Samarqand davlat tibbiyot universiteti
Bu maqolaning betarafligi shubha ostidadir. Batafsilroq maʼlumot uchun maqola munozarasiga qarang. |
Samarqand davlat tibbiyot universiteti[1] (2022-yil 1-aprelgacha Samarqand davlat tibbiyot instituti) — Markaziy Osiyoda eng koʻhna tibbiy oliygohlardan biri hisoblanadi. Universitet dunyoga dovrugʻi tarqalgan va asrlar davomida ilm-u ma’rifat markazi boʻlib kelgan Samarqand shahrida joylashgan.
Samarqand davlat tibbiyot universiteti | |
Xalqaro nomi |
Samarkand State Medical University |
---|---|
Turi | Universitet |
Asos solingan sanasi | 1930 |
Rektori | Rizayev Jasur Alimdjanovich |
Fakultetlar | 9 ta |
Talabalari | 8133 ta |
Bakalavriat | 10 ta yoʻnalish |
Oʻqituvchilari | 624 ta |
Manzili | |
Veb-sayti | www.sammu.uz |
Fayl:Logo of Samarkand State Medical University.png |
Respublika hukumatining qarori bilan Samarqand davlat tibbiyot universiteti 1930-yilda, bundan 90 yil muqaddam tashkil etilgan. Universitetimiz oʻzining shonli tarixi davomida nafaqat Oʻzbekiston, balki butun Markaziy Osiyo mintaqasidagi yetakchi tibbiyot oliy oʻquv yurtlaridan biriga aylanish yoʻlida uzoq yoʻlni bosib oʻtdi.
1930-yilda Oʻzbekiston Xalq Komissarlari Sovetining 1930-yil 7-maydagi 80-sonli qarori bilan Samarqand shahrida Oʻzbekiston Davlat Tibbiyot instituti (OʻzDTI) tashkil etildi. Bu Markaziy Osiyo mintaqasi aholisi uchun katta voqea boʻldi, chunki bu mintaqada mustaqil tibbiyot oliy taʼlim muassasasi yoʻq edi.
Respublika mustaqillikka erishgandan keyin, Samarqand davlat tibbiyot instituti (2022-yil aprel oyidan boshlab – Universitet) alohida rivojlandi. 1997-yilda mamlakatimizda „Kadrlar tayyorlash milliy dasturi“, 1998-yilda sogʻliqni saqlashni isloh qilish davlat dasturi qabul qilindi, uning natijasida 1999-yilda Oliy hamshiralik ishi fakulteti tashkil etildi. 2001-yilda bo’lim ochildi va 2005-yildan boshlab, tibbiy pedagogika fakulteti, keyingi yillarda stomatologiya, tibbiy profilaktika, tibbiy biologiya, farmatsevtika fakultetlari va 2020-yildan boshlab talabalar yangi yoʻnalish „Xalq tabobati“ yoʻnalishi boʻyicha tahsil olyaptilar.
2020-yilda COVID-19 koronavirus pandemiyasi dunyoning deyarli barcha mamlakatlaridagi barcha hayot sohalariga tubdan taʼsir koʻrsatdi. Hatto, oʻzgarishlar shu qadar chuqur bo’ldiki, sanitariya-epidemiologiya talablariga doimiy rioya qilish maʼnosida ularga moslashishimiz kerak degan fikrlar ham mavjud.
Pandemiya - taʼlim va tarbiyaga ham katta taʼsir koʻrsatdi. Bizning universitetimiz, respublikaning barcha taʼlim muassasalari singari, pandemiyaning birinchi kunlaridanoq masofaviy oʻqishga oʻtdi. 2013-yildan boshlab, oʻzining elektron taʼlim platformasi yaratildi va oʻquv yilining aprel oyidan butun oʻquv jarayoni oxirigacha muvaffaqiyatli faoliyat koʻrsatdi.
Universitetimizning oʻziga xos xususiyatlari va kadrlar salohiyatining asosiy tayanchini tibbiyot xodimlari tashkil etib, karantin joriy etilishining boshidanoq ular masofaviy oʻqitish talablari asosida barcha ishlarni tezda qayta qurishga muvaffaq boʻlishlari tabiiydir. 2020-2021- oʻquv yili boshidan onlayn dars oʻtish uchun institutning mutlaqo yangi elektron platformasi ish boshladi, barcha asosiy oʻquv materiallari elektron formatga oʻtkazildi va maxsus yaratilgan virtual resurs bazalariga joylashtirildi, ularga barcha oʻqituvchi va talabalar kirish imkoniyatiga ega.
