʻlgan.

 

== Tarixiy va arxitektura yodgorliklari ==

 

Pir Siddiq majmuasi (Kaptarlikmozor) - Burxoniddin Margʻiloniy yashab ijod qilgan chillahona va uning shogirdlarida biri dafn etilgan maqbara.

 

Hoʻja Porso maqbarasi.

* [[Burxoniddin al-Marg'iloniy]] — Buyuk Islom huquqshunosi. fiqh ilmi olimi, "Al-Hidoya" asari muallifi.

* [[Uvaysiy (Jahon otin)]] (1781—1845) — Oʻzbek shoirasi.

* [[Yo'ldosh Oxunboboev]] (1885—1943) — Oʻzbekiston SSR oliy ijroqoʻmi 1-chi kotibi.

* [[Saodat Qobulova]] (1925—2007) — SSSR va Oʻzbekiston SSR xalq artisti (1959) opera ijrochisi.