Alfa (navigatsiya)

Alfa fazali radio-navigatsiya tizimi (Uzoq masofali navigatsiya radio tizimi yoki UMNRT-20 (Marshrut) deb ham ataladi) — samolyotlar, kemalar va suvosti kemalari (suv osti) koordinatalarini aniqlash uchun moʻljallangan Sovetlarning uzoq masofali radio navigatsiya tizimi.

Tu-154B-2 samolyotida oʻrnatilgan A-723 UMNRT-20 priyomnik pulti

Tizim 1972-yilda foydalanishga topshirilgan AQSh RNT Omega bilan parallel ravishda ishlab chiqilgan. Faoliyat doirasi — etakchi stantsiyadan 10 ming km. Joylashuv aniqligi 2,5 … 7 km. „Alfa“ RNT bosh konstruktori G.V.Golovushkin „ SSSRda xizmat koʻrsatgan mashinasoz“ faxriy unvoniga sazovor boʻlgan, Vaqt instituti xodimlarining katta jamoasi esa SSSR ordeni va medallari bilan taqdirlangan. 1999-yilga kelib tizim Yer yuzining 70 foizini 1,2 … 1,5 km dan kam boʻlmagan aniqlik darajasida aniqlash xolatiga yetkazildi.^[1]

Ishlash prinsipi

Tizim parallel ravishda ishlab chiqilgan va juda past chastota diapazonida ishlovchi Omega Navigatsiya tizimi (xozirda ishlab chiqarishdan olingan) bilan bir xil printsiplarda ishlaydi. „Alfa“ tizimi uchta uzatuvchidan iborat boʻlib, ular Murmansk, Novosibirsk, Krasnodar va Komsomolsk-na-Amure mintaqalarida joylashgan. Ushbu uzatuvchilar davomiyligi 3.6 s boʻlgan signalni 11.905 kHz, 12.649 kHz va 14.881 kHz chastotalarida uzatadi. Ushbu chastotalardagi radio toʻlqinlar ionosferaning eng quyi qatlamlaridan aks etadi va shuning uchun ionosferadagi susayishga kam taʼsir koʻrsatadi (1000 km ga 3 dB susayish), ammo toʻlqin fazasi aks ettirish balandligiga juda sezgir xisoblanadi.^[2]

Qabul qilgich navigatsiya uzatgichlaridan keladigan signallarning fazalar farqini oʻlchaydi va giperbolalar oilasini yaratadi. Harakatlanuvchi obyekt navigatsiya uzutgichlarining signallarini kuzatish qobiliyatini yoʻqotmasa har doim oʻz oʻrnini belgilashi mumkin. Toʻlqin fazasi ionosferaning aks etuvchi qatlamlari balandligiga bogʻliq va shuning uchun mavsumiy va kunduzgi oʻzgarishlarni oʻrnini qoplashi mumkin. Joylashuv aniqligi kamida 2 dengiz milini tashkil etadi, ammo yuqori kengliklarda va qutubli faza anomaliyalari yuzaga kelishi mumkin boʻlgan qutb mintaqalarida aniqlik 7 dengiz miligacha kamayadi.^{[manba kerak]}

Xuddi Omega navigatsiya tizimi uchun ishlatiladigan antenna ustunlari singari, Alfa ustunlari ham juda baland oʻrnatilgan boʻlishi kerak.

SSSRda samolyotlarda foydalanish uchun A-723 „Kvitok“ uskunalari seriyali ishga tushirildi. A-723 toʻplami bir nechta bloklardan iborat (A-723-2, −4, −10, hujayra 8252), „Giatsint-M“ tayanch generatori, A-723-1 antenna bloki, A-723-14 kirish moslamasi va masofadan boshqarish pulti A-723-7. Tizim Tu-154 va boshqa baʼzi turdagi samolyotlarga oʻrnatildi.^[3]

Uzatgichlar

Novosibirsk (55°45′31″N 84°26′45″E / 55.75853°N 84.44595°E / 55.75853; 84.44595) foto
Krasnodar (45°24′12″N 38°09′30″E / 45.40333°N 38.15833°E / 45.40333; 38.15833)
Komsomolsk-na-Amure (p. Elban) (50°04′21″N 136°36′34″E / 50.07250°N 136.60944°E / 50.07250; 136.60944)
Revda, Murmanskaya obl. (68°02′13″N 34°40′43″E / 68.03694°N 34.67861°E / 68.03694; 34.67861)

Yana qarang

Manbalar

↑ Istoriya razrabotki, Rossiyskiy institut radionavigatsii i vremeni, web.archive.org Andoza:Проверено
↑ Fazoviy metod opredeleniya koordinat. Kinkulkin I. Ye., Rubsov V. D., Fabrik M. A. — M.: Sovetskoe radio, 1979. — glava 5
↑ Samolyot Tu-154M. RE, razdel 110 „Radioapparatura samolyotovojdeniya“, 110.20.00

Havolalar

Chastotalar va monitoring ^(ingl.) ,
Novosibirsk stantsiyasining ustunlari koʻrinishi, panoramio.com

[1] Istoriya razrabotki, Rossiyskiy institut radionavigatsii i vremeni, web.archive.org Andoza:Проверено

[2] Fazoviy metod opredeleniya koordinat. Kinkulkin I. Ye., Rubsov V. D., Fabrik M. A. — M.: Sovetskoe radio, 1979. — glava 5

[3] Samolyot Tu-154M. RE, razdel 110 „Radioapparatura samolyotovojdeniya“, 110.20.00

[1]

[2]

[3]