2021-yil 24-dekabr kuni Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan oliy taʼlim tizimida „Davlat oliy taʼlim muassasalarining oʻquv-uslubiy va boshqaruv mustaqilligini taʼminlashga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida“gi va „Davlat oliy taʼlim muassasalarining moliyaviy mustaqilligini taʼminlash chora-tadbirlari toʻgʻrisida“gi ikki muhim hujjat imzolandi.
Qabul qilingan hujjatlar mamlakat oliy oʻquv yurtlarini rivojlantirishda yangi sahifa ochdi. Mazkur hujjatlarga muvofiq oliy taʼlim muassasalari va uning filiallari uchun oʻz rejasi asosida oʻquv-uslubiy va boshqa oʻquv-uslubiy adabiyotlar yaratilishi va nashr etilishi kabi huquq va imkoniyatlarga; taʼlim sifatini ichki nazorat qilish mexanizmlarini yaratish va joriy etish; taʼlim, fan, uning natijalarini amaliyotga joriy etish va tijoratlashtirish, nodavlat tuzilmalar, tijorat va notijorat tashkilotlarini yaratish bilan bogʻliq asosiy faoliyatni amalga oshirish; oliy taʼlim muassasalari uchun belgilangan standartlardan qatʼiy nazar, muassasa tuzilishini tasdiqlash va kadrlarni aniqlash; mehnat bozori ehtiyojlariga asoslangan yangi yoʻnalish va ixtisosliklar ochish, mavjud soha va ixtisosliklarni tugatish; professor-oʻqituvchilar va boshqa xodimlarni qabul qilish, ishdan boʻshatish va ichki rotatsiya qilish tartib-taomillarini joriy etish; xorijiy fuqarolarni haq toʻlanadigan asoslarda qabul qilish va masofaviy taʼlimni tashkil etish huquqiga ega boʻladi. Universitet rektori ushbu hujjatlar nafaqat huquq va mustaqillikni taʼminlash, balki ularning amalga oshirilishi uchun universitet xodimlari zimmasiga alohida mas'uliyat yuklashini taʼkidladi.
Mazkur hujjatlarga muvofiq, davlat oliy taʼlim muassasalari roʻyxatiga Samarqand davlat tibbiyot universiteti 2022-yil 1-yanvardan boshlab, moliyaviy mustaqillik erishganligi tarkibiga kiritilganligi tasdiqlandi. Universitetlarga haq toʻlanadigan kontrakt asosida oʻqitish xarajatlarini belgilash, talabalar tomonidan toʻlanadigan kontrakt boʻyicha toʻlov-kontrakt shartlarini belgilash va uzaytirish, shartnoma asosida mahalliy va xorijiy professor-oʻqituvchilarni va mutaxassislarni oʻquv jarayoniga zamonaviy pedagogik texnologiyalarni tatbiq etish va ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish, oʻquv-uslubiy va ilmiy jarayonlar bilan shugʻullanuvchi, professor-oʻqituvchilarning toʻliq vaqtli birliklarini joriy etish boʻyicha standartlarni ishlab chiqish, xorijiy yuqori malakali mutaxassislarga ish haqi, talabalar uchun stipendiyalar va grantlarni oʻz mablagʻlari hisobidan ajratish, mualliflik huquqiga ega boʻlgan ishlab chiqaruvchilardan chet davlatlardan oʻquv va ilmiy adabiyotlar, oʻquv-uslubiy qoʻllanmalar va oʻquv-metodik qoʻllanmalarni toʻgʻridan-toʻgʻri sotib olish, boʻsh bino va inshootlarda haq toʻlanadigan xizmatlar koʻrsatish tartibini belgilash, avtotransport vositalarining yillik kilometr chegarasini va ularni taʼmirlashga qoʻyiladigan talablarni belgilash boʻyicha mustaqil ravishda qaror qabul qilish vakolati beriladi.
