Vikipediya

Nintendo

yapon kompaniyasi

Nintendo (yaponcha: 任天堂株式会社) – bosh ofisi Kioto shahrida joylashgan, videoʻyinlar va oʻyin sistemalari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan Yaponiya kompaniyasi. Kompaniyaga hunarmand Fusajirō Yamauchi tomonidan 1889-yilda asos solingan boʻlib, kompaniya dastavval „xanafuda“ nomli oʻyin kartalari ishlab chiqarish bilan shugʻullangan. 1960-yildan boshlab kompaniya biznesning boshqa sohalariga ham kirib borgan va yuridik jihatdan hozirgi maqomini olgan. 1977-yilda Nintendo oʻzining ilk oʻyin konsoli – Color TV-Gameni savdoga chiqargan. Nintendo kompaniyasi 1981-yilda Donkey Kong oʻyini, shuningdek, Nintendo Entertainment System oʻyin sistemasi va 1985-yilda Super Mario Bros. oʻyinini chiqarganidan soʻng butun dunyoda mashhurlikka erishgan.

Nintendo Company, Limited

kompaniya logotipi

Kompaniyaning Kioto shahridagi ofisi
Turi aksiyadorlik jamiyati
Tarmogʻi elektronika, videooʻyinlar
Birja listingi NTDOY, OSX, Tyo
Qachon asos solingan 23-sentyabr, 1889-yil (135 yil avval) (1889-09-23)
Joylashuvi Yaponiya Kioto, Yaponiya
Asoschi(lari) Fusajirō Yamauchi
Mahsulot(lar)i Nintendo Color TV Game, Game & Watch, Pokémon mini, Nintendo Entertainment System, Super Nintendo Entertainment System, Game Boy, Game Boy Color, Game Boy Advance, Nintendo 64, Nintendo GameCube, Nintendo DS, Wii, Virtual Boy, Nintendo 3DS, Wii U, Nintendo Switch
Aylanma daromadi ¥1,056 trln (2018)[1]
Boyligi ¥2.662 trln (2023)
Kapitallashtirish ¥2.069 trln (2023)
Sof foydasi ¥139,590 mlrd (2018)[1]
Ishchilar soni 7317 (butun dunyo boʻylab)(2023-yil mart holatiga koʻra)[2]
2779 (Nintendo Co., Ltd.) (2023-yil mart holatiga koʻra)[2]
Vebsayti www.nintendo.com

Shu kunga qadar Nintendo Game Boy, Super Nintendo Entertainment System, Nintendo DS, Wii va Nintendo Switch kabi muvaffaqiyatli oʻyin tizimlarini yaratishga muvaffaq boʻlgan. Kompaniya Mario, Donkey Kong, The Legend of Zelda, Pokémon, Kirby, Metroid, Fire Emblem, Animal Crossing, Splatoon, Star Fox, Xenoblade Chronicles va Super Smash Bros singari koʻplab yirik franshizalarni yaratgan. Nintendo Yaponiyaning oʻzida va chet davlatlarida juda koʻplab shoʻba korxonalarga, shuningdek, The Pokémon Company va HAL Laboratory kabi hamkorlariga ega. Kompaniya va uning hodimlari Technology & Engineering Emmy Awards, Game Awards, Game Developers Choice Awards va British Academy Game Awards mukofotlari gʻolibiga aylangan. Nintendo Yaponiya bozoridagi eng boy va eng qimmat kompaniyalardan biridir.

Tarixi

tahrir

Tashkil topishi

tahrir
 
Kompaniyaning Kioto shahrida joylashgan ilk shtab-kvartirasi

Nintendo kompaniyasi 1889-yil 23-sentabrda[3] hunarmand Fusajirō Yamauchi tomonidan oʻyin kartalari hisoblangan „Karuta“ning yaponcha varianti „xanafuda“ ishlab chiqarish va keng miqyosda tarqatish uchun tashkil etilgan[4]. Umuman olganda Nintendo „omadni osmonlarga qoldirish“ degan maʼnoni anglatadi[4][5], ammo bu tarixiy asosga ega emas; ushbu nomni „ozod xanafuda ibodatxonasi“ deb ham tarjima qilish mumkin[6].

