Vikipediya

Rustamjon Ummatov

yozuvchi, shoir, tarjimon va publitsist

Rustamjon Ummatov (1952-yil 29-aprel; Namangan viloyati, Chortoq shahri) — adib, shoir, tarjimon va publitsist.[1] „Eng ulug‘, eng aziz“ tanlovi g‘olibi (2001), O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi va O‘zbekiston Jurnalistlar uyushmasining aʼzosi, Turon FA akademigi (2017).[2]

Rustamjon Ummatov
Tavalludi 29-aprel 1952-yil (1952-04-29) (71 yosh)
Namangan viloyati, Chortoq shahri
Ijod qilgan tillari Oʻzbekcha
Fuqaroligi O‘zbekiston SSR
Oʻzbekiston bayrogʻi Oʻzbekiston
Faoliyat turi Adib
Shoir
Tarjimon
Publitsist

Hayoti va Ijodiy faoliyati tahrir

Rustamjon Ummatov 1952-yil 29-aprel kuni Namangan viloyatining Chortoq shahrida tavallud topgan. Adib otasi usta Nuriddinni o‘zining ilk ustozi sifatida koʻrishini aytib oʻtgan. R. Ummatov 1959—1969 yillari Abu Ali ibn Sino nomli 57-o‘rta maktabda, 1970—1974 yillarda Namangan Davlat pedagogika institutining (hozirgi NamDU) tarix-filologiya fakultetida tahsil olgan. Oliy maʼlumotli bo‘lgach, Yangiqo‘rg‘on tumanidagi 76-maktabda o‘qituvchi (1974—1981), Namangan viloyat teleradiokompaniyasida muharrir, bo‘lim mudiri, bosh muharrir (1982—1999), „Namangan haqiqati“ gazetasida maxsus muxbir (2000—2012), „Qishloq hayoti“ning Namangan viloyati, keyinchalik Farg‘ona vodiysi bo‘yicha muxbiri (2001—2007) va „Adolat“ gazetasining Namangan viloyatidagi o‘z muxbiri vazifalarida ishlagan[3].

„Charog‘bon“ (hujjatli qissa), „Ko‘ngil gavhari“ (sheʼrlar), „Vido manzili“ (tarixiy esse), „Odam borki…“ (hikoyalar, hajviyalar, hangomalar), „Unutmas meni bog‘im“ (hujjatli qissa) uning ijodida alohida o‘rin tutadi. „Zulmatda so‘ngan ziyolar“ (ocherklar), „Obi ravon“, „Samandar“, „Axsikent“, „Charog‘bonlar“ (energetika tarixi), „Namanganning sarkitobi“ kabi asarlarini esa adabiy-tarixiy tadqiqotlar sirasiga kiritish mumkin. 2022 yili Namanganning sharafini yuksaklarga ko‘targan 2,5 ming kishi haqidagi kamyob va mukammal ma'lumotlar jamlangan ensiklopediya nashrdan chiqdi. Kitob „G‘aznai Namangon“ nomlanib, uning muallifi Rustamjon Ummatovdir. Shuningdek, jahon tarixining ikki porloq siymosi — Zahiriddin Muhammad Bobur bilan Napoleon Bonapart hayoti va faoliyatiga qiyosiy nuqtai nazardan yondoshib yaratilgan „Boburshoh va Napoleon“ essesi 2019 yili „Jahon adabiyoti“ jurnalining 2-3-sonlarida e'lon qilingan edi, 2024 yili kitob holida nashrdan chiqdi.[4] Ayni paytda R. Ummatov to‘rt yirik asar ustida ishlamoqda, „Qotillar va qurbonlar“ romani deyarli yakunlangan.

Bundan tashqari, yozuvchining vaqtli nashrlarda e'lon qilingan she'r va hikoyalari, 1000 dan ziyod turli mavzulardagi ocherk va publitsistik maqolalari ham bor.

Rustamjon Ummatov badiiy tarjima sohasida ham barakali ish olib bormoqda. Dastlab Jyul Vernning „Klodius Bombarnak“ (2012) va Bruno Travenning „Oltin kasofati“ (2014) romanlari uning tarjimasida poytaxt nashriyotlarida chop etildi. R. Ummatov tomonidan o‘zbekchalashtirgan „Muzlar iskanjasida“ va „Robinzonlar maktabi“ (Jyul Vern), Sharl Loranning „Napoleonzoda“ va „Napoleonning josusi“, Aleksandr Dyumaning „Ikki Diana“ romanlari 2016-yili „Yangi asr avlodi“ nashriyotida (adadi besh ming nusxa) bosilgan[5]. Fransuz adibasi Lorans Kosse xonim (1950) qalamiga mansub malika Diananing Alma tonnelidagi fojiasi (1997) haqidagi „31-avgust“ romani „Jahon adabiyoti“ jurnalining 2017-yilgi 8-sonida, A. Dyumaning „Jallod changalidagi oshiqlar“ („Kavaler de Mezon Ruj“) romani esa 2021-yilgi 2-5-sonlarida R. Ummatov tarjimasida eʼlon qilindi. („Jallod changalidagi oshiqlar“ 2023 yili kitob holida nashrdan chiqqan.)

