Niderhagen konslageri
Niderhagen (nemischa: Niederhagen ) — natsistlarning kontslageri. 1941-yil sentabrda Niderhagenda, Büren shahri (Shimoliy Reyn-Vestfaliya) tumanida tashkil etilgan. Urush yillarida ushbu lagerda 3900 ga yaqin odam boʻlgan, shundan 1285 kishi sovuq, ochlik va qiynoqlarda oʻldirilgan yoki halok boʻlgan. Gestapo konslagerdan qatl qilish joyi sifatida ham foydalangan. 56 kishi oʻldirilgan, ulardan 42 nafari osib oʻldirilgan, 14 nafari Sovet harbiy asirlari otib oʻldirilgan
Tarixi
tahrir1939-yildan boshlab Vewelsburg qal’asida mahbuslar tomonidan qurilish ishlari olib borildi. 1941-yilda mahbuslarni saqlash uchun Zaksenxauzen konslagerining tashqi qismidan Niderhagen lageri tashkil etilgan[1] .
Mahbuslar orasida siyosiy mahbuslar, yahudiylar, Iegova guvohlari, loʻlilar, gomoseksuallar, shuningdek, Yevropa va SSSRning bosib olingan mamlakatlari harbiy asirlari bor edi. 1942-yildan boshlab lager hududida krematoriy foydalanishga topshirildi.
1943-yil 1-maydan boshlab lager Buxenvald konslageriga boʻysundi va mahbuslar soni 50 ga yaqin edi.
Sobiq SS zobiti Gotlib Bernxardtning xotiralariga koʻra, 1945-yil aprel oyida Himmler Veelsburg qal’asini vayron qilish va baʼzi binolarda yashiringan sanʼat asarlari qayerdaligini biladigan Iegova guvohlarini oʻldirishni buyurgan. Biroq, Gottlib Bernxardt bu tartibni buzdi va Iegova guvohlari omon qolishgan[2].
Urush oxirida SS lagerlarning koʻp qismini ularning izlarini yopish uchun yoʻq qildi .
Norderney, Adler va Evens lageriga javobgarlar Fransiyada sudlangan. 1949-yil sentyabrda mahbuslarga yomon munosabatda boʻlgani uchun sudlanganlarga oʻn va yetti yillik qamoq jazosi berilgan.
Urushdan keyin oʻlganlarning taxminiy soni u yerda ishlagan 3000 mahbusdan 400 nafari halok boʻlgan, ammo Jon Weigold va Richard Kemp tomonidan olib borilgan tadqiqotlar kamida 40 000 qurbonning oʻlimiga olib keldi
1945-yil 2-aprelda Niderhagen AQShning Uchinchi armiyasi tomonidan ozod qilindi. Lager binolari turar-joy binolari va oʻt oʻchirish boʻlimi sifatida qayta qurildi. Barak 1967-yilda buzib tashlangan. Sobiq yigʻilish maydoni oʻrnida hozirda uchburchak yodgorlik mavjud boʻlib, u sobiq mahbuslarning kiyimidagi uchburchak yamoqlarni xotirlash uchun moʻljallangan.
Manbalar
tahrir- ↑ „Internet-Portal 'Westfälische Geschichte'“. www.lwl.org (2014-yil 25-mart).
- ↑ V proshlom ofitser SS, nine slujitel istinnogo Boga. Probudites! 2010 Fevral s.18-20