Mikroneziya (orollar)

Mikroneziya — Okeaniyadagi bir guruh mayda orollar, Tinch okeanning gʻarbiy qismida. 1500 dan ortiq oroldan iborat. Eng yirik orollar guruhi: Mariana, Karolina, Marshall, Gilbert, Panaba, Nauru va boshqa Maydoni 2,6 ming km². Kelib chiqishiga koʻra, mar-jon va vulkan orollar. Eng baland joyi 965 m (Mariana o.larida). Doim yashil tropik oʻrmonlar va butazorlar bilan krplangan. Kokos plantatsiyalari bor. Aholisi tropik dehqonchilik va baliq ovlash bilan shugʻullanadi.

17—19-asrlarda Mikroneziya (Karolina, Marshall va Mariana orollari) Ispaniya mustamlakasi boʻlgan. 1885-yilda Germaniya Marshall o.larini Ispaniyadan tortib olgan, 1898-yilda esa Karolina va Mariana o.larini sotib oldi. 1914-yilda orollarni yaponlar bosib oldilar, 1920-yilda esa Millatlar Ligasidan Yaponiya ularni boshqarishga mandat oddi. 1945-yilda orollar AQSH qoʻl ostiga oʻtdi. 1947-yildan boshlab BMT qaroriga koʻra, M. AQSH tomonidan boshqariladigan BMT vasiyligidagi hudud maqomini oldi (Vasiylikdagi Tinch okean orollari hududi). 1970-yillar oxiri — 80-yillarda Mikroneziyaning vasiylikdagi turli qismlari bilan AQSH oʻrtasida AQSH bilan "erkin uyushganlik" toʻgʻrisidagi bitim imzolandi. Mikroneziya 4 ta davlat tuzilishiga ega: Mikroneziya Federativ Shtatlari, Marshall Orollari Respublikasi, Palau Respublikasi va Shim. Mariana Orollari Ham-doʻstligi. Mikroneziya orollarida, shuningdek, qisman Nauru va Kiribati davlatlari ham joylashgan.

Mikroneziya quyidagi davlatlar va qaram hududlarni o'z ichiga oladi:

• 🇳🇷Nauru
• 🇰🇮Gilbert orollari ( Kiribati )
• 🇲🇭Marshall orollari
• 🇫🇲Mikroneziya Federativ Shtatlari
• 🇵🇼Palau
• 🇬🇺 Guam (AQSh)
• 🇲🇵Shimoliy Mariana orollari ( AQSh)

Geografiya

Mikroneziya umumiy maydoni 2,6 ming km² dan ortiq bo'lgan 1500 ga yaqin orollarni o'z ichiga oladi ( 1997 yilgi BES ma'lumotlariga ko'ra).

Geografik qurilma

Geografik jihatdan Mikroneziya quyidagilarga bo'linadi:

•Marshall orollari

•Karolin orollari

•Mariana orollari

•Gilbert orollari

•Nauru oroli

Ulardan Gʻarbiy Karolina va Mariana orollari vulqon hisoblanadi. Marianalarning eng kattasi Guam oroli, poytaxti - Agana. Mahalliy aholi arxipelagni ikki qismga bo'lishdi - Ratak (quyosh orollari) va Ralik (quyosh botishi orollari).

Eng yirik atollar: Bikini (Eshsholtsa), Rongelap (Rimskiy-Korsakov), Maloelap (Arakcheeva), Majuro, Eniwetok (Jigarrang), Kusaie, Uliti, Tarava va boshqalar, shuningdek, Senyavin orollari (ularning eng kattasi Ponape). ) va Truk orollari. Ulardan ba'zilarining ikkita nomi bor, shu jumladan ruscha. U Otto Kotzebue boshchiligidagi rus ekspeditsiyasini xotirlaydi.

Davlat tuzilishi

Hozirgi vaqtda Mikroneziya bir nechta shtatlarga bo'lingan.

Mikroneziya Federativ shtatlari - 4 ta shtat ( Pohnpei , Kusay , Chuuk , Yap ), xuddi shu nomdagi orollar va yaqin orollar guruhlari: Kusay va Pohnpei hamda Yap va Chuuk (Truk) orol guruhlarida joylashgan . Aholisi - 107,9 ming kishi. ( 2008 yil ). Poytaxti - orolning Palikir shahri. Pohnpei (sobiq Ponape), 7 ming kishi. Rasmiy til - ingliz tili. Dam olish kunlari: 3 noyabr – Mustaqillik kuni. Kopra , qalampir, baliq, kokos moyi va hunarmandchilik mahsulotlarini eksport qiladi . AQSh bilan erkin bog'langan.

