Stanislav Lyudkevich
Stanislav Pilipovich Lyudkevich (ukraincha: Станіслав (Станислав) Пилипович Людкевич; 1879-yil 24-yanvar[1][2] – 1979-yil-10 sentyabr[3][4]) – sovet —ukrain bastakori, nazariyotchisi, oʻqituvchisi va musiqa faoli. SSSR xalq artisti (1969) va Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1979)[5]. Uning ismi muqobil ravishda Stanislaw Ludkiewicz (polyakcha) yoki Stanislav Filipovich Ludkevich (ruscha) deb yozilishi mumkin.
Stanislav Lyudkevich | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Stanislav Pilipovich Lyudkevich 24-yanvar 1879-yil |
| Vafoti |
10-sentyabr 1979-yil (100 yoshda) Lvov, Ukraina SSR, Sovet Ittifoqi |
| Janrlar | Opera |
| Kasbi | Bastakor, nazariysi va oʻqituvchi |
| Fuqaroligi | Avstriya-Vengriya imperiyasi, Gʻarbiy Ukraina Xalq Respublikasi, Ukrainian People's Republic, Second Polish Republic va SSSR |
Biografiyasi
tahrirLyudkevich 1879-yilda Avstriya-Vengriya (hozirgi Polsha) Yaroslav shahrida tugʻilgan[1]. Universitetga borishdan avval musiqa nazariyasini uyda pianinochi onasidan oʻrgangan. Lvov akademik gimnaziyasining sobiq talabasidir. 1897-yildan 1901-yilgacha Lyudkevich Lvov universitetida falsafa boʻyicha tahsil olgan[6]. Bu vaqt ichida Lvovdagi Galisiya musiqa jamiyati konservatoriyasida Mieczyslaw Soltys qoʻl ostida mustaqil tahsil olgan. 1901-yildan boshlab Lyudkevich Lvov va Przemyslda oʻqituvchi boʻlib ishlagan[7]. 1908-yilda Vena shahrida O. Tsemlinskiy va X. Xredenerdan saboq olib, musiqashunoslik boʻyicha falsafa doktori ilmiy darajasini olgan[8][2].
1905-yildan 1907-yilgacha Lyudkevich Artistic Bulletin jurnalining muharriri boʻlgan. Nikolay Lisenko nomidagi Lvovdagi oliy musiqa institutining tashkilotchilaridan biri, 1910—1915-yillarda uning direktori[9], 1919-yildan nazariy fanlar oʻqituvchisi, yuridik shaxslar inspektori. Boyan, Bandurist, Surma xorlari bilan ishlagan. 1936-yilda Lyudkevich Shevchenko ilmiy jamiyatining musiqiy komissiyasi rahbari[10]. 1939-1972-yillarda Nikolay Lisenko nomidagi institut professori.
1979-yil 10-sentyabr kuni 100 yoshida Lvov shahrida vafot etgan[4].
Ijodiy ishlari
tahrir- Opera – Dovbush (1955)
- Taras Shevchenko soʻzlari asosida yaratilgan „Kavkaz“ simfonik kantatalari (1905–1913) va „Zapovit“ (1934, 2-nashr 1955) kabi monumental kantatalar, ular uchun 1964-yilda Taras Shevchenko nomidagi Respublika mukofotiga sazovor boʻlgan.
- Simfonik asarlar – simfonik sheʼrlar, sinfoniyettalar, kamera va boshqa cholgʻu asarlar.
- Xor asarlari
- Romanslar
- Qoʻshiqlar
- Xalq qoʻshiqlarini tizimga solgan.
Koʻplab musiqashunoslik boʻyicha asarlar muallifi, publitsist, musiqiy nashrlarning asoschisi va muharriri boʻlgan.
Ijodiy uslubi
tahrirLyudkevichning Gʻarbiy Ukraina inqilobiy-demokratik harakatida ishtirok etishi uning faoliyati va asarlarining mafkuraviy yoʻnalishini belgilab bergan.
Yutuqlari
tahrir- 1946-yil – Ukraina SSRda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi[11]
- 1949-yil – Mehnat Qizil Bayroq ordeni[11]
- 1951-yil – „Hurmat Belgisi“ ordeni[11]
- 1954-yil – Ukraina SSR xalq artisti[11]
- 1964-yil – „Kavkaz“ simfonik-kanatasi va Taras Shevchenko soʻzlari asosida yaratilgan „Zapovit“ vokal-simfonik kantatasi uchun Shevchenko Milliy mukofoti.
- 1969-yil – SSSR xalq artisti[5]
- 1974-yil – Xalqlar doʻstligi ordeni
- 1979-yil – Lenin ordeni
- 1979-yil – Sotsialistik Mehnat Qahramoni[5]
- Ukraina markasida tasvirlangan[12]
- Lvov sanʼat kolleji S. Ludkevich nomi bilan atalgan, shuningdek, Lvov, Striy, Pustomiti va Lyudkevich tugʻilgan Yaroslav (Polsha) koʻchalari[13]
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 Жовтень: орган Спілки радянських письменників України (uk). Книжково-журнальне вид-во, 1979 — 123-bet. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ 2,0 2,1 Кияновська, Л. О.. Людкевич Станіслав Пилипович (Ukrainian). Інститут енциклопедичних досліджень НАН України. ISBN 978-966-02-2074-4. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ Dzeverin, Igorʹ Aleksandrovich. Ukraïns'ka lìteraturna enciklopedìâ: K-N. T. 3 (uk). Ukr. rad. ent︠s︡yklopediï, 1995 — 245-bet. ISBN 978-5-88500-003-1. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ 4,0 4,1 Терещук, Галина. „Станіслав Людкевич – композитор, оповитий легендами“ (uk). Радіо Свобода (2020-yil 24-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Karev, V. M.. Краткая Российская энциклопедия (ru). Большая Российская энциклопедия, 2003 — 379-bet. ISBN 978-5-329-00653-7. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ „1879, народився Станіслав Людкевич“ (uk). УІНП. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ „Liudkevych, Stanyslav“. www.encyclopediaofukraine.com.
- ↑ Діячі науки і культури України: нариси згиття та діяльності (uk). Книги-XXІ, 2010 — 366-bet. ISBN 978-966-2147-69-8. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ Storinky istoriï Lʹvivsʹkoï derz︠h︡avnoï muzychnoï akademiï im. M.V. Lysenka (uk). Vyd-vo "SPOLOM", 2003 — 8-bet. ISBN 978-966-665-133-7. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ Ukraïnsʹka z︠h︡urnalistyka v imenakh: materialy do ent︠s︡yklopedychnoho slovnyka (uk). Lʹvivsʹka naukova biblioteka, 2005 — 258-bet. ISBN 978-966-02-3499-4. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Муха, Антон І.. Спілка композиторів УРСР (uk). Muzychna Ukraı̈na, 1968 — 134-bet. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ „Марка імені Людкевича“ (2018-yil 16-iyun). 2018-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ L. Kyianovska. „У рідному місті Станіслава Людкевича з'явилася вулиця його імені - Львівська Поштa“. lvivpost.net. 2018-yil 15-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-sentyabr.
Havolalar
tahrir- Lyudkevich Stanislav (1879-1979) (Wayback Machine saytida 2007-09-27 sanasida arxivlangan) – XX asr rus bastakorlarining pianino musiqasi, MIDI arxivi
- Ukraina Art Song Project veb-saytida Lyudkevich haqida maʼlumot
- Stanislav Lyudkevich haqida maʼlumot (ruscha)