Steven Wayne Lindsey (1960-yil 24-avgustda tugʻilgan) – isteʼfodagi AQSH Harbiy-havo kuchlari zobiti va NASA astronavtlar tarkibidan joy olgan shaxs. Lindsey 2006-yilning sentyabridan 2009-yilning oktyabrigacha NASAda astronavtlar idorasi boshligʻi lavozimida ishlagan[1].

Steven Lindsey
Tavalludi 24-avgust 1960
Temple City, Kaliforniya, U.S 1960-yil 24-avgust
Fuqaroligi AQSh
Taʼlimi Amerika Qo‘shma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasi (Air University)
Kasbi NASA astronavti
Unvoni
Turmush oʻrtogʻi Diane Renee
Mukofotlari (1989) eng yaxshi sinov uchuvchisi sifatida Liethen-Tittle mukofoti, NASAning „Alohida xizmatlari uchun“ medali, Harbiy-havo kuchlarining „Buyuk xizmatlari uchun“ medali,

Yoshlik yillari va taʼlimi

tahrir

Lindsey 1960-yilning 24-avgustida Kaliforniya shtatining Arcadia shahrida tugʻilgan. U 1978-yilda Temple City oʻrta maktabini tugatgan. Lindsey 161-guruhning Eagle Scouti hisoblangan. Lindsey 1982-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasidan muhandislik fanlari boʻyicha bakalavr darajasini olgan. Keyinchalik, 1990-yilda AQSH Harbiy-havo kuchlari texnologiya institutida (Air University tarkibida) aviatsiya muhandisligi boʻyicha magistr darajasiga sazovor boʻlgan.

Harbiy faoliyati

tahrir

Lindsey 1982-yilda Kolorado shtatidagi Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasida ikkinchi leytenant unvonini olgan. 1983-yilda Texasdagi Reese havo kuchlari bazasida uchuvchi qanotlari unvonini olgandan soʻng, RF-4C Phantom II ga yoʻllanmani qoʻlga kiritgan va Texasdagi Bergstrom havo kuchlari bazasidagi 12-taktik razvedka otryadiga oʻtgan. 1984-yildan boshlab to 1987-yilgacha Bergstromda jangovar tayyor va instruktor uchuvchi hamda akademik instruktor boʻlib ishlagan. 1987-yilda Lindsey Ogayo shtatidagi Wright-Patterson havo kuchlari bazasidagi, AQSH Harbiy-havo kuchlari texnologiya institutida aspiranturaga oʻqishga kirib va u yerda aviatsiya muhandisligi boʻyicha tahsil olgan.

1989-yilda Lindsey Kaliforniyadagi Edwards havo kuchlari bazasidagi USAF sinov uchuvchilar maktabida oʻqigan. 1990-yilda Lindsey Florida shtatidagi Eglin havo kuchlari bazasiga tayinlangan va u yerda F-16 va F-4 samolyotlarida qurol va tizim sinovlarini oʻtkazgan. 3247-sinov otryadi aʼzosi boʻlganida, Lindsey direktor oʻrinbosari, ilgʻor taktik havo-desant razvedka tizimi qoʻshma sinov kuchlari va eskadronning F-16 parvoz komandiri boʻlib ishlagan.1993-yilning avgust oyida u Alabama shtatidagi Maxwell havo kuchlari bazasidagi Air Command and Staff Collegeda oʻqish uchun tanlangan. 1994-yilning iyun oyida oʻqishni tugatgandan soʻng, u Florida shtatidagi Eglin havo kuchlari bazasida birlashgan USAF SEEK EAGLE jamoalarning rahmabri sifatida harbiy havo kuchlarga tegishli b'olgan F-16, F-111, A-10 va F-117 samolyotlarning sertifikatlanishi uchun mas’ul boʻlgan. 1995-yilning mart oyida Lindseyning nomzodi NASAga kosmonavt sifatida qabul qilingan.

Lindseyning 50 dan ortiq turli xil samolyotlarda 7000 soatdan ortiq parvoz vaqti qayd etilgan[2].

