Qadimgi turkiy umumiy turkiy tillarning eng qadimgi tasdiqlangan shakli boʻlib, taxminan VIII asrdan XIII asrgacha boʻlgan Koʻkturk va Uygʻur xoqonligi yozuvlarida uchraydi. Qadimgi turkcha bir qancha yozuvlarda, jumladan, eski turkiy yozuvda, eski uygʻur alifbosida, braxmi yozuvida va manixey yozuvida yozilgan. Qadimgi turkiy til deganda koʻpincha bir til emas, balki birinchi ming yillikning oxirlarida soʻzlashilgan turli umumiy turkiy tillarning bir-biriga yaqin va oʻzaro tushunarli boʻlganlari umumiy maʼnoda tushuniladi.

Yozish tizimlari

tahrir

Qadimgi turkiy yozuvi 8—10-asrlarda Koʻkturklar va boshqa ilk turkiy xoqonliklar tomonidan eski turkiy tilda yozishda foydalanilgan alifbo[1]. Yozuv nomi Moʻgʻulistondagi Oʻrxun vodiysi sharafiga nomlangan, u yerda 8-asr boshlariga oid yozuvlar 1889-yilda Nikolay Yadrintsev ekspeditsiyasida topilgan[2]. Bu yozuv tizimi keyinchalik Uygʻur xoqonligida ham qoʻllanilgan.

Manbalar

tahrir
  1. Scharlipp, Wolfgang (2000). An Introduction to the Old Turkish Runic Inscriptions. Verlag auf dem Ruffel, Engelschoff. ISBN 978-3-933847-00-3.
  2. Sinor, Denis (2002). "Old Turkic". History of Civilizations of Central Asia. 4. Paris: UNESCO. 331–333 b.