Raxit kasalligini oldini olish

Raxit -birinchi boʻlib XVII asrda Angliyada oʻrganilgan. Oʻsha vaqtlarda uning sabablari aniq emas edi. 30-yillarda vitamin D topilgan. Shu vaqtda ultrabinafsha nurlanish sintezi terida yuzaga kelishi ham aniqlangan. Raxit kechishi va ogʻirlik darajalari: oʻtkir kechishi, oʻtkir osti kechishi, qaytalanuvchi kechishi.

Bolalarda raxitning asosiy sababi

D vitamini yetishmasligidir. Bu modda ikkita muhim funksiyani bajaradi: u ingichka ichakda kalsiyning soʻrilishiga yordam beradi va uning buyraklardagi yuvilishini kamaytiradi. D vitamini oz miqdorda oziq-ovqatdan keladi, lekin uning asosiy ulushi (80% gacha) quyosh ultrabinafsha nurlanishi taʼsirida epidermis qatlamlarida ishlab chiqariladi. D vitamini ichak orqali faol boʻlmagan shaklda keladi va kalsiy almashinuvida ishtirok etish uchun u jigar va buyraklar orqali oʻtib faollashishi kerak.

Raxitning klinikasi

Kasallikning birinchi belgilari bola hayotining 2-3 oylarida paydo boʻladi. Bolaning xatti-harakatlari oʻzgaradi:bezovtalik, yuqori qoʻzgʻaluvchanlik, tashqi qoʻzgʻalishlarga qaltirash. Bolaning uyqusi yuzaki va qoʻrquvli boʻlib qoladi. Ter ajralishi kuchayadi, asosan boshning soch qismida va yuzda, turgʻun qizil dermografizm aniqlanadi. Ter nordon hidli boʻladi va terini qichishtiradi.Katta liqildoq chegaralari va kalla choklari moʻrtlashadi. Kaft suyaklari rentgenogrammasida suyak toʻqimalarining siyraklashishi kuzatiladi. Qon bioximik tekshiruvida kalsiy konsentrasiyasi normal yoki yuqori, fosfat konsentrasiyasi pasayganligi aniqlanadi, ishqoriy fosfataza aktivligi yuqori boʻlishi mumkin. Peshob tahlilida fosfaturiya, ammiak va aminokislotalar miqdori ortadi.

Raxitning davosi

Raxitning aksariyat holatlari (ayniqsa, ozuqaviy raxit) ertaaniqlanganda davolanadi. Koʻpgina hollarda, bu kasallikni davolash uchun dietani oʻzgartirish, qoʻshimcha vitamin qoʻshimchalari va koʻproq quyosh nuri taʼsiri yetarli.

Vaziyat qanchalik ogʻirligiga qarab, pediatringiz raxit uchun quyidagi davolash usullaridan birini yoki bir nechtasini tavsiya qilishi mumkin:

• Ratsiondagi oʻzgarishlar . Bu holatda dietadan yoki qoʻshimchalardan D vitaminining yuqori dozalarini oʻz ichiga oladi. Ushbu dozalar bemor holatining ogʻirligiga va boshqa omillarga qarab bir necha oy davomida berilishi mumkin.
• Quyosh nuri . Quyosh nurlari taʼsirida tanangiz tabiiy ravishda D vitamini ishlab chiqarishi mumkinligi sababli, koʻchaga chiqish va quyosh nurini olishga undash mumkin.
• Jarrohlik . Odatda, bolangizning suyaklari oʻz-oʻzidan tekislanadi. Ayniqsa ogʻir holatlarda bolalar suyaklarining egilishini tuzatishga yordam beradigan qavs kiyishlari kerak boʻlishi mumkin. Baʼzi hollarda jarrohlik ham variant boʻlishi mumkin.

Raxitning irsiy holatlari uchun genetik kasallikka qarab bir nechta davolash usullari mavjud.