Qovurg‘a sinishi
Qovurgʻa sinishi – bu qovurg‘a suyagining sinishi[1]. Ushbu holat odatda nafas olish natijasida koʻkrak qafasida kuchli ogʻriq hosil qiladi[1]. Qovurgʻa sinish joyida koʻkarishlar paydo boʻlishi mumkin[3]. Bir nechta qovurgʻa bir necha joyda singan boʻlsa, koʻkrak qafasi sinib ketadi[4]. Qovurgʻa sinishi natijasida pnevmotoraks, oʻpka kontuziyasi va pnevmoniya bilan asoratlanishi mumkin[2][1].
| Qovurg‘a sinishi | |
|---|---|
 | |
| x Shaxsning chap tomonidagi bir nechta eski singan qovurg‘alarni oval bilan belgilangan rentgen nurlari | |
| Mutaxassislik | Tez tibbiy yordam |
| Asoratlari | O‘pka shishi, Pnevmotoraks, zotiljam[1][2] |
| Sabablari | Ko‘krak jarohati[2] |
| Tashxis usullari | Simptomlarga asoslanib, Kompyuter tomografiyasi[3] |
| Dori-darmonlar | Paratsetamol (atsetaminofen), opioidlar[2] |
| Prognoz | 6 haftadan keyin og‘riq yaxshilanadi[3] |
| Takrorlanishi | Umumiy[2] |
Qovurgʻa sinishi odatda koʻkrakka toʻgʻridan-toʻgʻri zarba berishdan, masalan, avtomobil toʻqnashuvi yoki ezilish natijasida kelib chiqadi[2][1]. Yoʻtal yoki metastatik saraton qovurgʻa sinishiga olib kelishi mumkin[1]. Koʻpincha toʻrtinchi, beshinchi va oltinchi qovurgʻalar sinadi[5][1]. Birinchi yoki ikkinchi qovurgʻalarning sinishi koʻproq asoratlar bilan bogʻliq[6]. Qovurgʻa sinishi tashxisi simptomlar asosida va tibbiy tekshiruv yordamida amalga oshirilishi mumkin[3].
Ogʻriqni nazorat qilish davolashning muhim qismidir[7]. Bunga paratsetamol (asetaminofen), steroid boʻlmagan yalligʻlanishga qarshi dorilarni (NSAID) yoki opioidlar dan foydalanish kiradi[2]. Yana bir variant nerv blokadasi boʻlishi mumkin[1]. Singan qovurgʻalarni oʻrash mumkin boʻlsa-da, bu asoratlarni oshirishi mumkin[1]. Koʻkrak qafasi boʻshligʻida jarrohlik amaliyoti natijalarni yaxshilashi mumkin[8][9]. Ular travmadan keyingi keng tarqalgan jarohatlardir[10].
Belgilari va alomatlari
tahrirUshbu holat odatda nafas olish natijasida koʻkrak qafasida kuchli ogʻriq hosil qiladi[1]. Qovurgʻa sinish joyida koʻkarishlar paydo boʻlishi mumkin[3].
Asoratlari
tahrirBir nechta qovurgʻalar bir necha joyda singanda, koʻkrak qafasi sinib ketadi[4]. Qovurgʻa sinishi natijasida pnevmotoraks, oʻpka kontuziyasi va pnevmoniya bilan asoratlanishi mumkin[2][1].
Diagnostikasi
tahrirQovurgʻa sinishi belgilari quyidagilarni oʻz ichiga olishi mumkin[11]:
- Nafas olishdagi ogʻriq
- Koʻkrak sohasida shish
- Koʻkrak sohasidagi jarohat
- Nafas qisishning kuchayishi
- Qonli yoʻtalishi (qovurgʻa oʻpkaga zarar yetkazgan boʻlishi mumkin)
Oddiy rentgen nurlari koʻpincha siljigan sinishlarni aniqlaydi, lekin koʻpincha siljimagan sinishlarni oʻtkazib yuboradi[12]. Kompyuter tomografiyasi odatda ikkala turdagi sinishlarni ham aniqlay oladi[12].
Bolalarda koʻkrak qafasi devorlari kattalarga qaraganda egiluvchanroq boʻlgani sababli, ularning qovurgʻalari sinishdan koʻra egilishi ehtimoli koʻproq. Shuning uchun bolalarda qovurgʻa sinishlari mavjudligi katta miqdordagi kuchga ishora qiladi va oʻpka kontuziyasi kabi ogʻir koʻkrak shikastlanishlarini koʻrsatishi mumkin[4]. Qovurgʻa sinishlari ham keksa odamlarda jiddiy jarohatlanishning belgisidir[13].