Marshall orollari . Aholisi - 56,4 ming kishi. (2003). Poytaxti - Majuro , 25,4 ming kishi. (2004). Tillar: marshall va ingliz. Din - protestantizm va katoliklik. Eksport: kopra, kokos moyi, baliq, marjon, hunarmandchilik. 1529 yilda ispaniyalik A. Saavedra tomonidan kashf etilgan, keyin Gilbert va Marshall tomonidan o'rganilgan. Dam olish kunlari: 1-may - Konstitutsiya kuni.

Kiribatida 5 million km² suv maydonida 33 ta marjon orollari mavjud. Bu Gilbert orollari, Feniks , Line , Fr guruhlari. Banaba (sobiq Oshen). Aholisi - 98 ming kishi. (2009). Poytaxti - Janubiy Tarava , 40,3 ming kishi. (2005), Tarava atollida. Eng baland nuqtasi - 81 m. Dinlar - protestantizm , katoliklik. Quiros birinchi bo'lib 1606 yilda orollarga tashrif buyurgan , uni D. Bayron, D. Gilbert va D. Marshall o'rgangan. Krusenstern orollarga Gilbert sharafiga o'z nomini berdi. Hayvonot dunyosi faqat qushlar va hasharotlar bilan ifodalanadi. Eksport: kopra, baliq. Dam olish kunlari: 21 iyul – Mustaqillik kuni. Palau (Belau) - umumiy maydoni 458 km² bo'lgan 328 oroldan iborat, eng kattasi - Babeltuap , eng baland joyi - 217 m. Aholisi - 20,9 ming kishi. (2008). Poytaxti — Babeltuap orolidagi Ngerulmud boʻlib, soʻnggi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra 391 kishi istiqomat qiladi. Rasmiy til - ingliz, palauan. Dinlari - katoliklik, protestantlik. 200 ta oroldan faqat 8 tasida aholi yashaydi. Hayvonot dunyosi mayda kemiruvchilar, kaltakesaklar, qushlar va hasharotlar bilan ifodalanadi. Dam olish kunlari: 1 oktyabr – Mustaqillik kuni. Orollarga birinchi bo'lib yevropaliklar 17-asrda ispanlar kelgan. 1889 yilda orollar Germaniyaga sotildi. Eksport: kopra va orkinos. Amerika Qo'shma Shtatlari bilan bog'liq davlat .

Nauru yagona marjon oroli , ko'tarilgan atol . Nauru davlatini tashkil qiladi . Maydoni 21 km². Aholisi - 11,3 ming kishi. (2009). Uning rasmiy poytaxti yo'q, mamlakat hukumati Yaren tumanida joylashgan. Rasmiy tillari ingliz va nauru tillari . Yaqin vaqtgacha iqtisodiyotning asosi fosforitlarni qazib olish edi . Dam olish kunlari: 26 oktyabr - Angama kuni .

Shimoliy Mariana orollari . Aholisi - 86,6 ming kishi. Poytaxti — Saypan , 62,4 ming aholi (2000). Eng baland nuqtasi - 965 m. Rasmiy til - ingliz. Din - katoliklik . 19-asr oxirigacha Magellan tomonidan kashf etilgan. Ispaniya mustamlakasi bo'lib qoldi, 1899 yilda Germaniyaga sotilgan , hozirda Qo'shma Shtatlarga tegishli. Eksport: iste'mol tovarlari, oziq-ovqat mahsulotlari.

Guam - Mariana guruhidan katta orol; 405 m balandlikdagi plato. AQSh mulki. Aholisi 173,5 ming kishi. (2007). Poytaxti - Xagatna , 1,1 ming kishi. (2000). Tillar: ingliz, chamorro . Gubernator boshqaradi. Din - katoliklik. Eksport: kiyim-kechak, ichimliklar, tamaki, elektronika. Dam olish kunlari: 1 mart dushanba - Guam kuni, 21 mart - ozodlik kuni. Orol 1521-yil 6-martda Magellan tomonidan ochilgan.1565 - yildan Ispaniyaning mustamlakasi, 1898- yildan esa AQShning mulki hisoblanadi.

Tarix

Mikroneziyaliklar Mikroneziyaga bir necha ming yil oldin joylashdilar. 16-asrda deyarli butun Mikroneziya Ispaniyaning mustamlakasiga aylandi . 19-asrda Nauru Germaniya mustamlakasi, Gilbert orollari esa Britaniya mustamlakasiga aylandi. 1898 yilda, Ispaniya-Amerika urushidan so'ng, Guam oroli Qo'shma Shtatlarga, Ispaniya Mikroneziyasining qolgan qismi esa Germaniyaga o'tdi . 1914 yilda Germaniya Mikroneziyasi Yaponiya tomonidan bosib olindi (faqat Nauru oroli, ma'muriy jihatdan Germaniya Yangi Gvineyasining bir qismi, Avstraliya tomonidan bosib olingan ). Ikkinchi jahon urushi tugaganidan keyin barcha yaponlar Mikroneziyadan olib tashlandi; sobiq yapon mulklari AQSh maʼmuriyati ostidagi BMTning ishonchli hududiga aylandi (qarang : Tinch okeani orollarining ishonchli hududi ). AQSh bu yerda 1950-yillarda yadro sinovlarini o'tkazgan . Hozirga kelib Guamdan tashqari Mikroneziyaning hammasi mustaqil boʻlgan edi.