Kompaniya „xanafuda“ oʻyin kartalarini maxsus yaponcha uslubda (ular qoʻlda chizilgan) ishlab chiqara boshlagan, shu sababli ushbu oʻyin kartalari tezda mashhurlikka erishgan va buning natijasida kompaniya Yaponiya oʻyinchoq bozorida mustahkam oʻrin egallagan. Yamauchining oilaviy biznesni meros qilib olishi mumkin boʻlgan oʻgʻli yoʻq edi, shu sababli qadimgi yapon anʼanalariga rioya qilgan holda Fujasiro oʻzining boʻlajak kuyovi Sekiryo Kanedani (1883–1949) oʻz vorisi deb eʼlon qiladi. Sekiryo oʻz navbatida xotinining qizlik familiyasini olib, Sekiryo Yamauchi sifatida tanilgan.

1947-yida Sekiryo „xanafuda“ kartalarini keng miqdorda tarqatish maqsadida „Marufuku“ kompaniyasini, shuningdek, Nintendo kompaniyasi tomonidan taqdim etilgan bir qancha boshqa karta brendlarini yaratgan. Sekiryoning ham qaynotasi singari oʻgʻil farzandi yoʻq edi, shu sababli uning kuyovi Sikanojo Inaba ham xotinining qizlik familiyasini olishga majbur boʻldi. Biroq ularning turmushi uzoqqa bormadi va Sikanojo prezidentlik kursisini egallashga ulgurmay xotini va bolalarini tashlab ketgan. Uning yagona oʻgʻli Hiroshi Yamauchi 22 yoshida Nintendoning boshqaruvchisi boʻldi (Sikanojoning ketganidan soʻng Sekiryo qizi bilan birga Hiroshi va uning singillari tarbiyasi bilan shugʻullangan).

Oʻyinchoqlar ishlab chiqaruvchi kompaniya

tahrir

1963-yilda „Nintendo Playing Card Company Limited“ nomi „Nintendo Company, Limited“ deb oʻzgartirilgan.

1970-yillarda muhandis Gunpei Yokoi ishlanmalari, ayniqsa „The Ultra Hand“ oʻyinchogʻi tufayli Nintendo kompaniyasi bolalar oʻyinchoqlari ishlab chiqarish bilan shugʻullanishni boshladi va oʻzining ilk oʻyinchoq fabrikasini qurdi. „The Ultra Hand“ oʻyinchogʻining muvaffaqiyatidan soʻng Gunpei Yokoi kompaniyaning xizmat koʻrsatish boʻlimidan ishlab chiqarish boʻlimiga oʻtkazilgan.

Yokoi injener boʻlgani sababli elektron oʻyinchoqlar ishlab chiqarish bilan shugʻullangan. Elektron oʻyinchoqlar anaʼanaviy oʻyinchoqlarga qaraganda yangilik edi va shu sababli kompaniyaga koʻproq foyda keltirardi. Yokoi juda koʻplab oʻyinchoqlar yaratgan. „Ten Billion Barrel“ jumbogʻi, „Ultra Machine“ deb nomlangan beysbol mashinasi, „Love Tester“ kabilar shular jumlasidandir. U Masayuki Uemura bilan birgalikda NES Zapperning ilk analoglaridan boʻlgan Nintendo Beam Gun Gameni yaratgan.

Elektron oʻyinlar

tahrir

Oʻyin avtomatlarining chiqarilishi kompaniya rivojidagi keyingi bosqich boʻldi. 1978-yilda Nintendoning asosiy maqsadi arkada oʻyinlarini yaratish va sotishga asoslangan boʻlim yaratish boʻlib, tezlik bilan bu gʻoya amalga oshirildi.