Mutarjim fransuz adiblari Ann va Serj Golonning mashhur „Anjelika“ (14 jildli) roman-serialiga qo‘l urib, epopeyaning dastlabki ikki kitobini rus tilidan o‘zbekchaga o‘girishni nihoyasiga yetkazdi.

Shoir va publitsist, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan jurnalist G‘ulomjon Akbarov (1940—2018) shunday yozgandi:

Rustamjon Ummatov deganda, talantli yozuvchi, ehtirosli shoir, mahoratli jurnalistni tushunaman. Uning nomi bugun respublikada mashhurdir. R. Ummatov hamisha izlanadigan, yangiliklarni qidiradigan va erinmay o‘ylab topadigan universal ijodkor. Rustamjon, meni nazarimda, odamlarni qadrlay biladigan, beva-bechoralarga rahm qiladigan, do‘stlaridan tez-tez xabar oladigan va bu bilan o‘ziga porloq yo‘l ochadigan inson sifatida tanilgan. Men bunday odamlarni umrbod qadrlayman, hurmat qilaman.

Oilasi tahrir

Otasi — Nuriddin Ummatov 1914-yili Namangan viloyatining Chortoq tumanida tug‘ilgan. Urushgacha dalada ishlagan, Katta Farg‘ona kanali qurilishida qatnashgan. 1939-yil dekabr oyida harbiy xizmatga ketib, Lutsk shahrida (Ukraina) xizmat qilgan. Ikkinchi jahon urushi vaqtida partizanlik harakatlarida qatnashib, bitta medal va ikkita orden olgan. N. Ummatov 1944-yil iyun oyida urushdan omon qaytadi va kolxozda brigadir bo‘lib ishlaydi. Keyin 25 yil kosibchilik bilan shug‘ullangan va 1987-yil 22-iyun kuni (73 yoshida) vafot etgan. qurbon oyida tug‘ilgani uchun otasi unga avvalboshda Qurbonali deb ism qo‘ygan ekan.

Onasi — Sojiraxon Ummatova 1925-yili Namangan viloyatining Chortoq tumanida tug‘ilgan. Urushgacha boshlang‘ich maktabda o‘qigan: lotincha savodi bo‘lgan. S. Ummatova 2012-yil 2-dekabr kuni (87 yoshida) vafot etgan.

Ular 1946-yilning yozida turmush qurishgan va 9 farzand ko‘rishgan. Voyaga yetgan o‘g‘il-qizlari: Rustamjon Ummatov (1952), Saidaxon (1954), Muhammadamin (1959—2003), Habibaxon (1963), Muhammadrahim (1967).

R. Ummatov turmush o‘rtog‘i Jamilaxon (1957) bilan Mohirjon, Abdurasul, Sarvaroy, Abdurashid va Abdusattor ismli to‘rt o‘g‘il, bir qizli boʻlishdi, o‘ndan ortiq nabiralari bor.

Asarlari tahrir

  • Charog‘bon (hujjatli qissa, 2000).
  • Zulmatda so‘ngan ziyolar (ocherklar, 2000).
  • Qutlug‘ dargoh (Namangan, 2002).
  • Ko‘ngil gavhari (sheʼrlar, 2002).
  • Vido manzili (tarixiy esse, Andijon, 2005).[6]
  • Obi ravon (sug‘orish tizimlari tarixi, 2007).
  • Samandar (yong‘in xavfsizligi tarixi, 2007).[7]
  • Axsikent (hammualliflikda, „MUMTOZ SO‘Z“, 2009).
  • Odam borki… (hikoyalar, hajviyalar, hangomalar, „DAVR PRESS“, 2009).[8]
  • Samandar (qayta ishlangan va to‘ldirilgan nashri, „DAVR PRESS“, 2009).
  • Charog‘bonlar (energetika tarixi, hammuallif — R. Musayev, „SHARQ“ NMAK, 2016).
  • Namanganning sarkitobi (Toshkent, „VORIS“, 2019).
  • Unutmas meni bog‘im (hujjatli qissa, „O‘ZBEKISTON“, 2019).
  • Boburshoh va Napoleon (tarixiy-qiyosiy esse, „Jahon adabiyoti“ jurnali, 2019, 2-3-sonlar).[9]
  • G‘aznai Namangon (ensiklopediya, 1-kitob, „SHARQ“ NMAK, 2022).[10]
  • Boburshoh va Napoleon (tarixiy-qiyosiy esse, „Yangi asr avlodi“, 2024).

