[[FileFayl:ניאנדרטלי104. Homo néandertalis.jpg|alt=|thumb|250px333x333px]]
'''Neandertallar''' — qad.qadimgi qazilma odamlar,o'rta paleolit davri odami hisoblanadi. paleoantroplarning bir guruhi. N.Neandertal skelet qoldiklari (bosh miya qutisi, qovurgʻalarning boʻlaklari, yelka hamda son suyaklari va boshqalar). 1856 yilda Neandertal vodiysida (GFR ningOlmoniyaning Dyusseldorf shahri yaqinida;yaqinidagi nomineandertal shundang'oridan olingantipilgan.), shuningdek, Osiyo, Oʻrta Osiyo (qarang [[Teshiktosh odami]]) ning [[Boysuntogʻ|Boysun]] tog'laridan va Afrikada topilgan. N.Neandertal boʻyi uncha baland boʻlmagan (150-160 sm ga yaqin), miyasi yirik (1700 sm3), lekin hozirgi odamlarnikiga nisbatan sodda tuzilgan,peshonasi koʻzininganchayin ustidaturtib qalinchiqganligi boʻrtigʻison boʻlgan.suyagi Nboldir suyagiga nisbatan kalta bo'lganligi. Neandertal bundan 200—35 ming yil avval — vyurm muzligi davrida Gʻarbiy Yevropada, odatda, gʻorlarda va ungurlarda yashab, yirik va mayda hayvonlarni ovlashgan va terib termachilik qilgan, qurollar yasashgan (Mustye madaniyati). Olov yoqishni ( [[tabiy olov]]) uni saqlash va undan foydalanishni bilishgan, toʻda boʻlib yashashgan.
