Ummu Kulsum bint Ali: Versiyalar orasidagi farq

U 627-yili (hijriy 6) Ali va Muhammad s.a.v ning qizi [[Fotima|Fotimaning]] to‘rtinchitoʻrtinchi farzandi bo‘libboʻlib dunyoga keldi.<ref>Shams ad-Din al-Dhahabi. </ref> Uning tugʻishganlari [[Hasan ibn Ali|Hasan]], [[Husayn ibn Ali|Husayn]] va [[Zaynab bint Ali|Zaynab]] edi.<ref name="Saad8">Muhammad ibn Saad. </ref> Muhammad s.a.v unga „Ummu Kulsum“ [[Abu (kunya)|kunyasini]] berdi, chunki u qizi, Zaynabning xolasi Ummu Kulsum bint Muhammadga juda oʻxshardi.{{Sfn|Qumi|1989}}

Xabarlarga koʻra, Ummu Kulsum oʻn bir yoshga toʻlganida, xalifa [[Umar]] (634-644) unga turmush qurishni taklif qildi.<ref>{{Kitobkitob manbasi|last=Al-Tusi|first=Nasir Al-Din|title=Al-Mabsoot|page=272}}</ref> Ali qizlarini ukasi [[Ja'far ibn Abu Tolib|Jaʼfarning]] oʻgʻillariga turmushga berishlarini xohlardi, lekin Umar: „Yer yuzida hech kim unga mendan yaxshi munosabatda boʻlmaydi“, deb vaʼda berdi.

Ali qizi hali balogʻatga yetmagani uchun eʼtiroz bildirdi<ref name="Saad8">Muhammad ibn Saad. </ref> Lekin Umar uni taqdim etishlarini buyurdi. Ali qiziga yo‘lyoʻl-yo‘lyoʻl kiyim berdi va unga buyurdi: "Buni amirul mo‘miningamoʻmininga olib boring va unga ayting: "Otam aytdi: „Agar bu kiyim sizga yoqsa, o‘zingizdaoʻzingizda saqlang. Agar sizga yoqmasa, qaytarib bering.“'" Ummu Kulsum bu xabarni Umarga keltirganida, u: „U kishi kiyimini yechmadi va mendan boshqa hech narsaga qaramadi“, dedi. Ali nikohga rozi boʻldi. Umar keliniga 40 000 ''dirham'' mehr berdi<ref>Muhammad ibn Jarir al-Tabari. </ref> va nikoh 638-yilning noyabr yoki dekabr oylarida yakunlandi.<ref>Muhammad ibn Jarir al-Tabari. </ref> Umar nikoh to‘yinitoʻyini do‘stlarigadoʻstlariga eʼlon qildi, ular uni tabrikladilar. So‘ngSoʻng Muhammad alayhissalomning „Qiyomat kuni mening nasabim va nasl-nasabimdan boshqa har bir nasl va nasab kesiladi“, deganlarini eshitganligini ham aytdi. Buni eshitgan Umar Muhammad s.a.v nasl-nasabidan boʻlishni orzu qilardi.

Ularning Zayd va Ruqayya ismli ikki farzandi bor edi.<ref>Muhammad ibn Saad. </ref> Keyinroq Ruqayya [[Saʼd ibn Abu Vaqqos|Saʼd ibn Abu Vaqqosning]] oʻgʻli Ibrohimga turmushga chiqdi va undan qiz koʻrdi.<ref>{{Kitobkitob manbasi|last=ibn Sa'd|first=Muhammad|title=The Men of Madina|url=https://books.google.com/books?id=u2EkAQAAIAAJ&q=%22Ruqayya+bint+umar+ibn+al-Khattab%22|year=2000|publisher=Ta-Ha|isbn=978-1-897940-90-7|page=112}}</ref> Uchinchi qizi Fotima Zayd ibn al-Xattobning o‘g‘lioʻgʻli Abdurahmonga turmushga chiqdi.

Ularning oilaviy hayotidan bir hikoyada Ummu Kulsum Gerakliyning rafiqasi (610-641) va Vizantiya imperatori Martinaga atir sovgʻasini qanday yuborganligi haqida hikoya qiladi. Imperator Ummu Kulsum uchun „ajoyib“ marjonlarni javoban yuboradi. Umar xotini davlat pochtasi hisobidan shaxsiy yozishmalarni olib bormasligi kerak, deb hisoblaydi, shuning uchun u atirning narxini qoplaydi va imperatorning marjonini davlat xazinasiga qoʻyadi.<ref>Muhammad ibn Jarir al-Tabari. </ref> Shunga qaramay, Umar Muhammad s.a.v ning nabirasi bo‘lganiboʻlgani uchun Ummu Kulsumga „o‘ta„oʻta hurmat va ehtirom bilan“ munosabatda bo‘lganiboʻlgani aytilgan.<ref>Muhammad ibn Ismail ibn Kathir. </ref>