2022-2023-oʻquv yilidan boshlab, oʻquv-uslubiy sohada roʻyxatga kiritilgan universitetlarga oʻquv rejalari va rejalarini, shuningdek malaka talablarini tasdiqlash vakolati beriladi; taʼlim tili va shaklini aniqlash; doktorantlar va talabgorlar tomonidan ilmiy rahbarligini amalga oshirish tartibini tasdiqlaydi; magistraturada sirtqi, kechki, sirtqi taʼlimni joriy etish; oliy oʻquv yurtlari uchun darsliklar va boshqa oʻquv-uslubiy va ilmiy adabiyotlarni ishlab chiqish va nashr etish; taʼlim sifatini ichki nazoratni belgilash va amalga oshirish; bakalavriat va magistraturada oʻqish shartlarini belgilaydi. Shuningdek, ular chet el fuqarolarini xorijiy oliy oʻquv yurtlaridan koʻchirish toʻgʻrisida qaror qabul qilishlari, imtihonlar oʻtkazish tartibi va baholash mezonlarini tasdiqlashlari mumkin.
2022-2023-oʻquv yilidan universitetlarda taʼlim, fan, shuningdek, tadqiqot natijalarini amaliyotga joriy etish va tijoratlashtirish sohasidagi faoliyat bilan shugʻullanuvchi tarkibiy birliklar imkoniyati yaratiladi. Shuningdek, universitetlar ichki qoidalarini, xususan kiyinish madaniyatini mustaqil ravishda belgilaydilar. Nazorat-taftish komissiyasi tuziladi, unda universitet boʻlimlari va vazirliklari rahbarlari, shuningdek, aholi vakillari ishtirok etadi. Universitet faoliyatida keng huquq va vakolatlarga ega boʻladilar. Qarorlarga koʻra, talabalar, tadqiqotchilar va oʻqituvchilar xalqaro maʼlumotlar bazalariga bepul kirish imkoniyatiga ega boʻladilar. Universitet kutubxonalaridagi adabiyotlar raqamlashtiriladi va Oʻzbekiston Respublikasi Oliy taʼlim vazirligining „Elektron kutubxona“ platformasida chop etiladi. Universitetlardagi barcha hisobotlar onlayn formatga oʻtkaziladi va shu maqsadda Oliy taʼlim vazirligi Jahon banki bilan birgalikda bosqichma-bosqich oliy taʼlim jarayonlarini boshqarish axborot tizimini joriy etadi. Shuningdek, 2024-yilgacha oʻquv- uslubiy, ilmiy-laboratoriya va maxsus texnika, oʻquv-uslubiy adabiyotlar, importi boʻyicha bojxona bojlaridan ozod qilish, universitetning moddiy-texnik bazasi va salohiyatini yanada mustahkamlashga xizmat qiladi.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2022-yil 1-apreldagi „Samarqand davlat tibbiyot universitetini tashkil etish va kadrlar tayyorlash tizimini yanada takomillashtirish toʻgʻrisida“gi qarori Samarqand davlat tibbiyot instituti bazasida mamlakatimiz va xalqaro tajribalarning eng ilgʻor yutuqlarini oʻzgacha aks ettirib, zamonaviy tibbiyot universitetini yaratish maʼnosini anglatadi. Universitetimiz buning uchun zarur boʻlgan barcha narsaga ega, jumladan kuchli ilmiy-pedagogik potensial, boy moddiy-texnik baza va malakali tibbiyot xodimlarini tayyorlashning uzoq vaqtdan beri urf-odatlari mavjud. Prezident farmoniga binoan, oʻquv jarayonini amaliy koʻnikmalarni shakllantirishga yoʻnaltirish, ilgʻor pedagogik texnologiyalar, oʻquv dasturlari va innovatsion materiallarni xalqaro taʼlim standartlari asosida keng joriy etish, klinika va oʻquv-uslubiy bazada nazariy bilimlar va amaliyotning kombinatsiyasini taʼminlash uchun zarur shart-sharoitlar yaratish, chet el universitetlari bilan hamkorlik doirasida talabalar, professor-oʻqituvchilar va tadqiqotchilar uchun akademik mobillik dasturlarini ishlab chiqish, tibbiyot oliy oʻquv yurtlari tibbiyot amaliyotidagi mavjud muammolarni hal qilish boʻyicha fundamental, amaliy va innovatsion tadqiqotlar olib borish, „Universitet 3.0“ konsepsiyasini bosqichma-bosqich joriy etish, bu tibbiyot taʼlimi, fan, amaliy sogʻliqni saqlashni iqtisodiyotning real sektorlari bilan uzviy bogʻliqligini taʼminlaydi.
