|
Zamonaviy kompyuterlarni xotiraning qattiq disk (ing. [[Asosiy xotirra|HDD]], Hard – qattiq, Disk – disk, Drive – dvigatel) deb ataluvchi turisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Bu xotirani asosiy xotira qurilmasi deb ham atash mumkin. Chunki, birinchidan: qattiq disklar, odatda, kompyuterning sistema bloki ichiga joylashtirilib, asosiy platada shleyf orqali ulanadigan maxsus joyi bor (shuning uchun axborot almashinuvi juda tez); ikkinchidan: kompyuterga operatsion sistema o‘rnatilayotganda, shu kompyuterga mos parametrlar operatsion sistemaga bog‘lab, qattiq diskka yozib saqlanadi. Bundan tashqari, shu kompyuter foydalanuvchilarining amaliy dastur, hujjat va boshqa turdagi ma’lumotlari ham shu diskda saqlanadi. Qattiq disklarga axborotni yozish va o‘qish magnitlash asosida bo‘lganligi uchun qattiq magnit disk deb ham atashadi. Bu qurilma umumiy korpusga joylashtirilgan elektrodvigatel, magnit kallak (rus.галовка), pozitsiyalash qurilmasi va magnit qatlamga ega bo‘lgan bir nechta diskdan (shu bois, “vinchester” deb ham yuritiladi) iboratdir. Birinchi vinchester 1973-yilda [[IBM]] firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Disk sirti nuqtalar majmui sifatida, nuqtalar esa, o‘z navbatida, alohida bit sifatida ko‘rilib, ularning har biriga 0 yoki 1 qiymat (magnitlangan yoki magnitlanmagan – “magnit ekvivalenti” deb ham yuritiladi) beriladi. Mazkur nuqtalarning joylashuvi oldindan aniq bo‘lmaganligi bois, axborotni yozish uchun yozuv qurilmasi nishonlash usulidan foydalanadi. Nishon yozuvning holati va o‘rnini aniqlashga yordam beradi. Mazkur nishonlarning mavjudligi diskka axborot yozishning texnologiyasi asosini tashkil etadi, nishonlar hosil qilinishi uchun esa diskni formatlash talab etiladi. Disk formatlanganda konsentrik aylanalar ko‘rinishidagi yo‘llarga ajratiladi hamda yo‘llar sektorlarga bo‘linadi. Axborot disk sektorlarining yo‘llari bo‘ylab yoziladi. Sektor va yo‘llar o‘z tartib raqamlariga egadir. Diskning har bir sektorida identifikatsiya qilish uchun adres maydoni deb ataladigan joy ajratiladi, qolgan joylariga esa ma’lumotlar yoziladi. Bu qurilma changdan, namlikdan va boshqa tashqi ta’sirlardan juda yaxshi himoyalanganligi sababli, boshqa disklarga nisbatan yozishning yuqori zichligiga erishiladi. Hozirgi kunda qattiq disklarning gigabayt va terabayt o‘lchov birlikli sig‘imdagi turlari ishlab chiqarilmoqda.
'''Vinchester''' (ing . Nags1 sNkk - qattiqdisk) — kompyuterdagi barcha dastur va maʼlumotdar saqlanadigan xotira qurilmasi. "V". tsrmini sigimi 16 Mbayt (1VM, 1973) boʻdgap qattiq disk birinchi modelining jargonli nomidap kelib chiqqai. U har biri 30 ta sektor va 30 ta yoʻlkaga ega boʻlib, "Vinchester" ov midtigpning "30/30" kalibri b-i ayian mos keladi. V. yigʻilgapda bir nschta qattiq disklardan iborat boʻlib, gsrmetik spiq kor-pusdagi magnit kallagi blokiga joylashtiriladi.
'''Qattiq magnit disk'''lardagi yigʻuvchilar Vinchester nomi ostidagi qattiq magnit disklardagi yigʻuvchilar (QMDY) SHK larda keng tarqalishgan.
Vinchester atamasi sigʻimi 16 Mbayt (IBM, 1973 yil) boʻlgan qattiq disk birinchi modelining jargonli nomidan kelib chiqqdn boʻlib, u har biri 30 ta sektordan iborat 30 ta yoʻlkaga egadir, bu maʼlum boʻlgan «Vinchester» ov miltigʻini «30/30» kalibri bilan aynan mos keladi.
Bu yigʻuvchilarda bitta yoki bir nechta qattiq disklar boʻlib, ular alyuminiy yoki keramika qorishmasidan tayyorlangan va ferrilok bilan qoplangan, germetik yopiq korpusga oʻqish-yozish magnit kallagi bloki joylashtirilgandir. Bu yigʻuvchilarning sigʻimi olinmaydigan konstrukciya hisobiga erishiladigan oʻta yuqori yozish zichligi tufayli bir necha ming megabaytgacha yetadi; ular tezkorliligi ham EMDY ga nisbatan jiddiy darajada juda yuqoridir.
