Negev Sammiti
Negev sammiti 2022-yil 27-28-mart kunlari Isroilning Sde-Boker shahrida boʻlib oʻtgan konferensiya. Unda Isroil tashqi ishlar vaziri Yair Lapid Bahrayn, Misr, Marokash va Birlashgan Arab Amirliklari tashqi ishlar vazirlari hamda AQSh davlat kotibi Antony Blinkenni qabul qildi.
Konferensiyada shuningdek toʻrtta arab davlati tashqi ishlar vazirlari ishtirok etgan: Birlashgan Arab Amirliklari tashqi ishlar vaziri Abdulla bin Zoid Ol Nahayon; Abdullatif bin Rashid Al Zayani, Bahrayndan; Nosir Bourita, Marokash tashqi ishlar vaziri; Sameh Shoukri, Misr tashqi ishlar vaziri.
Xabar qilinishicha, sammitdan maqsad 5+1 davlatlari va Eronning yadroviy kelishuvni yangilashga intilishi fonida Eronga qarshi birlashgan siyosiy va xavfsizlik jabhasini namoyish etish hamda Eronning Yaqin Sharq va butun dunyo boʻylab agressiyasiga qarshi chiqishdir. 2022-yil 28-martda konferensiya Negev forumi deb nomlanishi kerak boʻlgan yillik forumga aylanishi eʼlon qilindi.
Tarixi
tahrirUchrashuv Isroil tashqi ishlar vaziri Yair Lapid tomonidan uyushtirilgan va uning asosiy maqsadi Eron yadro dasturiga qarshi xalqaro ittifoq tuzish edi. Dastlab, gʻoyaviy aloqalarni mustahkamlash va chuqurlashtirish uchun Ibrohim kelishuvlaridan ko‘ra imkon qadar koʻproq mamlakatlarni birlashtirish edi. Bu Isroil Bosh vaziri Naftali Bennetning Misrga tashrifidan bir necha kun oʻtib yiz berdi. Iordaniya tashqi ishlar vaziriga ham konferensiyaga qoʻshilish taklif qilingan, biroq u oʻsha paytda Quvaytda bir qator uchrashuvlar oʻtkazayotgani sababli sammitda qatnasha olmagan.
Sammit
tahrir
Isroil, Misr, Marokash, Bahrayn va Birlashgan Arab Amirliklari tashqi ishlar vazirlari hamda Amerika Qoʻshma Shtatlari Davlat kotibi Isroilning Negev shahridagi Sde Bokerda uchrashdi va mintaqaviy xavfsizlik boʻyicha muntazam uchrashuvlar oʻtkazishga qaror qilindi. Jumladan, iqtisodiy va diplomatik hamkorlikni yanada kengaytirishga qaror qilindi[1].
Sammitda ishtirok etgan olti nafar tashqi ishlar vazirlari bir qator qo‘shma ishchi guruhlar tuzishga qaror qildi. Asosiy masala milliy xavfsizlik va terrorga qarshi urush; boshqa ishchi guruhlardan taʼlim, sogʻliqni saqlash, energetika, turizm, oziq-ovqat va suv masalalarini muhokama qiladi. Bundan tashqari, oltita tashqi ishlar vazirlari har bir yillik (yoki yarim yillik) yig‘ilishni cho‘l hududida joylashgan biror bir shaharda o‘tkazishga kelishib oldilar, bu barcha tegishli mamlakatlar uchun umumiy bo‘lgan muammoni ramziy qiladi: suv taʼminotini yaxshilash, cho‘l turizmi, kitob joylashtirishni mahalliylashtirish, oziq-ovqat xavfsizligi tashvishlari, bugʻdoy narxi, Gʻarbiy Sahara masalasi, Qizil dengizdagi qaroqchilik, UAV va uzoq masofali raketalarni uchirish bilan shugʻullanish, shuningdek, Eronning JCPOA yadroviy bitimiga va uning ishonchli vakillariga qarshilik koʻrsatish kiradi[2].
Amerika Qo'shma Shtatlari Davlat kotibi Antony Blinkenning aytishicha, uchrashuv „mintaqada tinchlik va mojarolarni hal qilish imkoniyatlarini kengaytirishi mumkin“. U, shuningdek, Falastin uchun ikki davlat yechimini qo‘llab-quvvatlashini va bahsli hududlarda Isroil aholi punktlari qurilishini hamda Falastinning terrorchilar oilalariga mablag‘ to‘lashini tanqid qildi. [1] Arab hukumati ishtirokchilari, shuningdek, Isroil „poytaxti Sharqiy Quddus boʻlgan Falastinliklar uchun ikki davlat yechimini amalga oshirishda oldinga siljishi kerak“ dedi [1]
Sammit chogʻida Hadera shahrida hujum sodir boʻlib, ikki politsiyachi IShIDga bay’at bergan isroillik arablar tomonidan otib oʻldirilgan. Sammitning barcha ishtirokchilari bir ovozdan hujumni qoraladi[2]
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 Hudson, John. „U.S., Israel and Arab states to expand cooperation in unprecedented meeting“. The Washington Post (2022-yil 28-mart). Qaraldi: 2022-yil 11-iyun.
- ↑ 2,0 2,1 Berman, Lazar; Boxerman, Aaron. „Announcing permanent regional forum, Israel, Arab states laud alliance, decry terror“. Times of Israel (2022-yil 28-mart).