Tarjimalari tahrir

  • Klodius Bombarnak (Jyul Vern, roman, „SHARQ“ NMAK, 2012).
  • Oltin kasofati (Bruno Traven, roman, „DAVR PRESS“, 2014).
  • Napoleonzoda (Sharl Loran, roman, „Yangi asr avlodi“, 2016)[11].
  • Napoleonning josusi (Sharl Loran, roman, „Yangi asr avlodi“, 2016)[12].
  • Robinzonlar maktabi (Jyul Vern, roman, „Yangi asr avlodi“, 2016)[13].
  • Muzlar iskanjasida (Jyul Vern, qissa, „Yangi asr avlodi“, 2016)[14].
  • Ikki Diana (Aleksandr Dyuma, roman, „Yangi asr avlodi“, 2016)[15].
  • 31-avgust (Lorans Kosse, roman, „Jahon adabiyoti“ jurnali, 2017, 8-son)[16].
  • Jallod changalidagi oshiqlar (Kavaler de Mezon Ruj, Aleksandr Dyuma, roman, „Jahon adabiyoti“ jurnali, 2021, 2-5-sonlar)[17].
  • Ikki Diana (A. Dyuma, roman, 2-nashr, „Yangi asr avlodi“, 2022).
  • Jallod changalidagi oshiqlar (Kavaler de Mezon Ruj, A. Dyuma, roman, „Yangi asr avlodi“, 2023).

Manbalar tahrir

  1. ↑ „RUSTAMJON UMMATOV 69 yoshda“. 2023-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-mart.
  2. ↑ „Rubrika: Rustamjon Ummatov (1952)“. 2023-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  3. ↑ „Yozuvchi va jurnalist Rustamjon Ummatov bilan suhbat“. 2023-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-mart.
  4. ↑ „Рустамжон УММАТОВ БОБУР ВА НАПОЛЕОН“. 2023-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  5. ↑ „В Намангане переводят на узбекский язык французских классиков“. 2023-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-mart.
  6. ↑ „Vido manzili (Esse)“. 2022-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-mart.
  7. ↑ „Rustamjon Ummatov. Samandar“. 2023-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  8. ↑ „Рустамжон Умматов. Одам борки...“. 2023-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  9. ↑ „Rustamjon Ummatov. Bobur va Napoleon“. 2023-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  10. ↑ „Наманган вилоят энциклопедиясининг биринчи жилди нашрдан чиқди“. 2023-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  11. ↑ „Шарл Лоран. Напалеонзода“. 2022-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  12. ↑ „Шарл Лоран. Напалеоннинг жосуси“. 2022-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  13. ↑ „Jyul Vern - Robinzonlar maktabi“. 2023-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  14. ↑ „Рустам Умматов“. 2023-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-mart.
  15. ↑ „Александр Дюма. Икки Диана“. 2022-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  16. ↑ „Лоранс КОССЕ (1950 йилда туғилган) 31 АВГУСТ“. 2023-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-mart.
  17. ↑ „Александр ДЮМА (1802–1870) Жаллод чангалидаги ошиқлар“. 2023-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 29-mart.

Adabiyotlar tahrir

  • Homidiy H, Ma'murov M. Namangan adiblari. Toshkent, „Fan“, 2007.
  • Boqiy Mirzo. Chortoq antologiyasi. Toshkent, „Yangi asr avlodi“, 2019.
  • Nosirov Q. Namangan adabiy hayotidan lavhalar – Zametki o literaturnoy jizni Namangana. Namangan, 2020.
  • Jamoliddin Muslim. Gulshan diyor kuychilari. (To‘plam.) Toshkent, „Navro‘z“, 2014.
  • Chortoq tumani tarixi. Toshkent, „Universitet“, 1995.
  • Badiiy adabiyot o‘zbek tiliga tarjimada. (Bibliografik ko‘rsatkich: 1990–2017.) Toshkent, Milliy kutubxona nashriyoti, 2019.
  • Azizov M, Haydarova D. Maʼnaviyat sarchashmalari. Namangan, 2009.
  • Xalilbekov A. Namangan adabiy gulshani. Namangan, 2007.
  • Baybulatov A. Romantika priklyucheniy Rustamjona Ummatova. „Namanganskaya pravda“, 29.04.2022.
  • Sodiqov Z. Fransuz tarixiy romanlarining namanganlik tarjimoni. „Namangan haqiqati“, 2016-yil 8-sentyabr.
  • Abdullayev N. Zacharovanniy Jyulem Vernom i Balzakom. „Narodnoye slovo“, 10.10.2018.
  • Sodiq Sayhun. Nodir Namangannoma (yoxud o‘ziga xos Rustamona ma'naviyat bo‘stoni). “Shifokor va hayot”, 2023 yil 14-15-sonlar.
  • Abdullayev N. Babur i Napoleon: chto obshego mejdu nimi? „Namanganskaya pravda“, 22.02.2019.
  • Nishonov I. Olim-adib, do‘st-ustoz. „Namangan haqiqati“, 2022-yil 30-aprel.
  • Nosir Abbos. Adabiyot – tilshunoslikdir. „Namangan haqiqati“, 2017-yil 18-fevral.
  • Baybulatov A. Assalomu aleykum, janob Bombarnak! „Namanganskaya pravda“, 2012.
  • Sadikov Z, Baybulatov A. Iskusstvo perevoda. „Namanganskaya pravda“, 2016.
  • Reshetnikov I. V Namangane perevodyat na uzbekskiy yazik fransuzskix klassikov. „Namanganskaya pravda“, 2017.

Havolalar tahrir 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Rustamjon_Ummatov&oldid=4203582" dan olindi