1997 yildagi eng katta qiymatlar:
sigʻimi 9000 Mbayt (1997 yilga sigʻim standarti — 1200 Mbayt);
aylanish tezligi — 8000 ayl/min;
murojaat qilish vaqti — 5 ms;
transferi — 17 bayt/s.
QMDY juda rang — barangdir. Disk diametri koʻpincha 3,5" (89 mm), lekin boshqalari ham bordir, hususan 5,25" (133 mm) va 1,8" (45 mm) ham bor. Diskovodning eng koʻp tarqalgan korpusining balandligi stol usti SHK larda- 25 mm, mashina — serverlarda — 41 mm, ixcham SHK larda −12 mm va b.
Zamonaviy vinchesterlarda zonali yozish usuli ishlatila boshlandi. Bu holatda diskning butun yuzasi bir nechta zonalarga boʻlinadi, shu bilan birga sektorlarning tashqi zonalariga ichkisiga nisbatan koʻproq qiymatlar joylashadi. Bu, xususan, qatgiq disklarning sigʻimini taxminan 30 % oshirish imkonini beradi.
Oʻz tarkibiga yoʻlkalarni va sektorlarni olgan disk strukturasini magnit tashuvchida tasvirlash uchun unda fizik, yoki past darajali formatlash deb ataladigan jarayon bajarilishi kerak (physical, yoki 1ow-1evel formatting) Bu jarayonni bajarish paytida nazoratchi tashuvchiga xizmatchi maʼlumotni yozadi, u sektorda disk silindrlarini belgilashni aniqlaydi va ularni nomerlaydi. Past darajali formatlash diskni ishlatish jarayonida buzuq sektorlarga murojaat qilishni inkor qilish uchun ularni markirovka qilib ham chiqadi.
Maksimal sigʻim va qiymatlarni uzatish tezligi yigʻuvchi ishlaydigan interfeysga bogʻliqdir (diskli interfeyslar oldingi paragrafda koʻrib chiqilgan). Standart aylanish tezligi, masalan, EIDE interfeysi uchun — 3600, 4500 va 5400 ayl/min.
Protsessorning disklar bilan maʼlumotlar almashish tezligini oshirish uchun QMDY ni keshlash kerak, disklar uchun kesh xotira asosiy xotira uchun keshning funktsional vazifasi kabi vazifaga egadir, yaʼni diskka yozilayotgan yoki undan oʻqilayotgan maʼlumotlarni qisqa vaqt saqlash uchun tez harakatlanadigan xotira buferi boʻlib xizmat qiladi. Kesh-xotira diskovodga nisbatan sozlangan boʻlishi mumkin, tezkor xotirada dasturli yoʻl bilan yaratilishi ham mumkin (masalan, Microsoft Samartdrive drayveri bilan). Protsessorning disk kesh xogirasi bilan maʼlumotlarni almashish tezligi 100 Mbayt/s ga yetishi mumkin.
SHK da odatda bitta, kam hollarda bir nechta qattiq magnit disklardagi yigʻuvchilar boʻladi. Lekin MS DOS da dastur vositalari bilan bitta fizik disk bir nechta «mantiqiy» disklarga boʻlinishi mumkin; shu bilan birga bitta yigʻuvchida bir nechta QMD imitatsiya qilinadi.
Olinadigan vinchesterlar ham ishlatiladi — ularning sigʻimi odatda 1 Gbaytdan oshmaydi.
Yaqin kunda SAMSUNG kompaniyasi toʻrt liniyali qattiq disklarni ishlab chiqarmoqda.
Spin Point TP80, Spin Point PL 40, Spin Point V80 va Spin Point VL40. P80 va VL 40 seriyasi platin aylanish tezligi 7200 ob/min, V80 va VL40seriyasidagi disklar aylanishi 5400 ob/min. Pl40 va VL40 seriyali disklar past profelli, ularning konstruktsiyasida bitta disk va bitta kallak ishlatiladi. Harxil xarakteristikali texnika va katta sigʻimli xotiraga saqlashi, koʻplab foydalanuvchilarni qondiradi.
Hamma modellarda 80Gbaytli keng yozuvchi plastina qoʻllaniladi. Gidro dinamikli podshifkasi, NotseGuard va SillentDeek shovqin beruvchi firma texnologiyasi, shuningdek SSB va Impact Guord zrbalardan saqlash texnologiyasi. SP 1604N disk asosiy texnik xarakteristikalari 1 jadvalda keltirilgan.
JADVAL
Konstruktorlarga, disk ishini past- shovqin darajasi 27db dan oshmasligiga erishildi. Bunda kutish rejimida27db va 1qidirish rejimida 28db ga erishildi. Testlash uchun firm Warc ning TM100-23 versiyasidagi disk berilgan.
Yangi vinchesterning imkoniyatlarini tekshirish uchun ShK tarkibiga quyidagi konfiguratsiya testlash oʻtkazildi:
Intel Pentium 1700(400Mgs)prosessori;
Ona platasi Albatron RX45
{{wikify}}
{{compu-stub}}
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
| 