NASAdagi faoliyati

tahrir

Lindsey 1995-yilning mart oyida NASA tomonidan tanlangan[3]. U 1996-yilning may oyida astronavt boʻlgan va uchuvchi sifatida parvoz qilish huquqiga ega boʻlgan. Dastlab u Shuttle Avionics Integration Laboratory (SAIL) da parvoz dasturlarini tekshirish uchun tayinlangan. Lindsey, shuningdek, koʻp funksiyali elektron displey tizimi (MEDS) dasturi, shuningdek, boshqa bir qator ilgʻor yuksaltirish loyihalari ustida ishlaydigan Astronavtlar idorasining vakili boʻlib ishlagan. Dastlabki ikki parvoz oralig'ida u parvoz ekipajlarini tayyorlash va orbital qo'nish texnikasi va parvoz sifatini sinovdan o'tkazish uchun mas'ul bo'lgan Shuttle Landing va Rollout vakili sifatida ishlagan. Ikkinchi parvozidan soʻng Lindsey Shuttle operatsiyalari boʻyicha oʻrinbosar va Kosmik kema kokpiti kengashining raisi lavozimlarini egallagan. Bu vazifada u 400 million dollarlik Shuttle kokpiti avionikasini modernizatsiya qilish doirasida ekipaj interfeyslari va displeylarini loyihalashtirish, sinash va joriy etish uchun javobgar boʻlgan. Yaqinda Lindsey astronavtlar idorasida Xalqaro kosmik stansiya operatsiyalari boshligʻi boʻlib ishlagan. Xalqaro kosmik stansiyani ishlab chiqish, sinovdan oʻtkazish, ekipajni tayyorlash va operatsiyalarining barcha jabhalarini qoʻllab-quvvatlashda astronavt, davlat xizmati va shartnoma tuzovchilarning faoliyatini birlashtirish uchun mas’ul boʻlgan. Bu lavozimda Steven kosmik kemani ishga tushirish yoki qo'nish paytida Shuttle o'quv samolyotida ob-havo ma'lumotlarini o'rgangan. Lindsey STS-133 uchun tanlanganida, astronavt Peggy Whitsonga Astronavtlar idorasi boshligʻi lavozimini topshirgan.

Kosmik parvoz tajribasi

tahrir
 
Lindsey STS-133 davrida Xalqaro kosmik stansiyada mashqlarni oʻtkazmoqda

Lindsey NASA uchun kosmosda beshta missiyani amalga oshirga muvoffaq boʻlgan. U STS-87 (1997) va STS-95 (1998) uchuvchisi va STS-104 (2001), STS-121 (2006) va STS-133 (2011) qoʻmondoni sifatida faoliyat yuritgan.

STS-87 (1997-yilning 19-noyabridan 5-dekabrigacha) AQShning toʻrtinchi Microgravity Payload parvozi boʻlib, u asosan koinotning vaznsizlik muhiti, turli fizik jarayonlarga qanday taʼsir koʻrsatishini oʻrganishga va Quyoshning tashqi atmosfera qatlamlarini kuzatishga qaratilgan tajribalarni o'z ichiga olgan. Ekipajning ikki aʼzosi Spartan sunʼiy yoʻldoshini qoʻlda suratga olish xususiyatiga ega EVA (ochiq kosmosga chiqish) ni amalga oshirgan hamda kelajakdagi kosmik stansiyani yigʻish uchun EVA jihozlari va usullarini sinovdan oʻtkazgan. EVA vaqtida Lindsey kamerali robort AERCam sprintdan foydalanib erkin uchuvchi sifatida birinchi parvozini boshqarib borgan. Missiya yerning 252 orbitasida 376 soatu 34 daqiqada 6,5 million mil masofani bosib oʻtishga erishgan.

STS-95 (1998-yilning 29-oktyabridan 7-noyabrigacha) 9 kunlik missiya boʻlib, missiya davomida ekipaj turli xil tadqiqot yuklarini, jumladan Spartan quyosh kuzatuvchi kosmik kemasini, Hubble kosmik teleskopi orbital tizimlarini sinov platformasini joylashtirish va qidirishni, kosmik parvoz va qarish jarayonini tadqiq qilishni qoʻllab-quvvatlagan. Missiya 134 ta yer orbitasida 213 soatu 44 daqiqada 3,6 million milya masofani bosib oʻtgan.