Ushbu qarorda universitetning amaliy yoʻnalishini rivojlantirishga, xususan, Samarqand viloyat sogʻliqni saqlash ilmiy-tadqiqot shifoxonasi negizida ilmiy-tadqiqot reabilitatsiyasi va sport tibbiyoti instituti, bolalar xirurgiya klinikasinining birinchi va ikkinchi klinikalari negizida universitetning koʻp tarmoqli klinikasi, L.M.Isayev nomidagi epidemiologiya, mikrobiologiya, yuqumli va parazitar kasalliklar ilmiy-amaliy tibbiyot markazi va L.M.Isayev nomidagi klinikasi filial asosida ixtisoslashtirilgan Mikrobiologiya, virusologiya, yuqumli va parazitar kasalliklar ilmiy-tekshirish instituti va uning klinikalari, Neyroxirurgiya va neyroreabilitatsiyasiga ixtisoslashtirilgan ilmiy-amaliy markazi, Immunologiya, allergologiya va inson genomikasi ilmiy markaziga alohida eʼtibor qaratilmoqda.
Universitet tarixi
tahrirSamarqand Davlat tibbiyot universiteti tarixi uzoq 1930-yilning may oyida boshlanadi[2], oʻsha yilni 7-mayida Oʻzbekiston Xalq Komissarlari Kengashining 80-son Qaroriga binoan Oʻzbek Davlat tibbiyot institutiga asos solingan. Universitet hozirgi kunga qadar 40 mingdan ziyod malakali shifokorlarni tayyorlab bergan. Tashkil etilgan kundan boshlab universitet rektorlari
- Nemtsovich, Lev Solomonovich (1930—1935)
- Nedosekov, Yulius Solomonovich (1935—1942)
- Zaxidov, Xakim Zaxidovich (1943—1945) professor
- Abdullayev, Rauf Abdullayevich (1945—1951) professor Oʻz.R.da xizmat koʻrsatgan fan arbobi
- Odilov, Aziz Qudratovich (1951—1955) dotsent
- Mirzamuhamedov, Mannap Atamatovich (1955—1961) professor. Oʻzbekistonning yetakchi pediatri, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi
- Xaitov, Musa Nazarovich (1961—1966) dotsent. Oʻzbekiston SSR Oliy Kengashining deputati, KP Samarqand shahar qoʻmitasining birinchi kotibi Uz.
- Vaxabova, Oʻktam Karimovna (1966—1981) professor, Oʻz.R.da xizmat koʻrsatgan fan arbobi, SSR Oliy Kengashining deputati.
- Aripov, Subxankul Aripovich (1981—1986) professor, Oʻz.R.da xizmat koʻrsatgan fan arbobi, Oʻz.R.da xizmat koʻrsatgan doktor.
- Kamalov, Nuriddin Mirzayevich (1986—1995) dotsent.
- Moʻminov, Akram Ibragimovich (1995—2000) professor, Oʻz.R.da xizmat koʻrsatgan fan arbobi.
- Sobirov, Bahodir Urdushovich (2000—2004) professor.
- Shamsiyev, Azamat Muxitdinovich[3] (2004—2020) professor. Nyu-York Fanlar akademiyasining a’zosi.
- Rizayev, Jasur Alimdjanovich (2020-yildan) professor.[4]
Fakultetlar
tahrirHozirgi kunda universitetda bakalavriatning 9 ta yoʻnalishi boʻyicha 9 ta fakultetda oʻqitish ishlari amalga oshirilmoqda:
Fakultetlar:
„Davolash fakulteti“;
„Pediatriya fakulteti“;
„Tibbiy pedagogika fakulteti“;
„Oliy hamshiralik ishi fakulteti“;
„Stomatologiya fakulteti“;
„Farmatsiya fakulteti“;
„Tibbiy profilaktika, sogʻliqni saqlash va tibbiy biologiya fakulteti“;
„Xalqaro fakultet“;
„Oliy oʻquv yurtidan keyingi taʼlim fakulteti“
Bakalavr taʼlim yoʻnalishi mutaxassisligi:
„Umumiy tibbiyot (davolash ishi)“ – 1930-yilda tashkil etilgan;
„Pediatriya ishi“ – 1963-yilda;
„Kasbiy taʼlimi (davolash ishi)“ – 2005-yilda;
„Oliy hamshiralik ishi“- 2005-yilda
„Stomatologiya“ – 2009-yilda;
„Tibbiy profilaktika“ (2016),
„Farmatsiya“ (2018),
„Tibbiy biologiya ishi“(2018)
„Xalq tabobati“ (2020)
2020-yildan boshlab institutda 6 ta qoʻshma taʼlim dasturi va „MBBS“ xalqaro dasturi oʻz faoliyatini boshladi.
