Vikipediya

Tomoq ogʻrigʻi

(Tomoq og'rig'idan yoʻnaltirildi)

Tomoq ogʻrigʻi tomoqdagi ogʻriq, qichishish yoki tirnash xususiyati boʻlib, koʻpincha yutish bilan kuchayadi[1]. Bu odatda oʻtkir faringit (tomoq orqasining yalligʻlanishi)[2], odatda oʻtkir respirator virusli infektsiyalar, laringit, tonzillit (bodomsimon bezlarning yalligʻlanishi), streptokokk mononukleoz yoki yuqumli kasalliklarning alomati boʻlgan umumiy simptomdir. Bu boshqa sabablarga ham bogʻliq boʻlishi mumkin, jumladan, tutun (ayniqsa, chekish), gastroezofagial reflyuks kasalligida oshqozon kislotasi va allergiya kabi tomoqni tirnash xususiyati beruvchi moddalarga taʼsir qilish natijasida vujudga keladi[3].

Pharyngitis.jpg

Viruslar odatda tomoq ogʻrigʻiga sabab boʻlganligi sababli, koʻp hollarda antibiotiklar talab qilinmaydi, tomoq ogʻrigʻi bundan mustasno albatta[4]. Streptokokk faringit simptomlar majmui va ular uchun tayinlangan tezkor test bilan tashxis qilinadi, ijobiy test[5] boʻlsa, antibiotiklar kursi bilan davolanadi. Asosiy simptomatik davolash ogʻriqni kamaytirishdir[6].

Tomoq ogʻrigʻi boʻyicha klinik koʻrsatmalarning asosiy maqsadi streptokokk faringit yoki boshqa bakterial infektsiyalarning asoratlarni chastotasi bilan kasallanishini qayd etish va antibiotiklardan foydalanishni tartibga solish, koʻplab koʻrsatmalar hozirgi maʼlumotlarga moslashtirilmagandir. Koʻpgina klinik koʻrsatmalar odatda simptomatik davolash uchun tavsiyalar bermaydi.[7].

TerminologiyaTahrirlash

"Tomoq ogʻrigʻi" tomoqning biron bir qismidagi ogʻriqni anglatadi hisoblanadi[8]. Bu atama koʻpincha tomoq ogʻrigʻi uchun tibbiy atama boʻlgan faringit bilan sinonim sifatida ishlatiladi[5], aslida tomoq ogʻrigʻi faringit[2] va uning asosiy belgisi[9] natijasidir, lekin simptom boʻlishi mumkin. boshqa shartlar. Misol uchun, agar bodomsimon bezlar asosan yalligʻlangan boʻlsa, unda bunday yalligʻlanish tonzillit deb ataladi, tonzillitning alomati ham tomoq ogʻrigʻi boʻlishi mumkin[10].

Differensial diagnostikaTahrirlash

Tomoq ogʻrigʻi odatda tirnash xususiyati yoki yalligʻlanish tufayli yuzaga keladi. Eng koʻp uchraydigan sabab (80% hollarda) oʻtkir virusli faringit (tomoqning virusli infektsiyasi)[8]. 20-30% hollarda tomoq ogʻrigʻiga qanday virus sabab boʻlganini virusologik laboratoriya yordamida ham aniqlash mumkin emas[11]. Boshqa sabablarga boshqa infektsiyalar (odatda streptokokk faringit), travma va oʻsmalar kiradi.[8].Streptokokk faringitida tomoq ogʻrigʻi ogʻir boʻlishi mumkin va uzoq vaqt davom etishi mumkin[12]. Bolalarda streptokokk faringit tomoq ogʻrigʻi holatlarining 37% ga sabab boʻladi .[13] Gastroezofagial reflyuks kasalligi (kislota reflyuksi) oshqozon kislotasi tomoqqa qaytib, u erda ham ogʻriq keltirishi mumkin[14].

Davolash uchun tavsiyaTahrirlash

Aksariyat hollarda minimal yoki umuman davolash talab etilmaydi. Biroq, tomoq ogʻrigʻi epiglottit (epiglottisning yalligʻlanishi) va faringeal xoʻppoz[15] kabi jiddiy kasalliklar bilan bogʻliq boʻlishi mumkin.

Steroid boʻlmagan yalligʻlanishga qarshi dorilar va paratsetamol (atsetaminofen)[16][17] kabi analjeziklar tomoq ogʻrigʻini engillashtirishda yordam beradi, ammo ular cheklangan taʼsirga ega va baʼzan zararli boʻlishi mumkin[6]. Mayo Klinikasi shoʻr iliq suv bilan chayqashni va ovoz tellarini dam olishni tavsiya qiladi. Faol davolashsiz semptomlar odatda ikki dan etti kungacha davom etadi[18].

