Nicole Marie Passonno Stott (1962-yil 19-noyabrda tugʻilgan) – amerikalik muhandis va NASAning sobiq astronavti hisoblanadi. U Xalqaro kosmik stantsiyaning 20- va 21-ekspeditsiyalarida bort muhandisi sifatida xizmat qilgan hamda STS-128 va STS-133 parvozlarida missiya mutaxassisi boʻlgan[2]. NASAda 27 yil ishlagan Stott, kosmik agentlik maʼlumotiga koʻra, 2015-yil 1-iyundan boshlab nafaqaga chiqqan[3]. U Menks orolida tugʻilgan amerikalik kosmik tadbirkor Kristofer Stott bilan turmush qurgan.

Nicole Stott
Tavalludi 19-noyabr 1962-yil (1962-11-19) (61 yosh)
Kosmik karyera
Kosmosdagi vaqt
103d 5h 49m[1]
Tanlash NASA Astronavti 18-Guruh
Missiyalar STS-128
STS-129
STS-133
Missiya belgisi

Erta hayot va taʼlimi

tahrir

Stott Nyu-Yorkning Albany shahrida tugʻilgan va Sankt-Peterburgda istiqomat qiladi. Peterburg, Florida. U Sankt-Peterburgda qatnashgan Sankt-Peterburg aviatsiya maʼmuriyatchiligi kollejini tamomlagan, 1987-yilda Embry-Riddle aviatsiya universitetini aviatsiya muhandisligi boʻyicha bakalavr darajasini tamomlagan va 1992-yilda Markaziy Florida universitetida muhandislik menejmenti boʻyicha magistrlik darajasini olgan. Nicole Stott oʻz faoliyatini 1987-yilda Florida shtatining West Palm Beach shahridagi Pratt & Whitney Government Engines kompaniyasida konstruktiv dizayn muhandisi sifatida boshlagan. U Advanced Engines Group kompaniyasida bir yil davomida reaktiv dvigatellarning ilgʻor tarkibiy qismlarining tarkibiy tahlillarini amalga oshirdi. Stott – uskuna reytingiga ega shaxsiy uchuvchi.

NASAdagi karyerasi

tahrir
 
Nicole Stott Extravehicular Mobility Unit (EMU) skafandrining mosligini tekshirishda ishtirok etdi.

1988-yilda Stott Florida shtatidagi Kennedi kosmik markazida (KSC) NASAga qoʻshildi va Orbital apparatlarni qayta ishlash zavodida (OPF) operatsion muhandis sifatida ishlay boshladi. Olti oydan soʻng, u Shattl qayta ishlash direktori qoʻl ostida ikki kishilik jamoaga biriktirildi. Ushbu jamoa Shattl qayta ishlash jarayonlarining umumiy samaradorligini baholash va takomillashtirishlar natijalarini oʻlchash vositalarini joriy etish vazifasini bajarardi. U aqlli rejalashtirish vositalarini ishlab chiqish boʻyicha Ames va KSC markazlari orasidagi qoʻshma dasturiy taʼminot loyihasida NASA KSC rahbari sifatida faoliyat yuritdi. Ushbu loyihaning texnologik namoyishi sifatida Yerda ishlov berish jarayonlarini rejalashtirish tizimi (GPSS) ishlab chiqildi. GPSS KSCda muvaffaqiyatga erishdi, shuningdek, PeopleSoft dasturiy mahsulotlar toʻplamining bir qismi sifatida tijorat muvaffaqiyatini ham qoʻlga kiritdi. KSCdagi faoliyati davomida Stott NASA Shattl ishlov berish boʻlimida turli lavozimlarda ishladi, jumladan, transport vositalari operatsiyalari muhandisi; NASA shattl kuzatuv karvoni qoʻmondoni; „Space Shuttle Endeavour“ uchun jarayon direktori yordamchisi; va „Columbia“ uchun orbital loyiha muhandisi lavozimlarida faoliyat yuritdi. KSCdagi soʻnggi ikki yilida u Kosmik stantsiya apparat integratsiyasi idorasining aʼzosi boʻlgan va Kaliforniyaning Xantington-Bich shahriga koʻchib oʻtgan va u yerda Boeing kosmik stantsiyasida qurilayotgan ISS truss elementlari uchun NASA loyihasi rahbari boʻlib ishlagan. 1998-yilda u Texasning Xyuston shahridagi Jonson kosmik markazi (JSC) jamoasiga NASA samolyot operatsiyalari boʻlimi aʼzosi sifatida qoʻshildi va u yerda Shuttle Training Aircraft (STA) da parvozlarni simulyatsiya qilish muhandisi (FSE) boʻlib ishladi.

 
Stott STS-128 missiyasining birinchi kosmik yurishida ishtirok etdi.