1980-yilda Nintendo kompaniyasi Yamauchining kuyovi Minoru Arakawa boshchiligida Nyu-York shahrida oʻzining AQShdagi filiali – Nintendo of Americaga asos solgan. Aynan oʻsha paytda Gunpei Yokoi tomonidan Game & Watch deb nomlangan birinchi portativ oʻyin qurilmasi yaratilgan. Qurilmada soat batareyalaridan foydalanilgan holda ishlab chiqilgan oddiy suyuq kristall ekran va bittagina oʻyin mavjud boʻlgan. Undagi oʻyin foni butun oʻyin davomida shaffof LCD displey ostida joylashgan oldindan chizilgan tasvir mavjudligi hisobiga statik holatda boʻlgan. Unda oʻzgarmas oʻyin obyektlari tasvirlangan. Oʻyin davomida tasvir dinamikasi faqatgina suyuq kristall ekranning matritsasi tomonidan harakatlanuvchi obyektlarni koʻrsatishni taʼminlagan. „Ball“, „Parachute“ va „Fire“ Game & Watchdagi dastlabki oʻyinlar edi. Keyinchalik Popeye va Mickey Mouse oʻyinlari yaratilgan.

1980-yilda Nintendo prezidentining iltimosiga binoan yosh dizayner Shigeru Miyamoto Donkey Kong oʻyinini yaratgan. Oʻyinning bosh qahramoni hunarmand boʻlib[7], oʻyin davomida personaj yugurishi, sakrashi, narvondan koʻtarilishi va kuvaldadan foydalanishi uchun turli xil animatsiya usullaridan foydalanilgan. Dastavval ushbu personajga „sakrogʻich“ deb nom berishadi, lekin keyinchalik Miyamoto uni sietllik rieltor va pudratchi Mario Segale sharafiga Mario deb nomlagan. Oʻyindagi Mario personajining asosiy maqsadi Polina ismli qizni ekranning eng yuqori qismida joylashgan Donkey Kong nomli gorilla changalidan qutqarish edi. Gorilla Marioning yoʻliga bochkalar, prujina va shunga oʻxshash narsalarni otardi.

Ushbu oʻyin dastlab amerikalik arkada oʻyinlari distribyutorlari tomonidan salbiy qabul qilingan. Distribyutorlar Nintendo nimani sotmoqchi ekanligini tushuna olishmagan. Odamlar oʻyinni oʻynay boshlashlari bilan vaziyat tubdan oʻzgarib ketgan: shundan soʻng Donkey Kong oʻyin avtomatlari sotuvi misli koʻrilmagan choʻqqilarga koʻtarilgan. Oʻyin Yaponiyada boʻlgani kabi AQShda ham mutlaq xit darajasiga koʻtarilgan. Keyinchalik oʻyinning davomi – Donkey Kong Jr. yaratilgan. Ushbu oʻyinda qafasga qamalgan Donkey Kong oʻgʻli tomonidan qutqarilishi kerak edi va Mario antagonist rolini bajargan.

1982-yilda Nintendo kompaniyasi ofisini Nyu-Yorkdan Sietl shahriga koʻchirgan. Oʻsha yillarda Universal Pictures kinokompaniyasi Nintendoni Donkey Kong nomidan foydalanish huquqiga ega emasligini aytib sudga beradi. Chunki u kinokompaniyaga tegishli King Kong nomiga oʻxshash edi. Nintendo yollagan advokat Howard Lincoln ushbu sud jarayonini Nintendo foydasiga yutib bergan. Keyinchalik Howard Nintendo of America boshqaruvchisi lavozimiga tayinlangan.

1983-yilda oʻyin avtomatlarida Mario Bros. oʻyini paydo boʻlgan. Endi Mario oʻyinchilar oldida santexnik sifatida gavdalantirilgan. Uning sarguzashtlarida yordamchi sifatida ukasi Luidji ham yaratilgan. Keyinchalik Donkey Kong 3 va Popeye oʻyinlari yaratilgan.

Ilk oʻyin konsoli

tahrir
Asosiy maqola: Nintendo Entertainment System va Game Boy

Nintendo 1983-yilda Yaponiyada oʻzining ilk 8 bitli video oʻyin sistemasi – Family Computer (Famicom)ni chiqargan va ushbu tizim oʻsha paytdagi eng muvaffaqiyatli tizim boʻlib, Yaponiya bozorining 90 foizini egallagan. 1985-yilda ushbu sistema AQSh bozoriga Nintendo Entertainment System (NES) nomi bilan chiqarilgan. Amerikada chiqarilganidan bir necha yil oʻtgach yangi dunyoda ushbu sistemaning deyarli raqobatchisi qolmagan va NES asosiy peshqadamga aylangan.

