Qovurma somsa

Qovurma somsa (belaruscha: калдуны́, lotincha: calduna ― yangi soʻyilgan hayvonning hali issiq holatdagi ichki aʼzolari) ― Belarus, Litva va Polsha oshxonalarining anʼanaviy taomi. Qovurma somsaning ikkita alohida turi bor, bular undan tayyorlanadigan Belarus-Litva qovurma somsalari va keyinchalik paydo boʻlgan goʻsht bilan toʻldiriladigan draniklarga oʻxshash taom hisoblanadi.

Qovurma somsa

Unli qovurma somsalar (Litva oshxonasida koldūnai deb ataladi) suvga (boshqa bir nazariyaga binoan, piyoz sharbatiga) qorilgan xamirdan odatda tuxum, oʻsimlik moyi, baʼzan osh sodasi qoʻshib tayyorlanadigan kichik yoki oʻrta oʻlchamdagi chuchvara. Uning xamiri yumshoq, choʻziluvchan boʻlishi kerak, bu xamir boʻlaklarini osonlikcha yoyish va yopishtirish uchun ham zarur. Belarusiyada goʻsht qoʻshilgan kartoshkali draniklarni „kolduna“ deb atashadi.

Bu turdagi qovurma somsalar asosiy taom sifatida ham, tvorogli, goʻshtli, baliqli, mevali (gilos, olxoʻri, chernika bilan toʻldirilgan) shirinlik sifatida ham pishirilishi mumkin. Ichiga solingan mahsulot turiga qarab, somsalarni „Polesye“ — qaynatilgan baliq va tuxumli, "Vilyuns " — vetchina va qoʻziqorinli, „Ruscha“ — tvorog yoki qaynatilgan kartoshkali va boshqa turlarga ajratish mumkin.

Kartoshkali qovurma somsalar

Ichiga goʻsht (choʻchqa goʻshti, mol goʻshti yoki ularning aralashmasi) toʻldirilgan dranikiga oʻxshash taomni ham koldun deb ataladi. Kartoshkali qovurma somsalarning oʻziga xos jihati shundaki, mayda qirgʻichlangan kartoshka ortiqcha suvidan xalos etiladi (siqib chiqariladi), shuning uchun kartoshka massasi zich boʻlib, shaklini yaxshi saqlaydi. Kerakli shaklga keltirilgan somsalar qovuriladi (qovurishdan keyin dimlanishi ham mumkin) va smetana bilan birga dasturxonga tortiladi.

Yana qarang

• Seppelinlar
• Draniklar

Adabiyotlar

• Pelmeni i kolduni // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1898. — T. XXIII.
•   „Калдуны“ (be).
•   H Алесь Белы. „Калдуны, вёска Малая Люцінка“ (be). radzima.org. 2011-yil 21-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
• Лемнис М., Витри Г.. . ISBN 83-223-2526-6. 
• Kolduni // Kultura pitaniya. Ensiklopedicheskiy spravochnik / Pod red. I. A. Chaxovskogo. — 3-e izdanie. — Mn.: „Belorusskaya ensiklopediya imeni Petrusya Brovki“, 1993. — S. 128. — 540 s. — ISBN 5-85700-122-6.