2000-yil iyul oyida NASA tomonidan missiya mutaxassisi sifatida tanlangan Stott 2000-yil avgust oyida astronavt nomzodini tayyorlash uchun hisobot berdi. Ikki yillik oʻqitish va baholashdan soʻng, u Astronavtlar idorasining stansiya operatsiyalari boʻlimida texnik vaziNASA postifalarni bajardi va u yerda ekipajning stansiya foydali yuklarini baholadi. U, shuningdek, ISS 10 ekspeditsiyasi ekipajida yordamchi astronavt va CAPCOM sifatida ishlagan. 2006-yil aprel oyida u NEEMO 9 missiyasida (NASA Extreme Environment Mission Operations) ekipaj aʼzosi boʻlgan, u yerda olti kishilik ekipaj bilan Aquarius suv osti tadqiqot yashash joyida 18 kun yashagan va ishlagan[4]. Stott ilgari 20-ekspeditsiya va 21-ekspeditsiyaga tayinlangan. U STS-128 ekipaji bilan Xalqaro kosmik stansiyaga uchirildi, bu missiyaning birinchi kosmik yurishda ishtirok etdi [5] va STS-129 da qaytib keldi va shu tariqa kosmik kema orqali Yerga qaytgan soʻnggi ekspeditsiya ekipaji aʼzosiga aylandi. Stott oʻzining ikkinchi kosmik parvozini STS-133 da yakunladi, bu kosmik kemaning uchinchi (oxirgi) parvozi edi[6][7].

Kosvosdagi birinchi jonli tvit

tahrir

2009-yil 21-oktyabrda Stott va uning 21-ekspeditsiya hamkasbi Jeff Williams NASAning Vashingtondagi shtab-kvartirasida toʻplangan jamoatchilik aʼzolari bilan stansiyadan birinchi NASA tvitida ishtirok etishdi[8]. Bu astronavtlar uchun birinchi jonli Twitter aloqasini oʻz ichiga olgan[9]. Ilgari Space Shuttle yoki ISS bortidagi astronavtlar tvit sifatida yuborishni xohlagan xabarlarini Missiya nazoratiga yuborgan, keyin ularni Internet orqali Twitterga joylashtirgan[10].

NASA posti

tahrir

Stott „Girls Who Code“ ni targʻib qiluvchi Super Bowl LIV reklamasida suratga tushgan[11]. Stott, shuningdek, „Yerga qaytish“ asarini yozgan, u „Koinotdagi hayot menga uy sayyoramiz va uni himoya qilish missiyamiz haqida nimalarni oʻrgatdi“ deb taʼriflangan. U, shuningdek, rassom va ISS 21-ekspeditsiyaga kichik akvarel toʻplamini olib keldi, u yerda u koinotda akvarel bilan rasm chizgan birinchi odam edi. Uning hozirgi asarlari koʻpincha astronomiya, jumladan, Yerni kuzatish toʻplami va kosmik kemalar toʻplami bilan bogʻliq[12][13]. 2022-yilda u Schenectady simfonik orkestri tomonidan ijro etilgan Glen Kortesning „Voyager: Yulduzlarga sayohat“ asarini hikoya qiladi[14].

Manbalar

tahrir
  1. „Astronauts and Cosmonauts (sorted by "Time in Space")“. spacefacts.de (2012-yil 21-yanvar). 2012-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 26-yanvar.
  2. „Expedition 20“. NASA (2010-yil 23-oktyabr). 2012-yil 24-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 26-yanvar.
  3. NASA (2015-yil 5-iyun). „Astronaut Nicole Stott Retires From NASA“. Press-reliz.
  4. „NASA's Undersea Crew is Heads Above Water“. NASA (2006). 2011-yil 16-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 23-sentyabr.
  5. „STS-128 Mission Summary“. NASA (2009-yil avgust). 2012-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 26-yanvar.
  6. NASA (2009-yil 3-mart). „NASA - NASA Announces Change for Return of Station Crew Members“. Press-reliz.
  7. Pearlman. „NASA shuffles shuttle schedule: Endeavour to fly after Discovery for final planned flight“. collectSPACE.com (2010-yil 26-aprel). Qaraldi: 2012-yil 26-yanvar.
  8. Cioffi. „NASA Live Tweetup Event with International Space Station“. Flickr. NASA (2009-yil 21-oktyabr). 2024-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 26-yanvar.
  9. NASA (2009-yil 1-oktyabr). „NASA Hosts Long-Distance Tweetup with Astronauts on Space Station“. Press-reliz.
  10. Horowitz. „The great debate over Astro Mike's 'tweets from space'“. The Orlando Sentinel (2009-yil 22-may). 2009-yil 25-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 2-oktyabr.
  11. Pearlman. „Astronaut Nicole Stott on 'making space' in Olay Super Bowl ad“. collectSPACE (2020-yil 30-yanvar). 2024-yil 19-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-fevral.
  12. „Nicole Stott ~ The Artistic Astronaut“. theartisticastronaut. 2021-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-avgust.
  13. „Artist“. theartisticastronaut. 2021-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-avgust.
  14. Freedman, Geraldine. „Astronaut will narrate new piece at Schenectady Symphony concert“. The Daily Gazette (2022-yil 31-mart). 2024-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 31-mart.

Havolalar

tahrir