-
3-, 4- va 5-qovurgʻadagi qovurgʻa sinishi tasvirlangan rasm
-
Oʻng tomondagi pnevmotoraks va qovurgʻa sinishlari -
Parasagittal Kompyuter tomografiyasida ikkita qovurgʻa singan
Davolash
tahrirQovurgʻa sinishlari uchun maxsus davolash usuli mavjud emas, lekin turli yordam choralari koʻrilishi mumkin. Oddiy qovurgʻa sinishlarida ogʻriq harakatning pasayishiga, yoʻtalning susayishiga olib kelishi va buning oqibatida esa koʻkrak qafasining ikkilamchi infektsiyasi rivojlanishiga hissa qoʻshishi mumkin[14]. Koʻkrak qafasi saratoni hayot uchun xavfli jarohat boʻlib, koʻpincha bir muncha vaqt davomida yordamchi ventilyatsiyani talab qiladi[15].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Mosby's Medical Dictionary (E-Book) (en), Elsevier Health Sciences, 2013 — 1567-bet. ISBN 978-0323112581.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 May, L; Hillermann, C; Patil, S (January 2016). "Rib fracture management". BJA Education 16 (1): 26–32. doi:10.1093/bjaceaccp/mkv011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Adams, James G.. Emergency Medicine E-Book: Clinical Essentials (Expert Consult – Online) (en). Elsevier Health Sciences, 2012 — 682-bet. ISBN 978-1455733941.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Wanek, Sandra; Mayberry, John C (2004). "Blunt thoracic trauma: flail chest, pulmonary contusion, and blast injury". Critical Care Clinics 20 (1): 71–81. doi:10.1016/S0749-0704(03)00098-8. PMID 14979330. https://archive.org/details/sim_critical-care-clinics_2004-01_20_1/page/71.
- ↑ Nanni, Christina. PET-CT: Rare Findings and Diseases. Springer, 2012 — 257-bet. ISBN 978-3-642-24698-2.
- ↑ Murphy CE, 4th; Raja, AS; Baumann, BM; Medak, AJ; Langdorf, MI; Nishijima, DK; Hendey, GW; Mower, WR et al. (27 May 2017). "Rib Fracture Diagnosis in the Panscan Era.". Annals of Emergency Medicine 70 (6): 904–909. doi:10.1016/j.annemergmed.2017.04.011. PMID 28559032. https://escholarship.org/content/qt2b3582ws/qt2b3582ws.pdf?t=p0a17a.
- ↑ Brown, SD; Walters, MR (2012). "Patients with rib fractures: use of incentive spirometry volumes to guide care.". Journal of Trauma Nursing 19 (2): 89–91; quiz 92–03. doi:10.1097/JTN.0b013e31825629ee. PMID 22673074.
- ↑ Schuurmans, J; Goslings, JC; Schepers, T (April 2017). "Operative management versus non-operative management of rib fractures in flail chest injuries: a systematic review.". European Journal of Trauma and Emergency Surgery 43 (2): 163–68. doi:10.1007/s00068-016-0721-2. PMID 27572897. PMC 5378742. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=5378742.
- ↑ Coughlin, TA; Ng, JW; Rollins, KE; Forward, DP; Ollivere, BJ (August 2016). "Management of rib fractures in traumatic flail chest: a meta-analysis of randomised controlled trials.". The Bone & Joint Journal 98-B (8): 1119–25. doi:10.1302/0301-620X.98B8.37282. PMID 27482027.
- ↑ Senekjian, L; Nirula, R (January 2017). "Rib Fracture Fixation: Indications and Outcomes.". Critical Care Clinics 33 (1): 153–65. doi:10.1016/j.ccc.2016.08.009. PMID 27894495.
- ↑ „Broken or bruised ribs“. NHS.UK (2015). 2015-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-avgust.
- ↑ 12,0 12,1 Dennis, BM; Bellister, SA; Guillamondegui, OD (October 2017). "Thoracic Trauma.". The Surgical Clinics of North America 97 (5): 1047–1064. doi:10.1016/j.suc.2017.06.009. PMID 28958357.
- ↑ Kent, Richard; Woods, William; Bostrom, Ola (2008-01-01). "Fatality Risk and the Presence of Rib Fractures". Annals of Advances in Automotive Medicine / Annual Scientific Conference 52: 73–84. ISSN 1943-2461. PMID 19026224. PMC 3256783. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3256783.
- ↑ Morice, A H; McGarvey, L; Pavord, I (2006). "Recommendations for the management of cough in adults". Thorax 61 (Suppl 1): i1–24. doi:10.1136/thx.2006.065144. PMID 16936230. PMC 2080754. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2080754.
- ↑ Paul, Pauline; Williams, Beverly. Brunner & Suddarth's Textbook of Canadian Medical-surgical Nursing (en). Lippincott Williams & Wil, 2009-01-01 — 637-bet. ISBN 9780781799898.