„Davolash ishi“
„Pediatriya ishi“
„Stomatologiya“
„Oliy hamshiralik ishi“
„Klinik psixologiya“
„Menejment: Sogʻliqni saqlash sohasida menejment“
„MBBS“
Ushbu fakultetlar oʻz faoliyatini 74 ta kafedralar asosida olib bormoqdalar. Ularda 1190 ta oʻquv xonalari, zamonaviy kompyuterlar va 75 ta multimedia auditoriyalari bilan jihozlangan. Samarqand tibbiyot institutida akademik litsey ham faoliyat koʻrsatmoqda.
Professor-oʻqituvchilar tarkibi
tahrirUniversitetda faoliyat yuritayotgan 54 kafedra va kurslarda 624 ziyod malakali pedagoglar, shu jumladan 59 fan doktori, shulardan 32 professor va 132 fan nomzodlari, shulardan 111 dotsentlar mehnat qiladi.[5]
Universitet oʻquv jarayoni
tahrirZamon bilan hamnafas boʻlib, universitet jamoasi mamlakatimizni taʼlim va sogʻliqni saqlash sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar va oʻzgarishlarning barcha talablarga javob beradi. Universitet tarixida 2005-yildan yangi bir davr boshlandi. Chunki taʼlim jarayoni sifatini va ilmiy mahsulot uchun professor-oʻqituvchilar jamoasi ilmiy faoliyatiga tegishli sharoit yaratish zarur edi. Studentlar mehnatini samarali qilish uchun universitetda eng yangi axborot texnologiyalari, multimedia proektor, video va audio tizimlari bilan jihozlangan maʼruza va oʻquv xonalari, taʼlim va klinik laboratoriyalari mavjud, masofaviy taʼlim tizimi joriy qilingan. Oʻquv jarayoni elektron va modul taʼlim tizimlaridan foydalangan holda zamonaviy axborot-kommunikatsion internet-texnologiyalar bilan mustahkamlangan. Universitet mt.sammu.uz moodle elektron taʼlim tizimida barcha oʻtiladigan fanlar boʻyicha elektron oʻquv-uslubiy materiallar oʻrin olgan, shu jumladan xorijiy studentlar uchun ingliz tilida. Shuningdek, universitetni barcha kafedralarida studentlarni ilmiy jamiyati faoliyat yuritadi (SIJ). Soʻzsiz bular oʻquv mashgʻulotlarni yuqori, jahon taʼlim standartlariga mos darajada oʻtishga imkon yaratadi.
Axborot-resurs markazi
tahrirUniversitetning Axborot-resurs markazida (ARM) 308,711 ta nashrning saqlanishi ayniqsa diqqatga sazovordir[6]. Ular ilmiy adabiyotlar, badiiy adabiyotlar, xorijiy va boshqa adabiyotlar, oʻquv, uslubiy, shuningdek, fan boʻyicha darsliklar va qoʻllanmalar.
ARMda oʻz elektron kutubxonasi mavjud boʻlib, unga har bir talaba, doktorant, yosh oʻqituvchi, dotsent kirishi mumkin.
Axborot-resurs markazi tomonidan 15 981 dan ortiq adabiyotlarning elektron nusxalari yaratilgan.
