'''Arifmetika''' ([[Lotin tili|lotincha]]: arithmos –— son) –— sonlar va sonli toʻplamlarda berilgan amallar (qoʻshish, ayirish, koʻpaytirish va boʻlish)ni oʻrganuvchi fan. Sonlar yordamida beriladigan misol va masalalar oʻziga xos sodda usullarda yechiladi va kelgusida mat.ni chuqur oʻrganishga zamin boʻladi. A.Arifmetika deganda son tushunchasining paydo boʻlishi va rivojlanishi, hisoblash usullari va hisoblash qurollari takomillashuvi va turli tarzdagi sonlar bilan amallar baja-rishbajarish tushuniladi. Sonlar bilan mantiqiy mulohazalar yuritishga urgʻu berilganda nazariy A.arifmetika tushunchasi ishlatiladi. Bu-tunButun sonlarning xususiyatlari sonlar na-zariyasidanazariyasida oʻrganiladi. A.Arifmetika tushunchasi har xil buyumlar, narsalar ustida amallar bajarish zaruriyati tugʻilganda ham ish-latiladiishlatiladi. A.Arifmetika algebra bilan uzviy bogʻliq.A. Arifmetika qadimda odamlar barmoklari yor-damida sanash va hisoblashni boshlagan paytlarda paydo boʻlgan. Keyinchalik hisoblash va sodda oʻlchov ishlarini amalga oshirish natijasida A.arifmetima tez ri-vojlandirivojlandi. Ayniqsa, pul paydo boʻlgandan soʻng pul hisobi, ishlab chiqarish vositalarining koʻpayishi, boshqa fanlarga tatbiq qilinishi tufayli A.algebra fan sifatida shakllandi. A.Algebraning rivojlanish jarayonining eng muhim bosqichlari Hindiston madaniyati taraqqiyoti bilan bogʻliq. Oʻrta dengiz atrofidagi davlatlarning juda koʻp qismida, Gʻarbiy Osiyodan tortib to Hindistongacha, A.arifmetika va umuman mat.ningmatematikaning rivojlanishiga katta ta’sir koʻrsatgan oʻrta asr sharqi olimlari uzo'z tarjimalari va asarlarida yunon matematiklari me-rosinimerosini saqlabgina qolmay, hindlarning yutuqlarini targʻib etish bilan cheklanmay, ularni yana ham boyitdilar. Muhammad al-Xorazmiy A.gaarifmetikaga doir asar yezdiyzdi. Bu asarda A.arifmetika izchil bayon qilingani uchun u 624madrasalardamadrasalarda mat.danmatematika bo'yicha asosiy qullanmaqo'llanma boʻlib kelgan. Arifmetik amallarni ba-jarishdabajarishda hind hisob tizimi (unli sanoq tizi-mi)ga asoslangan yangi usullar 10-X asrda Yevropaga tarqala boshlaydi. Yevropaliklarga arifmetik amallarni ishlatish usullari, malakasi hindlardan utgan boʻlsa ham bu jarayon al-Xorazmiyning lotin tiliga tarjima qilingan A.Arifmerika qoʻllanmasi yordamida amalga oshirilgan. Bu asarning usha davrdagi tarjimasi hozirgacha saqlanib qolgan.
