Mulla Rafi’ madrasasi
Mulla Rafi’ madrasasi — Samarqand madrasasi.
| Madrasa | |
Mulla Rafi’ madrasasi
| |
 | |
| Mamlakat |  Oʻzbekiston
|
| Hudud | Samarqand viloyati |
| Shahar | Samarqand |
| Maktab yoʻnalishi | sunniy |
| Meʼmoriy uslub | Oʻrta Osiyo meʼmorchiligi |
| Binokorlik tashabbuschisi | Mulla Rafi’ |
| Homiylar | Mulla Rafi’ |
| Binokorlik | XIX asr boshlari—??? |
| Holati | Saqlanib qolmagan |
| Qurilish materiali | Pishiq gʻisht |
Tarixi tahrir
Mulla Rafi’ madrasasi XIX asr boshlarida Moturid guzarida, Buxoro amirligi davrida Mulla Rafi’ tomonidan bunyod etilgan[1]. Mazkur hudud keyinchalik Mulla Rafi’ nomi bilan atalgan. Mulla Rafi’ mazkur guzarda oqsoqollik vazifasini bajargan. Uning oʻgʻli ham keyinchallik shu hududda oqsoqollik qilgan. Tadqiqotchi olim Abdusattor Jumanazar ushbu madrasaga oid bir qator vaqf hujjatlari va manbalarni oʻrgangan boʻlib, madrasa bilan bogʻliq maʼlumotlar keltirgan. Madrasa va masjidlar uchun vaqf mulklari ajratilgan va uning bir nechta hujralari saqlanib qolgan. Mazkur hujjatlardan birinchisi hijriy 1232-yili zulqaʼda oyida (1817-yil sentyabr-oktyabr) Rafi’ oqsoqol valadi mulla Badi’ Samarqand viloyatidagi Anhor tumaniga qarashli Rahmatobod mavzesida 300 tanob xurri xolis yeri vaqf qilingan. Madrasa gʻarbida guzar masjidi tahoratxonasi, shimoli va sharqida yoʻl, shimoli va janubida hovlilar mavjud boʻlgan. Madrasa devori shoʻpkori va pishiq gʻishtdan bunyod etilgan. Madrasaning yettita hujrasi mavjud boʻlgan. Madrasaga kirish joyi qarshisida masjid boʻlgan. Madrasaga voqifning oʻzi mutavvali boʻlgan. Keyinchalik ushbu vazifani uning avlodlari bajarishgan. Mutavvali vaqf mulklaridan ushr olgan. Madrasa hujralarida ikki nafar talaba istiqomat qilgan. Mazkur hujjatning oxirgi qismi hijriy 1251-yil jumad ul-avval oyida (1835-yil sentyabr) qayta rasmiylashtirilgan. Hujjat Amir Nasrulohning muhri bilan tasdiqlangan va yana hujjatda oltita muhr ham mavjud. Madrasa Samarqanddagi 2-darajali oliy toifaga mansub edi[2].
Meʼmorchiligi tahrir
Mulla Rafi’ madrasasi 7 ta hujradan iborat boʻlgan. Ushbu madrasa Oʻrta Osiyo meʼmorchiligi uslubida bunyod etilgan. Madrasa pishiq gʻisht, yogʻoch, tosh va ganchdan qurilgan. Madrasa hozirgi kunda saqlanib qolmagan.