Splenektomiya
Splenektomiya (qadimgi yunon tilidan – taloq va ἐktómok – kesish, kesish) – taloqni olib tashlash uchun jarrohlik operatsiyasi. Koʻpincha bu protsedura taloqdagi yorilishlar, yaralar, oʻsmalar, kistlar, shuningdek, taloqning bir qator tomir kasalliklari, masalan, tomir trombozi va taloq arteriyalarining anevrizmalari boʻlganda oʻtkaziladi. Splenektomiya ham ochiq jarrohlik, ham laparoskopiya usulida amalga oshiriladi. Ona va bola klinikalarida taloqni olib tashlash ikkala usul yordamida ham mumkin, jarrohlik aralashuvni tanlash shifokor tomonidan tekshiruv natijalariga koʻra tanlanadi[1][2].
Tarix
tahrirXIX asrning boshlarida splenektomiya qilish boʻyicha birinchi urinishlar muvaffaqiyatli boʻlmadi. Yaʼni amalga oshirilgan barcha jarrohlik amaliyotlari oʻlimga olib keldi. Taloq kistasi uchun birinchi muvaffaqiyatli splenektomiya 1867-yilda Jyul Pean tomonidan amalga oshirilgan. Keyingi yarim asr davomida splenektomiya vaqti-vaqti bilan, asosan taloqning izolyatsiya qilingan shikastlanishida qoʻllaniladi[3].
1916 yilda Schloffer tomonidan idiopatik trombotsitopenik purpura uchun splenektomiya amalga oshirildi. Ushbu voqea qon kasalliklarini davolashning jarrohlik usullarini ishlab chiqishning boshlanishiga yordam berdi. Sovet Ittifoqida P. A. Gertsen, V. I. Kazanskiy, A. N. Bakulev, V. R. Braitsev, D. M. Grozdovlar splenektomiya masalalarini ishlab chiqishda faol qatnashdilar[4].
Koʻrsatkichlar
tahrir1.Favqulodda vaziyat
- taloqning ochiq va yopiq shikastlanishlari
- intrakranial qon ketish xavfi bilan trombotsitopenik purpura
- taloq yorilishi bilan gemoblastoz
- oshqozon saratoni uchun kengaytirilgan gastrektomiya bosqichi sifatida[5].
2.Rejalashtirilgan
- taloq kistasi
- taloq xoʻppozi
- taloq infarkti
- taloqning tuberkulyoz lezyoni
- portal gipertenziya[6].
3.qon tizimi kasalliklari:
- idiopatik otoimmun trombotsitopeniya
- otoimmun gemolitik anemiya
- irsiy mikrosferotsitoz
- talassemiya, splenomegaliya va gipersplenizm belgilari bilan yuzaga keladi[7].
Taloqqa jarrohlik yondashuvlarning tasnifi
tahrir- Laparotomik kirishdan splenektomiya: yuqori median laparotomiya orqali; eng keng tarqalgan[8].
- Transtorasik splenektomiya: chap torakotomiya, soʻngra diafragmotomiya orqali
- Laparoskopik splenektomiya: laparoskopik texnikadan foydalanish; eng kam shikastli
- Chap qovurg'a yoyiga parallel ravishda qiya kesma
- Torakoabdominal kirish: qorin bo'shlig'i va chap plevra boʻshliqlarini torakolaparotomiya orqali bir vaqtda ochish bilan[9].
Yana qarang
tahrir- Torakotomiya
- Gipersplenizm
- Mikrosferotsitoz
- Gastrektomiya
- Gemoblastoz.
Manbalar
tahrir- ↑ https://www.swiss-clinic.ru/metodiki/splenektomiya-udalenie-selezenki/
- ↑ https://mamadeti.ru/services/hirurgiya/abdominalnaya/splenektomiya-udalenie-selezenki/
- ↑ https://www.gmshospital.ru/surgery/splenectomy/
- ↑ https://clinicnacpp.ru/operacii/splenektomiya-udalenie-selezenki/
- ↑ https://centr-hirurgii-spb.ru/main-hirurgiya/splenektomiya/
- ↑ https://consilium-medical.com.ua/articles/chto-takoe-splen-ktomyya/
- ↑ https://www.best-in-surgery.ru/napravleniya/obshchaya-khirurgiya/detskaya-khirurgiya/laparoskopicheskaya-splenektomija/
- ↑ https://www.ckbran.ru/method/laparoskopicheskaya-splenektomiya
- ↑ https://xn----7sbkiambaglcj1ag7d.xn--p1ai/service/%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D1%81%D0%BF%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%8D%D0%BA%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F/