Proletarka hovlisidagi Lenin yodgorligi
V. I. Lenin haykali — V. I. Leninning bronzadan yasalgan haykaltaroshlik tasviri. 1925-yilda haykaltarosh G.D.Alekseyev tomonidan yasalgan va Tver shahridagi Proletarka zavodi (Proletarka hovlisi) ishlab chiqarish binosi oldidagi parkda oʻrnatilgan.
Yodgorlik haykaltarosh G.D.Alekseyev tomonidan Proletarka fabrikasi ishchilari mablagʻlari hisobidan yaratilgan va 1925-yil 1-mayda oʻrnatilgan. Haykalni oʻrnatishda ishtirok etish uchun Alekseyevning shaxsan oʻzi Tverga kelgan. Keyinchalik, Moskvadagi Kazanskiy temir yoʻl vokzalida oʻrnatish uchun haykaldan nusxa koʻchirilgan[1].
Nemislar ishgʻoli paytida haykal tagkursidan uloqtirilib, eritishga tayyorlangan, ammo Proletarka ishchilari uni oʻgʻirlab, yashirib qoʻygan. 1942-yil 22-aprel kuni Kalinin ozod qilingandan soʻng, yodgorlik 60-yildan ortiq vaqt davomida turgan joyiga qaytarildi. Haykal tarixiy va madaniy yodgorlik sifatida tan olinib, davlat tomonidan muhofaza qilib kelingan[2]. Biroq, yodgorlik 2004-yilda noqonuniy ravishda va hech qanday reklamasiz poydevordan demontaj qilingan. Yodgorlikning keyingi taqdiri nomaʼlum.
Lenin figurasi 19-asr realistik haykaltaroshligi anʼanasida bronzadan quyib yasalgan boʻlib, balandligi ikki metrga yaqin. Kompozitsiyaning oʻziga xos xususiyati — yuqoriga koʻtarilgan qoʻlning taklif qilayotgan mazmundagi imo-ishorasidir. Balandligi 3,5 m boʻlgan tagkursi ustki tomini ehrom shaklidagi murakkab pogʻonali shaklga ega. Bu konstruktivizm taʼsiridan dalolat beradi[3].
Manbalar tahrir
- ↑ Полякова Е. А. „Утраченные памятники города Твери“,. Монументальная городская скульптура. Тверь: Центр. гор. б-ка им. А. И. Герцена, 2007. (Wayback Machine saytida 2018-04-08 sanasida arxivlangan) „Архивированная копия“. 2018-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-iyul.
- ↑ колл. авт. „Город Калинин“,. Сводный список памятников истории и культуры Калининской области, состоящих под государственной охраной, Калинин, 1986 — 113 bet.
- ↑ колл. авт.. Свод памятников архитектуры и монументального искусства России. Тверская область, Наука 1000 экз, М., 2003 — 570 bet.
Adabiyotlar tahrir
- колл. авт.. Свод памятников архитектуры и монументального искусства России. Тверская область, Наука 1000 экз, М., 2003.
- колл. авт. „Город Калинин“,. Сводный список памятников истории и культуры Калининской области, состоящих под государственной охраной, Калинин, 1986.
- Полякова Е. А. „Утраченные памятники города Твери“,. Монументальная городская скульптура. Тверь: Центр. гор. б-ка им. А. И. Герцена, 2007. (Wayback Machine saytida 2011-11-17 sanasida arxivlangan) Arxivnaya kopiya ot 17-noyabrya 2011 na Wayback Machine
- колл. авт. „Ленину В. И. памятники“,. Тверская область: энциклопедический справочник, Тверь, 1994 — 146-147 bet.