8 bitli NES sistemasi davrida u uchun koʻplab mashhur va yuqori sifatli oʻyinlar yaratilgan. Super Mario Bros., Super Mario Bros. 2, Kid Icarus, Metroid, The Legend of Zelda, Castlevania, Punch Out kabilar shular jumlasidandir. Ushbu oʻyinlarning aksariyati keyingi avlod konsollarida ham davom ettirilgan. 1990-yilda Super Mario Bros.3 oʻyini chiqarilgan va yilning oxiriga kelib ushbu oʻyin 7 000 000 nusxada sotilgan.

1989-yilda muhandis Gunpei Yokoi Game Boy portativ oʻyin konsolini yaratgan. Game Boy tizimi 8 bitli markaziy protsessor va toʻrt xil rangni koʻrsatishga qodir boʻlgan suyuq kristall displeydan iborat edi. Konsolning texnik cheklovlariga qaramay, koʻplab mustaqil ishlab chiqaruvchilar Game Boy uchun oʻz oʻyinlarini yarata boshlagan. Game Boy davrida NEC, Atari va Sega kabi kompaniyalar yaxshiroq grafik imkoniyatlarga ega boʻlgan portativ oʻyin konsollarini ishlab chiqargan, lekin ularning hech biri Game Boy yetakchiligiga putur yetkaza olmagan. Game Boy 16 bitli konsollar davrida ham mashhurligini yoʻqotmagan, ammo tez orada raqobatda yutqazgan. Pokemon Red va Pokemon Blue oʻyinlarining paydo boʻlishi bilan Game Boy oʻzining avvalgi mashhurligini yana tiklagam.

Super Nintendo Entertainment System davri

tahrir
Asosiy maqola: Super Nintendo Entertainment System
 
Super Nintendo Entertainment System

1990-yilda kompaniya yaponiyalik xaridorlarga oʻzining yangi 16 bitlik Super Famicom oʻyin konsolini taqdim etgan. Amerikada Super Mario Bros. 3 oʻyinini sotish orqali katta daromadga erishgan kompaniya Super Famicomni Super Nintendo (SNES) nomi ostida chiqara boshlagan.

Nintendoning 16 bitlik konsoli davrida uning uchun juda koʻplab sifatli va muvaffaqiyatli oʻyinlar ishlab chiqarilgan. Ular orasida Super Mario World, F-Zero, The Legend of Zelda: A Link to the Past, Super Metroid va shunga oʻxshash koʻplab dizaynerlik ishlanmalari mavjud. Ikkinchi eshelon ishlab chiqaruvchilari esa Rare, Donkey Kong Country va Killer Instinct kabi mashhur oʻyinlarni ishlab chiqarishgan. Ushbu oʻyin konsolini Square, Enix, Capcom va Konami kabi mustaqil ishlab chiqaruvchilar ham qoʻllab-quvvatlagan. Ularning yordami natijasida Super Nintendo konsoli uchun koʻplab oʻyinlar: Final Fantasy va Dragon Quest seriyalari, Castlevania, Ghouls'n Ghost, Street Fighter 2, TMNT 4 va boshqalar ishlab chiqarilgan.

