Podocarpus totara
Podocarpus totara -maori tilidan boʻlib; „totara“ imlosi ingliz tilida ham keng tarqalgan. Yangi Zelandiyaga xos boʻlgan podokarp daraxti turi[1]. U Shimoliy orol boʻylab va janubiy orolning shimoli-sharqiy qismida pasttekislik, togʻ va quyi subalp oʻrmonlarida 600 m balandlikda oʻsadi[2].
| Podocarpus totara | ||
|---|---|---|
| ||
| Biologik klassifikatsiya | ||
| ||
| ||
Oʻziga xos xususiyatlari tahrir
Totara odatda tuproq unumdor va yaxshi quriydigan pasttekisliklarda oʻsadi [3].Totara oʻrta va katta turdagi daraxt boʻlib, sekin oʻsadi. U odatda 20-25 m gacha oʻsadi. Faqat eng balandi 35 m gacha boʻlib bu uning uzoq umr koʻrishi va tanasining aylanasiga bogʻliq. Poʻstlogʻi boʻlaklarga boʻlinadi, binafsha rangdan oltin jigarranggacha boʻladi. Barglari oʻtkir, xira yashil, ignasimon, qattiq va 2 sm uzunlikda. Bu oʻsimlik ikki-toʻrtta erigan, goʻshtli, berryga oʻxshash konuslarni ishlab chiqaradi, U oʻsib kattalashganda yorqin qizil rang hosil qiladi. Konusning tepasida bir yoki ikkita dumaloq urugʻlar mavjud. Shimoliy orolning markaziy qismidagi Pureora yaqinida bu daraxtning eng katta tirik turi topilgan, U Pouakani daraxti deb nomlanib, balandligi 35 m dan oshadi va koʻkrak balandligida magistral diametri deyarli 4 m ga yetadi[2]. Bushmenlar uni 1950-yilda kashf etgan[4]. Bu hududda boshqa yirik daraxtlar ham maʼlum, sharqdagi Whirinaki oʻrmonida, ammo yaqinda chuqur vulqon tuproqlarida juda baland totar (balandligi 40 m dan ortiq) bogʻlari bor. Totara qishloq xoʻjaligi yerlarida koʻp unib chiqadi, chunki uni chorva yemaydi[5].
Turlari tahrir
Totaraning ikki turi: [6]
- P. t. var. totara
- P. t. var. waihoensis
Kullivatsiyasi tahrir
Totara yangi urugʻlardan,soʻqmoqlardan tez oʻsadi[7]. U Buyuk Britaniyada, Inverewe, Shotlandiya kabi shimol hudularda ekilgan[8]. Bogʻda foydalanish uchun bir nechta navlar ekiladi. Bularga „Albany Gold“ va „Aurea“ kiradi, ularning ikkalasi ham qishda qorayib ketadigan sariq barglarga ega. „Pendula“; „Kumush sharshara“ ham mayatnikli, lekin barglari kremsimon qirrali; va konussimon shaklga ega va yaltiroq barglari boʻlgan „Matapuri Blue“ nomli turlari ham mavjud.
Ahamiyati tahrir
Qattiq yogʻochi juda chidamli, ayniqsa chirishni oldini oladigan yogʻlari mavjud. Chidamliligi tufayli totar yogʻochi koʻpincha panjara ustunlari, pol qoziqlari va temir yoʻl shpallari uchun ishlatiladi. Shuningdek, u oʻymakorlik xususiyatlari uchun qadrlanadi va Maori oʻymakorligida ishlatiladigan asosiy yogʻoch hisoblanadi. Bu nisbatan yengil ogʻirligi (kauriga qaraganda tahminan 25% engilroq), uzun, tekis uzunliklari va chirishning oldini olishga yordam beradigan tabiiy yogʻlar tufayli Maori qayiqlarini qurishda vaka qilish uchun ishlatiladigan asosiy yogʻoch hisoblanadi.
Galereya tahrir
-
Totaraning qoplami va urug'i -
Totaraning qizg'ish-kulrang po'stlog'i qalin hamda jo'shqin va ipli po'stlog'i.
Manbalar tahrir
- ↑ „totara“,The Chambers Dictionary, 9th, Chambers, 2003. ISBN 0-550-10105-5.
- ↑ 2,0 2,1 Simpson, Philip. Totara: A Natural and Cultural History (en). Auckland University Press, 19 June 2017. ISBN 978-1-77558-915-0.
- ↑ „Story: Conifers – Tōtara group“. Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand. Qaraldi: 2012-yil 30-sentyabr.
- ↑ „News of the Day GISBORNE HERALD“. paperspast.natlib.govt.nz (1950-yil 31-oktyabr). Qaraldi: 2020-yil 29-mart.
- ↑ „Story: Conifers – Tōtara group“. Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand. Qaraldi: 2012-yil 30-sentyabr.
- ↑ Eagle, Audrey. Eagle's complete trees and shrubs of New Zealand volume one (en). Wellington: Te Papa Press, 2008 — 8 bet. ISBN 9780909010089.
- ↑ „Podocarpus totara var. totara“. New Zealand Plant Conservation Network. Qaraldi: 2012-yil 23-sentyabr.
- ↑ „Half-hardy trees in Britain and Ireland – part two“. Royal Horticultural Society. 2009-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 18-iyun.
Tashqi havolalar tahrir
- Farjon, A. (2013). "Podocarpus totara". IUCN Red List of Threatened Species 2013: e.T42537A2985842. https://www.iucnredlist.org/species/42537/2985842. Qaraldi: 12 November 2021.Podocarpus totara]].
- New Zealand Plant Conservation Network, URL:Podocarpus totara var. totara. Accessed 2010-10-03.
- New Zealand Plant Conservation Network, URL:Podocarpus totara var. waihoensis. Accessed 2010-10-03.