644-yilda Umar vafot etgandan so‘ngsoʻng, Ummu Kulsum o‘ziningoʻzining yosh amakivachchasi Jaʼfarning o‘g‘lioʻgʻli Avnga 4000 ''dirham'' mahr evaziga turmushga chiqadi. Uning akasi Hasanning aytishicha, u hech qachon Ummu Kulsumning Avnga boʻlgan bunday qattiq muhabbatini koʻrmagan edi. Biroq, Avn qisqa vaqtdan keyin vafot etdi.<ref name="Guillaume">Guillaume, A. (1960). </ref>

Eri Muhammad vafot etgach, Ummu Kulsum opasi Zaynab ''al-Kubro'' vafotidan keyin Avn va Muhammadning to‘ng‘ichtoʻngʻich akasi Abdullohning xotinlaridan biri bo‘ldiboʻldi.<ref>Lammens, H. (1912). </ref> Muhammad al-Munajjidning kitobida ajralish masalasiga kelsak, Zaynab unga (Abdulloh ibn Jaʼfar) turmushga chiqayotganida vafot etgani aytiladi.<ref>{{Kitobkitob manbasi|last=Al-Munajjid|first=Muhammad Saalih|title=HOW HE TREATED THEM|publisher=Zad Publishing|location=Riyadh, Saudi Arabia|page=128|language=en|edition=2014 (First)|isbn=978-603-01-6237-6}}</ref> Ummu Kulsum aytadi: „Men (qaynonam <nowiki>)</nowiki> Asmo binti Umaysdan uyalmas edim. Uning ikki o‘g‘lioʻgʻli menga turmushga chiqqanida vafot etdi, lekin uchinchisi uchun bundan qo‘rqmadim“qoʻrqmadim“

Ummu Kulsum oxirgi uchta nikohidan ham farzand ko‘rmagankoʻrmagan.

Xabar qilinishicha, u Karbalo jangida boʻlgan, bu jangda hujum qilayotgan askar undan sirgʻalarini tortib olgan.<ref>{{Kitobkitob manbasi|last=Muzaffari|title=Tarikh|page=208}}</ref> Shundan soʻng Ummu Kulsum opasi Zaynab bilan birga jangda halok boʻlgan ukasi Husaynni tashlab ketgan [[Kufa]] ahlini qoralab, tasbih aytdi. Shuningdek, ular Husaynning oʻldirilishini qoralab, Umaviylar hokimiyatiga qarshi koʻplab xutbalar oʻqidilar.

[[Fayl:Umm-Kulthum-Bint-Imam-Ali-AS.jpg|right|thumb| Bob as-Sag‘irdagiSagʻirdagi Ummu Kulsum bintu Imom Ali qabri]]

[[Damashq xalifaligi|Umaviylar xalifasi]] [[Abdulmalik ibn Marvon]] (685-705) Ummu Kulsum va uning oʻgʻli Zaydni zaharlaydi. Ularning dafn marosimida sakson kishi qatnashdi.<ref name="Saad8">Muhammad ibn Saad. </ref> Bu yerda Said ibn al-Os namoz oʻqidilar va jamoatda Abdulloh ibn Umar va [[Abu Hurayra]] bor edi.<ref>[http://sunnah.com/nasai/21/162 Nasaʼi 3:21:1980.]</ref> Zayd ikkinchi va to‘rtinchitoʻrtinchi xalifalardan biri, Umar va Alining avlodi bo‘lganiboʻlgani va Abd al-Malikning xalifaligiga tahdid solishi mumkin bo‘lganligiboʻlganligi sababli Abdulmalik Zaydni zaharlagan, degan taxminlar bor.

Fotimiylar uni „Kichik Zaynab“ nomi bilan ham tanilganiga ishonishadi va Damashqdagi Sayyida Zaynab masjidida dafn etilgan deyishadi; Holbuki [[Zaynab bint Ali|, Katta Zaynab]] umrining oxirida [[Qohira|Qohirada]]<ref>"Balaghatun Nisa", by Abul Fazl Ahmad bin Abi Tahir</ref> yashagan va u yerda Al-Sayida Zaynab masjidida dafn etilgan.<ref>{{Kitobkitob manbasi|title=The Shi'i World: Pathways in Tradition and Modernity|editor=Jiwa|date=2015|publisher=I.B. Tauris|isbn=978-1784534776|page=216}}</ref>