Virtual Boy davri

tahrir
Asosiy maqola: Virtual Boy

1994-yildayoq Nintendo 32 bitli Virtual Boy oʻyin konsolini ishlab chiqargan. 1995-yilda Virtual Boy AQSh va Yaponiyada muvaffaqiyatsizlikka uchragan Nintendoning ilk oʻyin konsoli boʻlgan. Ushbu mahsulotni sotib olgan oʻyinchilar oʻyin noqulayligidan shikoyat qilishgan. Ushbu tizimni faqatgina stol ustiga qoʻygan holda koʻzoynaklarni kiyib konsol tomon egilgan holda oʻynash mumkin edi. Bu esa mijozlarda doimiy boʻyin ogʻriqlarini keltirib chiqargan. Maʼlum boʻlishicha ushbu konsol keyinchalik bosh ogʻrigʻini ham keltirib chiqargan. Garchi bir necha mustaqil ishlab chiqaruvchilar Virtual Boy konsolini qoʻllab-quvvatlashga rozi boʻlgan boʻlsa-da, ularning koʻpchiligi keyinchalik ushbu mahsulotni xavfli deb topgan va u uchun oʻyinlar yaratishdan bosh tortgan. Konsol chiqqandan soʻng Nintendoning omborlari hech kimga kerak emas 32 bitlik ushbu qurilmaga toʻlib ketgan. Uning savdosi oʻta past darajada edi. Virtual Boy bilan bogʻliq muammo uning yaratuvchisi boʻlgan Gunpei Yokoining kompaniyadan ketishi bilan yakunlangan. Kompaniyadan ketganidan bir yil oʻtib Gunpei Yokoi avtomobil halokatiga uchrab vafot etgan.

Pokemonlar davri

tahrir

Avval Yaponiyada, keyin esa AQShda Nintendo Game Boy uchun Pokemon Red va Pokemon Blue oʻyinlarini chiqargan. Mario oʻyinidan soʻng Pokemon kompaniyaning ikkinchi eng katta muvaffaqiyatiga aylangan. 1999-yilda Pokemonlarning mashhurligi butun dunyo boʻylab yoyilgan. Oʻsha yilda Pokemon brendi ostida yana 3 ta yangi oʻyin: Pokemon Snap, Pokemon Pinball va Pokemon Yellowlar ishlab chiqarilgan. Pokemon Snap Nintendo 64 konsoli uchun yaratilgan birinchi oʻyin hisoblanadi. Ushbu oʻyinda ishtirokchilar pokemonlarni izlashi va ularni suratga olishi kerak boʻlgan. Pokemon Yellow Pokemon Red va Blue oʻyinlarining remeyki edi. Oldingilaridan farqli jihati bu oʻyinda asosiy qahramon eng mashhur pokemon Pikachu boʻlgan. Pokemonamaniyaning avj olishi Nintendoni oʻyin kartalari va oʻyinchoqlar ishlab chiqarishni ham qayta yoʻlga qoʻyishga undagan. Biznesning ushbu yoʻnalishlari kompaniyaga juda katta foyda keltirgan. Pokemon brendi ostida turli xil mahsulotlar: futbolkalar, komikslar, oʻyinchoqlar paydo boʻla boshlagan.

GameCube davri

tahrir
Asosiy maqola: Nintendo GameCube va Game Boy Advance
 
Nintendo GameCube

1999-yil 12-mayda, Electronic Entertainment Expo (E3) ochilishidan bir kun oldin matbuot anjumanida Nintendo Delphin (keyinchalik nomi GameCube deb oʻzgartirilgan) deb nomlangan yangi avlod konsoli ustida ish olib borilayotganini rasman eʼlon qilgan. Kompaniyaning loyiha boʻyicha hamkorlari ham eʼlon qilingan. Ular Matsushita (Panasonic) va IBM kabi gigant korporatsiyalar edi. 2000-yil Space World koʻrgazmasida Game Boy Advance 32 bitli portativ oʻyin tizimi va yangi avlod oʻyin konsoli GameCube taqdim etilgan. Konsol 2001-yil 21-martda Yaponiyada va 2001-yil 11-iyunda AQShda sotuvga chiqarilgan.

Nintendo DS davri

tahrir
Asosiy maqola: Nintendo DS va Nintendo DS Lite
 
Nintendo DS Lite

Nintendo DS, shuningdek, NDS yoki DS sifatida, Xitoyda iQue DS nomi ostida tanilgan sistema 2004-yilda chiqarilgan oʻyin sistemasi hisoblanadi. Ushbu tizimni uning gorizontal dizayni orqali bir zumda bilib olish mumkin. Tizimda shuningdek mikrofon va IEEE 802.11b/g WiFi tizimini qoʻllab-quvvatlovchi qismlar mavjud. Nomidagi DS harflari Dual Screen va Developers' System soʻzlaridan olingan. Ishlab chiqarish jarayonida ushbu tizim Project Nitro nomi ostida boʻlgan.

