Vikipediya

Qorabogʻ inqirozi (2023)

2023-yilning 19—20-sentyabr kunlari Ozarbayjon oʻzini boʻlginchi deb eʼlon qilgan Arsax davlatiga qarshi harbiy hujum boshladi. Ushbu hujum Togʻli Qorabogʻ boʻyicha 2020-yilgi oʻt ochishni toʻxtatish toʻgʻrisidagi kelishuvning buzilishi sifatida baholandi[13][14]. Hujum xalqaro miqyosda Ozarbayjonning bir qismi deb tan olingan, ammo aholisini armanlar tashkil etadigan Togʻli Qorabogʻning bahsli mintaqasida boʻlib oʻtdi[15][16]. Hujumlar Ozarbayjonning Arsax Respublikasini blokirovka qilishi natijasida yuzaga kelgan inqiroz kuchayib borayotgan sharoitda sodir boʻldi. Bu esa zarar koʻrgan mintaqada oziq-ovqat, dori-darmon va boshqalar kabi zaruriy mahsulotlarning sezilarli darajada tanqisligiga olib keldi[17].

Qorabogʻ inqirozi
Qorabogʻ mojarosining bir qismi

Togʻli Qorabogʻdagi harbiy vaziyat (2020-yil holatida)

     Ikkinchi Qorabogʻ urushi vaqtida Ozarbayjon nazorati ostiga oʻtgan hududlar      2020-yilgi sulh bitimiga koʻra Ozarbayjonga berilgan hududlar      Toʻqnashuvlar boshlanishi arafasida Arsax nazorati ostida boʻlgan Togʻli Qorabogʻ hududlari      Rossiya tinchlikparvar kuchlari nazorat qilgan Lochin koridori va Dadivank monastiri Batafsil maʼlumo uchun toʻliq maʼlumot beruvchi xaritani koʻring

Sanalar 19–20 Sentyabr 2023 (2023-09-19 – 2023-09-20)
Urush yeri Togʻli Qorabogʻ
Natija Ozarbayjon gʻalabasi[1].
Hududiy
oʻzgarishlar 		Ozarbayjon uchun: Ozarbayjon 90 ta jangovar pozitsiyani egallab oldi[6][7].
Raqiblar
 Ozarbayjon  Arsax
Qoʻmondonlar
Harbiy birliklar
 Arsax respublikasi qurolli kuchlari
Yoʻqotishlar
Nomaʼlum Arsax tomondan:[8]
  • 190+ harbiy xizmatchilar halok boʻldi
  • 360+ harbiy xizmatchilar yaralandi
Ozarbayjon kuchlari 5 nafar rossiyalik tinchlikparvar kuchlar vakillarini oʻldirdi[9][10].

Ozarbayjon tomondan[11][12]
1 nafar Ozarbayjon fuqarosi halok boʻldi.
1 nafar Ozarbayjon fuqarosi yaralandi.
Arsax tomondan[8]
10 nafar arman fuqarosi halok boʻldi
40 nafar arman fuqarosi yaralandi

Hujum boshlanganidan bir kun oʻtib, 20-sentabr kuni Rossiyaning Togʻli Qorabogʻdagi tinchlikparvar kuchlari qoʻmondonligi vositachiligida Togʻli Qorabogʻda harbiy harakatlarni toʻliq toʻxtatish toʻgʻrisida kelishuvga erishildi[18]. Ozarbayjon 21-sentyabr kuni Yevlaxda Togʻli Qorabogʻ armanlari vakillari bilan uchrashuv oʻtkazdi. Keyingi oyda navbatdagi uchrashuv boʻlib oʻtishiga kelishildi[19][20]. Ozarbayjon otashkesimni buzgani haqida 21-sentabr kuni Arsax va Xonkandidagi mahalliy aholi xabar berdi[21][22].

Inson huquqlari tashkilotlari va genotsidning oldini olish boʻyicha mutaxassislar mahalliy arman aholisi xavf ostida yoki faol ravishda etnik tozalash hamda genotsidga duchor boʻlayotganini bildirgan holda bir nechta ogohlantirishlar tarqatdi. Xalqaro jinoiy sudning birinchi prokurori Luis Moreno Ocampo yana bir arman genotsidi sodir boʻlishidan ogohlantirib, xalqaro hamjamiyatning harakatsizligini Ozarbayjon hech qanday jiddiy oqibatlarga duch kelmasligi ehtimoli bilan bogʻladi[23].