Talabalarga qulay boʻlishi uchun elektron adabiyotlar QR-kodga aylantirilmoqda. ARM yangi avlod adabiyotlarini, darsliklarni, oʻquv qoʻllanmalarni, atlaslarni, rivojlangan mamlakatlarning, shu jumladan Rossiya Federatsiyasining monografiyalarini sotib oladi. Barcha professor-oʻqituvchilar, talabalar, talabalar va klinik rezidentlar ushbu adabiyotlarning elektron versiyalari bilan taʼminlangan. Bu Xalqaro taʼlim standartlari doirasida talabalarning kasbiy bilimlarni egallash imkoniyatlarini oshiradi.
Axborot-resurs markazidagi barcha kompyuterlar Internetga ulangan. Yuqoridagi saytlarda jurnallarning elektron nusxalari yaratilmoqda va joylashtirilmoqda.
Axborot-resurs markazida zamonaviy mebel va zarur jihozlar bilan jihozlangan 70 oʻrinli 2 ta oʻqish xonasi mavjud.
„Fiziologiya“ va „Oftalmologiya“ boʻyicha multimedia elektron darsliklari mavjud boʻlib, ular ARM va boʻlimlarning oʻquv zalidagi 10 ta kompyuterga oʻrnatilgan boʻlib, bugungi kunda ulardan samarali foydalanilmoqda.
Axborot-resurs markazidan jahon miqyosidagi ilmiy va taʼlimiy maʼlumotlar bazasida foydalanish, shuningdek, mamlakatdagi jamoat onlayn axborot-kutubxona muassasalarining jamoatchilikka ochiqligi va ulardan samarali foydalanish EBSCO va Davlat ilmiy kutubxonasining ilmiy va oʻquv maʼlumotlar bazasiga kiritilgan.
Davolash bazalari
tahrirSamDTU qoshida 375 ta yotoq joyiga moʻljallangan 1-son klinika, 200 ta yotoq joyiga moʻljallangan 2-son klinika[7] mavjud boʻlib ular zarur va zamonaviy tibbiy asbob-uskunalar bilan jihozlangan. Bundan tashqari, Samarqand shahrida va atrofida joylashgan barcha davolash-diagnostika muassasalari universitet studentlarining amaliyot oʻtish joylari sifatida SamDTUni klinik bazasi hisoblanadi[8].
Xalqaro hamkorlik
tahrirUniversitet Privoljskiy tadqiqot tibbiyot universiteti, I.N. Ulyanov nomidagi Chuvash milliy universiteti (Rossiya), Y.Gorbachevskiy nomidagi Ternopil milliy tibbiyot universiteti (Ukraina), Biznes milliy Louis universiteti oliy maktabi (Polsha), Belarus davlat tibbiyot universiteti (Belarus Respublikasi) kabi taniqli xorijiy universitetlar bilan bir nechta mutaxassisliklar boʻyicha bakalavr va magistr darajalarida taʼlim olish uchun hamkorlik aloqalarini oʻrnatgan. Koreya tomoni bilan birgalikda ikkinchi oliy taʼlim dasturi boʻyicha kadrlar faol taʼlim olmoqda. Shuningdek, 2020-2021- oʻquv yilidan boshlab, universitet devorlari ichida oliy tibbiy maʼlumot olish niyatida boʻlgan IRP va Hindiston talabalarini qabul qilish boshlandi.
Manbalar
tahrir- ↑ Samarqand davlat tibbiyot universiteti
- ↑ Samarqand Davlat Meditsina Instituti 1930-yilning 7-may oyida Oʻzbekiston Xalq Komissarlari Kengashining 80-sonli Qaroriga binoan Oʻzbek Davlat tibbiyot instituti sifatida tashkil etilgan.
- ↑ Azamat Muxitdinovich Shamsiyev 2004-2020
- ↑ Rizayev Jasur Alimdjanovich
- ↑ universitet haqida
- ↑ Axborot resurs markazi
- ↑ „SamDTU 2-son klinika“. 4-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21-fevral 2021-yil.
- ↑ SamDTU 1-son klinika[sayt ishlamaydi]
Havolalar
tahrir- SamDTU Rasmiy sayti
- SamDTU interaktiv xizmatlar sayti
- SamDTU Rektori onlayn qabulxonasi (Wayback Machine saytida 18-aprel 2022-yil sanasida arxivlangan)
- SamDTU Masofaviy ta'lim platformasi
- SamDTU Elektron kutubxonasi
- [1]
- [2]
- [3]
- [4]
- @SamMIARM telegram kanali