STS-104 (2001-yilning 12-iyulidan 24-iyuligacha), 7A yigʻish missiyasi sifatida belgilangan, Xalqaro kosmik stansiyaga (XKS) 10-missiya boʻlgan. 13 kunlik parvoz davomida ekipaj 2-ekspeditsiya ekipaji bilan birgalikdagi operatsiyalarni amalga oshirgan va ISS qoʻshma havo qulfi kvestini oʻrnatish va uni toʻrtta yuqori bosimli gaz baki bilan jihozlash uchun uchta kosmik yurishni amalga oshirgan. Birlashgan havo qulfini oʻrnatish va faollashtirishdan tashqari, ekipaj Questdan birinchi kosmik yurishni ham amalga oshirgan. Missiya yerning 200 ta orbitasida amalga oshirilgan.

STS-121 (2006-yilning 4-iyulidan 17-iyuligacha) XKSga tashrif va kosmik kemani tekshirish missiyasi boʻlgan. Bu Kolumbiya halokatidan (STS-107) keyingi ikkinchi parvoz boʻlgan va odatiy shuttle operatsiyalarini qayta tiklashdan oldin ikkita Parvozga qaytish sinov missiyasidan biri hisoblangan. Lindsey parvozda missiya komandiri boʻlib xizmat qilgan.

STS-133 (2011-yilning 24-fevralidan 9-martigacha) Space Shuttle Discovery uchun soʻnggi parvozi boʻlgan.

Beshta kosmik parvoz faxriylaridan biri bo'lgan Lindsey koinotda 1500 soatdan ortiq vaqt sarflagan.

Mukofotlari

tahrir

Lindsey Harbiy-havo kuchlari bakalavriat uchuvchilar tayyorgarligining taniqli bitiruvchisi hisoblanadi(1983). Shuningdek, taniqli bitiruvchi va USAF sinov uchuvchilar maktabining 89 A sinfining (1989) eng yaxshi sinov uchuvchisi sifatida Liethen-Tittle mukofotini qoʻlga kiritgan. Lindsey „ Distinguished Flying Cross“, „Mudofaa xizmatlari uchun“ medal, 3 ta NASA kosmik parvoz medali, NASAning „Eng yaxshi yetakchilik“ medali, NASAning „Alohida xizmatlari uchun“ medali, Harbiy-havo kuchlarining „Buyuk xizmatlari uchun“ medali, Harbiy-havo kuchlarining maqtov medali, Harbiy-havo kuchlarining yutuqlari medali bilan taqdirlangan. U Amerika Qo‘shma Shtatlari astronavtlari shon-sharaf zaliga kiritilgan[4].

Lindsey Eksperimental sinov uchuvchilari jamiyati, USAF Akademiyasi Bitiruvchilar uyushmasi va Kosmik tadqiqotchilar uyushmasi aʼzosi boʻlgan

Lindsey 2012-yilning 10-noyabrida Amerika skautlari nomidan San-Gabriel vodiysi kengashi, Amerika skautlari tomonidan taqdim etilgan „Buyuk burgut skauti“ mukofoti sovrinini qoʻlga kiritgan[5].

Shaxsiy hayoti

tahrir

Lindseyning rafiqasi Diane Renee Lindsey (née Trujillo) bilan Kolorado shtatining Lafayette shahrida istiqomat qilgan.

Manbalar

tahrir
  1. „Archived copy“. 2012-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr.
  2. „STEVEN W. LINDSEY (COLONEL, USAF, RET.) NASA ASTRONAUT (FORMER)“. NASA (2011-yil iyul). Qaraldi: 5-noyabr.
  3. „STEVEN W. LINDSEY (COLONEL, USAF, RET.) NASA ASTRONAUT (FORMER)“. NASA (2011-yil iyul). Qaraldi: 5-noyabr.
  4. „U.S. Astronaut Hall of Fame“. Astronaut Scholarship Foundation. Qaraldi: 5-noyabr.
  5. „National Eagle Scout Association – Master DESA List“. Qaraldi: 5-noyabr.

Havolalar

tahrir