Wii U davri

tahrir
Asosiy maqola: Wii U
 
Wii U

Ushbu sistema haqida ilk marotaba 2001-yil 7-iyunda Nintendoning E3 2011 doirasidagi press-konferensiyasida eʼlon qilingan edi. Bu oʻyin konsoli AQShda 2012-yil 18-noyabrda sotuvga chiqarilgan. Yevropa Ittifoqida ushbu konsol 2012-yil 30-noyabrda, Yaponiyada esa 8-dekabrda sotuvga chiqarilgan[8][9][10]. Wii Uning oʻziga xos xususiyatlaridan biri televizor oʻchgan holatda ham oʻynashda davom etishga imkon beradigan yangi kontroller edi. Ushbu konsolda chiqarilgan oʻyinlar sirasiga LEGO City Stories, Mass Effect 3, Darksiders 2, Super Smash Bros.ning yangi qismlari, Assassinʼs Creed III, Sonic & All-Stars Racing Transformed, ZombieU kabilarni kiritish mumkin[11][12][13][14].

Nintendo Switch davri

tahrir
Asosiy maqola: Nintendo Switch
 
Nintendo Switch

Nintendo Switch 2013-yil 20-oktabrda ommaga taqdim etilgan boʻlib, portativ va statsionar konsollar gibridi hisoblanadi. Dunyoning qolgan mamlakatlarida 2017-yil 3-martda sotuvga chiqarilgan[15]. Ushbu tizimning oʻziga xosligi uni televizorga ulanmagan holda ham portativ rejimda oʻynash imkoniyatidir. 2021-yil 27-mayda kompaniya oʻzining Switch konsoli yangi versiyasini 2021-yil sentyabr yoki dekabr oyida chiqarmoqchi ekanligi maʼlum qilgan[16].

2021-yil iyun oyida Nintendo Yaponiyaning Uji shahridagi Nintendo Uji Ogura zavodi hududini kompaniya mahsulotlari namoyish etiladigan muzeyga aylantirish rejasini eʼlon qildi. Ushbu muzey 2023-yil oxirigacha ochilish rejalashtirilgan[17].

Logotipi

tahrir

Nintendo logotipining turli davrlardagi koʻrinishlari:

  •  
    1889–1950
  •  
    1950–1960
  •  
    1960–1965
  •  
    1965–1967
  •  
    1967–1968
  •  
    1968–1970
  •  
    1970–1972
  •  
    1972–1975
  •  
    1975–2008
  •  
    2004–2016
  •  
    2016–hozirgacha

Faoliyati

tahrir

Faoliyatining boshqa turlari

tahrir

Kompaniya oʻyin konsollari va boshqa turli koʻngilochar mahsulotlarni ishlab chiqarishdan tashqari, harbiy xizmatchilarga oʻq otish boʻyicha mashgʻulotlarni amalga oshirish uchun interaktiv simulyatorlarni ishlab chiqarish bilan ham shugʻullanadi. Ular geymerlar uchun ishlab chiqarilgan oʻyinlarga oʻxshash boʻlishi mumkin, lekin asosiy farqi yuqori sifatli tasvirga egaligi va real holatlarga yaqinligidadir[18][19][20].