Tomoq ogʻrigʻini iliq shoʻr suv bilan yuvish, koʻp miqdorda suv ichish, salqin yoki yumshoq ovqatlar isteʼmol qilish, chekishdan voz kechish, shu jumladan passiv chekish, muz kublari, popsiclelar yoki konfetlarni soʻrish orqali oʻz-oʻzidan xalos boʻlish mumkin, ammo yosh bolalar buni qilmasliklari kerak. rezorbsiya uchun qattiq narsa berilishi mumkin, chunki ular boʻgʻilib qolishi mumkin[12].

Juda issiq ichimliklar ichishdan saqlanish boʻyicha tavsiyalar mavjud, ular iliq yoki sovuq holatda ichish bilan cheklanish lozim[3]. Bir tadqiqot shuni koʻrsatadiki, sovuq yoki gripp uchun issiq ichimliklar ichish yarim soatgacha davom etishi mumkin boʻlgan tomoq ogʻrigʻidan tezda xalos boʻlishni taʼminlaydi, ammo tadqiqot juda koʻp cheklovlarga ega edi. Umuman olganda, bemorning xohishiga va unga berilgan yengillikka qarab sovuq yoki issiq boʻlishi mumkin boʻlgan moʻl-koʻl ichimlik tavsiya etiladi[19].

EpidemiologiyaTahrirlash

Amerika Qoʻshma Shtatlarda tomoq shikoyatlari uchun yiliga taxminan 2,4 million favqulodda yordam boʻlimiga tashrif buyuriladi[8].

ManbalarTahrirlash

  1. ↑ Mayo Clinic Staff. „Sore throat - Symptoms and causes“ (en). Mayo Clinic (10-iyun 2021-yil). 3-fevral 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 8-fevral 2022-yil.
  2. ↑ 2,0 2,1 Pharyngitis. https://www.aafp.org/afp/2004/0315/p1465.html. 
  3. ↑ 3,0 3,1 „Sore throat causes and treatments“ (en). www.nhsinform.scot (28-oktabr 2021-yil). 7-fevral 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-fevral 2022-yil.
  4. ↑ CDC. „Suffering from a sore throat?“ (en). Centers for Disease Control and Prevention (3-yanvar 2022-yil). 1-fevral 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-fevral 2022-yil.
  5. ↑ 5,0 5,1 Wendy Stead. „Patient education: Sore throat in adults (Beyond the Basics)“ (en). www.uptodate.com. UpToDate (1-yanvar 2022-yil). 14-iyun 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-fevral 2022-yil.
  6. ↑ 6,0 6,1 Corticosteroids for treatment of sore throat: systematic review and meta-analysis of randomised trials. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28931508/. 
  7. ↑ Worldwide comparison of treatment guidelines for sore throat. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ijcp.13879. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Marx, John. Rosen's emergency medicine: concepts and clinical practice 7th edition. Philadelphia, PA: Mosby/Elsevier, Lua xatosi: bad argument #2 to 'formatDate': invalid timestamp 'Yanvar'. — Chapter 30 bet. ISBN 978-0-323-05472-0. 
  9. ↑ „Pharyngitis - sore throat“ (en). MedlinePlus. 2-fevral 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-fevral 2022-yil.
  10. ↑ „Tonsillitis“ (en). MedlinePlus. 7-fevral 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-fevral 2022-yil.
  11. ↑ „Дифференциальная диагностика болей в горле“. cyberleninka.ru. 9-oktabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-oktabr 2020-yil.
  12. ↑ 12,0 12,1 „Sore throat“ (en). Health A to Z. U. K. National Health Service (18-oktabr 2017-yil). 29-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil.
  13. ↑ Prevalence of streptococcal pharyngitis and streptococcal carriage in children: a meta-analysis. 
  14. ↑ „Sore Throat and Other Throat Problems-Topic Overview“. 11-noyabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-dekabr 2015-yil.
  15. ↑ Berkowitz’s Pediatrics: A Primary Care Approach, 5th Edition Copyright © 2014 American Academy of Pediatrics p.473
  16. ↑ How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat?. 
  17. ↑ Corticosteroids as standalone or add-on treatment for sore throat. 
  18. ↑ Duration of symptoms of respiratory tract infections in children: systematic review. 
  19. ↑ „Hot drinks ease cold and flu“ (en). Behind the Headlines. U. K. National Health Service (3-oktabr 2018-yil). 8-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Tomoq_ogʻrigʻi&oldid=3588538" dan olindi