Toba (Mie)
Toba (yaponcha: 鳥羽市 Toba-shi) Yaponiyaning Mie prefekturasida joylashgan shahardir. 2021-yil 31-iyul holatiga ko‘ra, shaharda 8328 ta xonadonda 17741 nafar aholi istiqomat qiladi va aholi zichligi har kvadrat kilometrga 170 nafarni tashkil qiladi[1]. Shaharning umumiy maydoni 107,34 kvadrat kilometr (41,44 mi²) ga teng.
Toba 鳥羽市 | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 34°28′52.8″N 136°50′36.3″E / 34.481333°N 136.843417°E G OKoordinatalari: 34°28′52.8″N 136°50′36.3″E / 34.481333°N 136.843417°E G O | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| Viloyat | Kansai |
| Prefektura | Mie |
| Hukumat | |
| • Mayor | Kinʼichirō Nakamura |
| Maydon | 107.34 km2 (41.44 mi²) |
| Rasmiy til(lar)i | yapon |
| Aholisi (2021-yil) |
17 741 kishi |
| Zichligi | 170 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+9:00 |
| Telefon kodi | 0599-25-1112 |
|
| |
Geografiyasi tahrir
Toba uzoq sharqiy Mie prefekturasidagi Shima yarim orolining shimoli-sharqiy uchida, shimol va sharqda Tinch okeanining Ise koʻrfaziga qaragan hududida joylashgan. Bu hudud ustritsa va madaniy marvaridlar yetishtirishi bilan mashhur. Butun shahar hududi Ise-Sima milliy bogʻi chegaralarida oʻrnashgan.
Toba Ise koʻrfazidagi koʻplab orollarni boshqaradi, ulardan eng muhimlari quyidagilardir:
Qoʻshni munitsipalitetlar tahrir
Mie prefekturasi
Iqlimi tahrir
Toba nam subtropik iqlimga ega (Köppen Cfa), yozi issiq hamda qishi salqin va qor yogʻmaydi. Tobada oʻrtacha yillik harorat 15.6 °C (60.1 °F) ni tashkil etadi. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 2,428.5 mm (95.61 in) eng seryogʻin oy sentyabr hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 26.9 °C (80.4 °F) atrofida va eng past harorati yanvarda, taxminan 5.2 °C (41.4 °F) boʻladi.
| Toba (1991−2020) iqlimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Koʻrsatkich | Yan | Fev | Mart | Apr | May | Iyun | Iyul | Avg | Sen | Okt | Noy | Dek | Yil |
| Mutlaq maksimal, °C | 18,2 | 21,4 | 24,1 | 28,7 | 32,6 | 35,2 | 37,0 | 38,3 | 36,6 | 30,4 | 25,6 | 24,5 | 38,3 |
| Oʻrtacha maksimal, °C | 8,9 | 9,5 | 13,2 | 18,6 | 23,0 | 25,9 | 30,0 | 31,2 | 27,4 | 21,9 | 16,5 | 11,4 | 19,8 |
| Oʻrtacha harorat, °C | 5,2 | 5,5 | 8,6 | 13,7 | 18,2 | 21,7 | 25,8 | 26,9 | 23,5 | 18,1 | 12,6 | 7,6 | 15,6 |
| Oʻrtacha minimal, °C | 1,6 | 1,7 | 4,3 | 9,0 | 13,7 | 18,2 | 22,5 | 23,5 | 20,3 | 14,6 | 8,7 | 3,7 | 11,8 |
| Mutlaq minimal, °C | −5,2 | −4,9 | −2,9 | −0,2 | 5,5 | 11,4 | 15,6 | 17,4 | 12,4 | 5,8 | −0,5 | −3,4 | −5,2 |
| Yogʻingarchilik meʼyori, mm | 82,4 | 90,2 | 174,3 | 212,2 | 256,3 | 264,3 | 204,6 | 187,0 | 399,0 | 330,1 | 141,9 | 86,4 | 2 428,5 |
| Manba: Yaponiya Meteorologiya Agentligi[2][3] | |||||||||||||
Demografiyasi tahrir
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[4], Toba aholisi soni soʻnggi 30 yil ichida tez sur’atlarda kamaydi.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1920 | 24,64 | — |
| 1930 | 23,632 | −4.1% |
| 1940 | 24,488 | +3.6% |
| 1950 | 30,222 | +23.4% |
| 1960 | 30,521 | +1.0% |
| 1970 | 29,462 | −3.5% |
| 1980 | 28,812 | −2.2% |
| 1990 | 27,32 | −5.2% |
| 2000 | 24,945 | −8.7% |
| 2010 | 21,413 | −14.2% |
Tarixi tahrir
Zamonaviy Toba hududi Jomon davridan oldingi davrlarda ham doimiy ravishda rivojlanib kelgan. Sengoku davrida bu hudud qaroqchilar nazorati ostida edi, ulardan Kuki Yoshitaka (Nakiri tumanidan) hukmdor sifatida paydo boʻldi. Mahalliy dengiz qirgʻoqlarida hukmronlik qilgandan soʻng, u Tobani oʻzining poytaxti qilib belgiladi va u yerda qal’a qurdi. Tokugava syogunati ostida, qal’a Toba domenining markaziga aylandi. Edo davrida Toba savdo porti, Osaka va Edo oʻrtasidagi yuk tashish porti sifatida gullab-yashnagan.
