Oliy oʻquv yurtlari: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
qisqartmalarni toʻliqlash (p1, v0.5) |
Ron25ron25 (munozara | hissa) Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 1:
'''Oliy oʻquv yurtlari (O.oʻ.yu.)''' - xalq xoʻjaligi, [[fan]] va [[madaniyat]]ning turli tarmoqlari uchun malakali mutaxassislar, ilmiy va pedagog kadrlar tayyorlab berishga yoʻnaltirilgan oʻquv muassasalari. Ularda boʻlajak mutaxassislarga oliy taʼlim berishdan tashqari, nazariy va amaliy yoʻnalishdagi ilmiy ishlar ham olib boriladi, oliy va oʻrta maxsus maktablarning professor-oʻqituvchilari, tegishli yoʻnalishdagi ishlab chiqarish va madaniyat sohalarining mutaxassislari malaka oshiradilar. O.oʻ.yu.ga universitetlar, tarmoq (texnika, tibbiyot, ped., madaniyat, iqtisod va boshqalar) institutlari, oliy harbiy yoki texnika oʻquv yurtlari, oʻquv akademiyalari, oliy maktablar kiradi.
O.oʻ.yu.ning dastlabki koʻrinishlari boʻlmish falsafa maktablari miloddan avvalgi 5— 3-asrlarda Afina va Rimda vujudga keldi. Musulmon Sharqida esa islom qabul qilinib, shiddat bilan yoyilgan 10-asrga kelib arab xalifaligiga qarashli Iroq, Suriya, Misr mamlakatlarida O.oʻ.yu.ning [[Madrasa]] shakli qaror topdi. Musulmon Renessansining yuzaga chiqishida [[Madrasa]] taʼlimi tizimi muhim ahamiyatga ega boʻldi.
Qator 13:
da Oʻrta Osiyo davlat universitetining tibbiyot fakultetiga aylantirilgan). 1927 yil Samarkandda ochilgan Oʻzbekiston Oliy ped . instituti (1930 yildan Oʻzbekiston Ped. akademiyasi) mamlakatimizdagi toʻrtinchi oliy oʻquv yurti hisoblanadi. 1933 yil shu oliy maktab negizida Oʻzbekiston davlat unti (1960 yildan Alisher Navoiy nomidagi Samarkand universiteti) tashkil boʻldi.
1929 yil Oʻrta Osiyo davlat universiteti negizida bir qator O.oʻ.yu. tashkil etildi. Oʻrta Osiyo qishloq xoʻjalik instituti (qarang [[Toshkent agrar universiteti]]), Oʻrta Osiyo Paxtachilik va irrigatsiya politexnika instituti (qarang [[Toshkent irrigatsiya va qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti]]), Oʻrta Osiyo energetika, Oʻrta Osiyo geolo-razvedka (bular keyinchalik Toshkent texnika universitetining fakultetlariga aylantirilgan) va Oʻrta Osiyo qurilish (qarang [[Toshkent meʼmorlik va kurilish instituti]]) singari O.oʻ.yu. tashkil topgan. 1931 yil Oʻrta Osiyo davlat universiteti asosida To-jikiston Qishloq xoʻjaligi, Oliy ped.,
Ikkinchi jahon urushigacha boʻlgan davrda Oʻzbekistonda bir nechta O.oʻ.yu. tashkil etildi. 1932 yil Oʻrta Osiyo Temir yoʻl injenerlari instituti (qarang [[Toshkent temir pul transporti muhandislari instituti]]), Samarkand qishloq xoʻjalik instituti, Toshkent toʻqimachilik va yengil sanoat instituti, Oʻrta Osiyo Sovet qurilishi va huquqi instituti (qarang [[Toshkent yuridik instituti]]), 1935 yil Toshkent ped. instituti (qarang [[Toshkent pedagogika universiteti]]), 1936 yil Toshkent konservatoriya-si, 1937 yil Toshkent farmatsevtika instituti tashkil topdi.
1940/41 oʻquv yilida Oʻzbekistonda 30 oliy oʻquv yurti boʻlib, ularda 19061 talaba oʻqigan. Ikkinchi jahon urushi yillarida Oʻzbekistondagi O.oʻ.yu. faoliyati izdan chiqdi. Talabalarning asosiy qismi frontga chaqirilgani, oliy taʼlimni mablagʻ bilan taʼminlash nihoyatda ogʻirlashgani uchun ham O.oʻ.yu. da oʻqiydiganlar miqsori keskin kamaydi. Buning salbiy oqibatlari urushdan keyingi yillarda ham yaqqol
Mustaqillik arafasida Oʻzbekistonda 41 oliy oʻquv yurti boʻlib, ulardan 3 tasi universitet (ToshDU, SamDU va 1976 yil tashkil etilgan Krraqalpogʻiston universiteti), 15 tasi ped. instituti, 7 tasi texnika instituti, 3 tasi iqtisod instituti, 5 tasi tibbiyot instituti, 4 tasi qishloq xoʻjaligi instituti, 3 tasi sanʼat instituti, 1 tasi jismo-niy tarbiya va sport instituti boʻlgan.
| |||