Kelib chiqishi tahrir

Manbalar tahrir

  1. ↑ „Azerbaijan Says Aims For 'Peaceful Reintegration' Of Karabakh Armenians“. Barron's (2023-yil 20-sentyabr). — „The offensive was seen as a major victory for Azerbaijan, which won a 2020 war with Armenia and has since sought to repopulate Karabakh.“. 2023-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-sentyabr.
  2. ↑ „Armenian separatists in Karabakh surrender and agree to ceasefire with Azerbaijan“. Reuters (2023-yil 20-sentyabr). 2023-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 20-sentyabr. „Under the agreement, confirmed by both sides and effective from 1 pm (0900 GMT) on Wednesday, separatist forces will disband and disarm and talks on the future of the region and the ethnic Armenians who live there will start on Thursday.“.
  3. ↑ Bayer, Lili. „Nagorno-Karabakh: EU calls for immediate end to Azerbaijan 'hostilities' as ceasefire agreed – as it happened“. The Guardian (2023-yil 20-sentyabr). 2023-yil 22-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-sentyabr.
  4. ↑ „Karabakh Separatists To Hold Integration Talks With Azerbaijan Thursday“. Barron's (2023-yil 20-sentyabr). 2023-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 20-sentyabr.
  5. ↑ „Azerbaijan, Karabakh separatists end first round of peace talks“ (en). France 24 (2023-yil 21-sentyabr). 2023-yil 22-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-sentyabr.
  6. ↑ Mehman, Asif. „More than 90 combat positions of Armenian armed forces units come under control of Azerbaijani Army“. Trend News Agency (2023-yil 20-sentyabr). 2023-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 20-sentyabr.
  7. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named tass90pos
  8. ↑ 8,0 8,1 „Արցախում առնվազն 200 զոհ կա, ավելի քան 400 վիրավոր. ՄԻՊ“. azatutyun.am (2023-yil 20-sentyabr). 2023-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 20-sentyabr.
  9. ↑ „Azerbaijan says six Russian peacekeepers killed during Karabakh offensive“ (en). Al Arabiya English (2023-yil 21-sentyabr). 2023-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-sentyabr.
  10. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named trendazpeacekeepers
  11. ↑ „Ermənistan silahlı qüvvələrinin Şuşaya atəşi nəticəsində Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğunun mühənidisi həlak olub“ (az). Trend News Agency (2023-yil 19-sentyabr). 2023-yil 19-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 19-sentyabr.
  12. ↑ „Shelling-injured digger driver in Azerbaijan's Aghdam by separatists, details incident“ (en). Trend News Agency (2023-yil 20-sentyabr). 2023-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-sentyabr.
  13. ↑ „Armenia, Azerbaijan: Baku Launches Military Operation In Nagorno-Karabakh“. Stratfor (2023-yil 19-sentyabr). — „...the Russian peacekeeping contingent is incapable of preventing Azerbaijan's seizure of the region, despite this being a clear violation of the November 2020 ceasefire brokered by Russia that ended the last war.“. 2023-yil 19-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-sentyabr.
  14. ↑ „Joint statement on Azerbaijan's attack on Nagorno-Karabakh | Communiqués | Documents | DSCA | Delegations | European Parliament“ (en). www.europarl.europa.eu. — „We condemn in the strongest terms today's pre-planned and unjustified attack of Azerbaijan against Nagorno-Karabakh...We recall that the attack takes place in the context of a major humanitarian crisis in Nagorno-Karabakh, following Azerbaijan's blockade of the Lachin Corridor for the past nine months, in violation of Baku's commitments under the ceasefire statement of 9 November 2020 and of the legally binding orders of the International Court of Justice. Humanitarian access to Nagorno-Karabakh needs to be fully and permanently restored.“. 2023-yil 22-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-sentyabr.
  15. ↑ „Azerbaijani forces strike Armenian-controlled Karabakh, raising risk of new Caucasus war“ (2023-yil 19-sentyabr). 2023-yil 19-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 19-sentyabr.
  16. ↑ Ilyushina, Mary. „Fighting flares between Azerbaijan and Armenia in Nagorno-Karabakh“ (2023-yil 19-sentyabr). 2023-yil 19-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 19-sentyabr. „Azerbaijan and Armenia have repeatedly clashed over Nagorno-Karabakh, which is internationally recognized as part of Azerbaijan but largely populated by ethnic Armenians and largely governed by the unrecognized Republic of Artsakh.“.
  17. ↑ Roth, Andrew „Azerbaijan launches 'anti-terrorist' campaign in disputed Nagorno-Karabakh region“. The Guardian (2023-yil 19-sentyabr). 2023-yil 19-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 19-sentyabr.
  18. ↑ „Russian-mediated ceasefire announced in Nagorno-Karabakh“. Armenpress.
  19. ↑ „Ethnic Armenians accept Russia ceasefire plan after Azerbaijan offensive in Nagorno-Karabakh“ (en). CNN (2023-yil 20-sentyabr). 2023-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 20-sentyabr.
  20. ↑ „BREAKING: Stepanakert to disband army in ceasefire deal“. CIVILNET (2023-yil 20-sentyabr). 2023-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 20-sentyabr.
  21. ↑ „МВД Нагорного Карабаха обвинило Азербайджан в нарушении договора о прекращении огня“. Meduza. 2023-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-sentyabr.
  22. ↑ „Aserbaidschan soll Waffenruhe gebrochen haben“. Rheinische Post (2023-yil 21-sentyabr). 2023-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-sentyabr.
  23. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named washingtonpost-genocide
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qorabogʻ_inqirozi_(2023)&oldid=3935877" dan olindi