Toba shahri 1889-yil 1-aprelda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining oʻrnatilishi bilan yaratilgan. Toba 1954-yil 1-noyabrda Shima tumanidagi yettita qoʻshni qishloq bilan birlashib, shahar maqomiga koʻtarildi.
Hukumat tahrir
Toba toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer hamda 14 aʼzodan iborat bir palatali shahar kengashiga ega boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Toba Mie prefekturasi assambleyasiga bir aʼzo qoʻshish imkoniyati mavjud. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Mie 4-okrugi tarkibiga kiradi.
Iqtisodiyot tahrir
Tijorat baliq ovlash, shu jumladan yetishtirilgan marvaridlar va turizm mahalliy iqtisodiyotda muhim rol oʻynaydi.
Taʼlim tizimi tahrir
Tobada toʻqqizta davlat boshlangʻich maktabi va shahar hukumati tomonidan boshqariladigan beshta davlat oʻrta maktabi hamda Mie prefekturasi boshqarmasi tomonidan boshqariladigan bitta davlat yuqori taʼlim maktabi faoliyat yuritadi. Toba Milliy Dengiz Texnologiyalari Kolleji Yaponiyadagi beshta dengiz texnologiyalari kollejlaridan biri boʻlib, u Deck ofitser, Dengiz muhandisligi va dengiz taʼlimi bilan bogʻliq boshqa ilgʻor dasturlar kabi dengiz savdo dasturlarida taʼlim olishlikni taklif qiladi[5]. Sugashima dengiz biologik laboratoriyasi — Nagoya universiteti Oliy fanlar maktabi singari Toba shahrida joylashgan.
Madaniyati tahrir
Toba shahri Yaponiyada eng koʻp gʻavvoslarga ega. „Toba va Shima, gʻavvoslarni uchratish mumkin boʻlgan shaharlar“ boʻlib, yapon merosining 73-hikoyasi sifatida belgilangan[6].
Transport tahrir
Temir yoʻl tahrir
.svg){kind=logo}
JR Tokai — Sangu liniyasi
- Toba
Kintetsu temir yoʻli — Toba liniyasi
- Ikenoura — Toba
Kintetsu temir yoʻli — Shima liniyasi
- Toba — Nakanogō — Shima-Akasaki — Funatsu — Kamo — Matsuo — Shiraki
Magistral yoʻl tahrir
- Iseshima osmon chizigʻi
- Milliy yoʻnalish 42
- Milliy yoʻnalish 167
- Milliy yoʻnalish 259
Parom tahrir
- Ise-van paromi
Mahalliy diqqatga sazovor joylar tahrir
- Mikimoto Pearl oroli
- Toba akvariumi
- Toba qal’asi
- Toba dengiz xalq muzeyi
Qardosh shahar munosabatlari tahrir
— Santa Barbara, California 1966-yil[7]
— Sanda, Hyōgo, 1-iyul 1971-yil
Tobaning taniqli odamlari tahrir
- Mikimoto Kokichi, tadbirkor va ishbilarmon
- Mitsuru Hattori, manga rassomi
- Tsunekazu Ishihara, The Pokémon kompaniyasi prezidenti
Havolalar tahrir
- Toba travel guide from Wikivoyage
- Geographic data related to Toba, Mie at OpenStreetMap
- Official city website (Wayback Machine saytida 2021-12-25 sanasida arxivlangan)(in Japanese)
- Toba tourism association official website (in Japanese)
- A Day Tripper’s Guide to Ise and Toba[sayt ishlamaydi] Japanzine by Zack Davisson
Manbalar tahrir
- ↑ „Toba city official statistics“ (ja). 2022-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-dekabr.
- ↑ „ja:観測史上1～10位の値（年間を通じての値）“. JMA. Qaraldi: 2022-yil 11-aprel.
- ↑ „ja:気象庁 / 平年値（年・月ごとの値）“. JMA. Qaraldi: 2022-yil 11-aprel.
- ↑ Toba population statistics
- ↑ Marine Programs in Toba
- ↑ Japan Heritage Portal Site 73th story
- ↑ „City of Toba“. Sister Cities International.