Geologiya

Mikroneziya orollari past marjon (dengiz sathidan 3-5 m balandlikda) va yuqori vulkanik orollarga (Yap, Chuuk, Pohnpey , Kusay) bo'linadi.

Kompyuter o‘yinlarida Mikroneziya

Ko'rinishidan, orollarning kattaligi tufayli Crysis va Far Cry o'yinlarini yaratuvchilarga Mikroneziya juda yoqdi - bu o'yinlarning harakati u yerda sodir bo'ladi.

Faktlar

•Dunyodagi tosh doiralar koʻrinishidagi eng katta pullar Yap orolida topilgan (eng kattasining diametri 3 m, qalinligi 0,5 m va ogʻirligi 4 tonna). •Mikroneziya shtatlari fuqarolari Qo'shma Shtatlarda yashash va ishlash huquqiga ega.

Paleogenetika

Genetiklar Tinch okeanining uzoqdagi orollar subregioniga beshta migratsiyani aniqladilar. Taxminan 2500-3500 yil oldin Tinch okeanidagi bu orollarning ilk aholisi, shu jumladan shimoliy mintaqadagi Guam va janubi-g'arbiy qismidagi Vanuatu, matrilokal aloqalarga ega edi - ayollar turmush qurganlaridan keyin deyarli har doim o'z jamoalarida qolishgan, erkaklar esa ko'pincha onalaridan uzoqlashgan. ' jamoalar o'z xotinlari jamoasi bilan yashash. Natijalar 2800-300 yil avval yashagan 164 kishi, shuningdek, 112 zamonaviy odamning genom boʻyicha DNK tahlilidan olingan. Hozirgi vaqtda Tinch okeanidagi an'anaviy jamiyatlarda patrilokal va matrilokal aholi tuzilmalari mavjud. Genetik tahlil taxminan 2500-3000 yil avval yashagan Guam, Vanuatu va Tongadan kelgan ilk dengizchilarni taqqosladi va ularning mitoxondrial DNK ketma-ketligi, ya'ni odamlar faqat biologik onasidan meros bo'lib qolgan DNKlari deyarli butunlay boshqacha ekanligini ko'rsatdi. baham ko'rilgan. Odamlar kelib, Avstraliya, Yangi Gvineya, Bismark arxipelagi va Solomon orollari orqali 50 000 y.p.dan boshlab tarqaldi. n., lekin faqat 3500 l dan keyin. n. uzoq masofalarga sayohat qilish uchun noyob kanoelarda ochiq suvni kesib o'tish texnologiyasi ishlab chiqilgandan so'ng, odamlar birinchi marta uzoq Okeaniyada yashay boshladilar. Ushbu kengayish Mikroneziyani o'z ichiga oldi: ekvatorning shimolidagi ikki mingga yaqin kichik orollar, jumladan Guam, Marshall orollari, Karolin orollari, Palau va Shimoliy Mariana orollari. Topilgan beshta migratsiyadan uchtasi Sharqiy Osiyodan (M1, M2, M3), bittasi Polineziyadan (M5) va papualiklarning ajdodlari (M4) Yangi Gvineyaning shimoliy chekkalaridan kelgan (bu migratsiyaning yana bir oqimi Yangi Britaniyadan, Yangi Gvineyadan sharqdagi orollar zanjiri - Tinch okeanining janubi-g'arbiy qismida va Markaziy Mikroneziyada Papua kelib chiqishi manbai bo'lgan). Mikroneziyaning Mariana orollarining zamonaviy tub aholisi, shu jumladan Guam va Saypan, o'zlarining Evropadan oldingi aloqa nasl-nasablarini tadqiqotchilar tomonidan kashf etilgan Sharqiy Osiyo bilan bog'liq ikkita migratsiya (M1 va M2) bilan bog'laydilar va bu ularni ochiq orollarning yagona aholisiga aylantiradi. Yangi Gvineya hududidan ajdodlari bo'lmagan Tinch okeani. Guamning Unai davri xalqi, ular uchun radiokarbon sanalari 2800 dan 2200 BP gacha o'zgarib turadi, M1 (Mariana orollari FRO) avlodidan va bir hil ajdodga ega. Miloddan avvalgi 700 yildan keyin Guam va Saipandagi Latte davri namunalari. e. Ularning ajdodlarining ~85% bir manbadan kelib chiqadi, muhim davomiylik ular Unai davrida ilgari kuzatilgan E1 va E2 mitoxondrial haplogrouplarini olib yurishlari bilan ham tasdiqlanadi.