Iqtisodiy koʻrsatkichlari

tahrir

2013-yil 31-martdagi moliyaviy koʻrsatkichlarga koʻra kompaniya daromadi 6,4 milliard dollarni, sof foydasi esa 72 million dollarni tashkil etgan[21].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 Consolidated Results for the Years Ended March 31, 2017 and 2018(ingl.) // Nintendo. Архивировано 17 fevral 2021 года.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Company Profile“ (en). Nintendo Co., Ltd.. 2023-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 12-may.
  3. ↑ Jessica MacNeil. „Nintendo is founded, September 23, 1889“ (en). EDN (2019-yil 23-sentyabr). 2020-yil 27-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 2-iyun.
  4. ↑ 4,0 4,1 Sheff 1999, s. 14.
  5. ↑ Plunkett, Luke. „Nintendo's 1955 Cameo In The New York Times“ (en). Kotaku (2009-yil 12-may). 2020-yil 1-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-noyabr.
  6. ↑ Ashcraft, Brian. „"Nintendo" Probably Doesn't Mean What You Think It Does“ (en). Kotaku (2017-yil 3-avgust). 2020-yil 6-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-noyabr.
  7. ↑ „Рекламный буклет игрового автомата“. 2009-yil 1-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 19-may.
  8. ↑ Nintendo Will Sell Wii U at a Loss (Wayback Machine saytida 2012-10-30 sanasida arxivlangan)//ign.com
  9. ↑ Nintendo budet prodavat Wii U deshevle sebestoimosti na moment zapuska (Wayback Machine saytida 2012-10-20 sanasida arxivlangan)//3Dnews
  10. ↑ Wii U (Wayback Machine saytida 2012-12-04 sanasida arxivlangan)//Official Site Nintendo
  11. ↑ pikmin 3 Wii U (Wayback Machine saytida 2012-11-08 sanasida arxivlangan)//IGN
  12. ↑ The Return of an Army (Wayback Machine saytida 2012-10-24 sanasida arxivlangan)//NintendoLife
  13. ↑ Wii U’s Darksiders 2 features off-screen play, included DLC (Wayback Machine saytida 2012-10-01 sanasida arxivlangan)//Joystiq
  14. ↑ 'Darksiders 2' supports GamePad-only play, will sell DLC through eShop (Wayback Machine saytida 2012-10-30 sanasida arxivlangan)//Polygon
  15. ↑ Александр Крыков. „Nintendo NX стартует в марте 2017 года“. IGN (2016-yil 27-aprel). 2016-yil 30-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 30-aprel.
  16. ↑ „Bloomberg: Nintendo выпустит новую версию консоли Switch в 2021 году“ (ru). «Коммерсантъ» (2021-yil 27-may). 2021-yil 27-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 27-may.
  17. ↑ Adam Bankhurst. „Official 'Nintendo Gallery' Museum to Open in Japan by March 2024 - IGN“ (en). IGN (2021-yil 2-iyun). 2021-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 2-iyun.
  18. ↑ Penny, Simon. Representation, Enaction, and the Ethics of Simulation. // First Person: New Media as Story, Performance, and Game. – Cambridge, Mass.: MIT Press, 2004. – P. 75-76 – 331 p. – ISBN 0-262-23232-4.
  19. ↑ (geympley, po suti dela, predstavlyal soboy usovershenstvovannuyu igru "Utinaya oxota" s visokokachestvennim izobrajeniem i chelovecheskimi figurami vmesto utok)
  20. ↑ Grossman, Dave ; Christensen, Loren W. On Combat: The Psychology and Physiology of Deadly Conflict in War and in Peace. – Belleville, IL: PPCT Research Publications, 2007. – P. 83-84 – 403 p. – ISBN 978-0-9649205-2-1.
  21. ↑ Nintendo: 31.09 mln. 3DS, 3.45 mln. Wii U, prekraщenie proizvodstva DS i drugie itogi goda (Wayback Machine saytida 2013-10-03 sanasida arxivlangan) //gamemag.ru

Adabiyotlar

tahrir
  • David Sheff. Game Over: How Nintendo Conquered The World. New York: Vintage Books, 1999. ISBN 978-0-307-80074-9. 
  • Blake J.Harris. Console Wars: Sega and Nintendo, 2015. 
  • Aleksey Shibakov. over udachu nebesam! Istoriya Nintendo, 2017. 
  • Floran Gorj. Istoriya Nintendo. 1-kitob: Ot igralnix kart do Game & Watch, 2018. 
  • Floran Gorj. Istoriya Nintendo. 2-kitob: Game & Watch, 2019. 
  • Floran Gorj. Istoriya Nintendo. 3-kitob: Famicom, 2020. 
  • Floran Gorj. Istoriya Nintendo. 4-kitob: Game Boy, 2021. 

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Nintendo&oldid=5303308" dan olindi