Vima Takto
Vima Takto yoki Vima Taktu (baqtriya tilida: Οοημο Τακτοο, Oēmo Taktoo; Kharoshthi: 𐨬𐨅𐨨 𐨟𐨑𐨆 Ve-ma Ta-kho, Vema Takho[1]) 80-90-yillarda hukmronlik qilgan Kushon imperatori.
| Vima Takto | |
|---|---|
| Kushon imperiyasi | |
 Vima Taktoning bronza tangasi, taxallusi "Soter Megas" (milodiy 80-90 yillar ). | |
| Saltanat | 80–90-yillar |
| Oʻtmishdoshi | Kujula Kadfiz |
| Davomchisi | Vima Kadfiz |
| Uy | Kushon |
Hukmronligi
tahrirVima Takto qadimdan „ismsiz qirol“ nomi bilan tanilgan, chunki uning tangalarida faqat „Qirollar qiroli, Buyuk Najotkor“ soʻzlari aks etgan. Toki Rabatak yozuvi topilgunga qadar uning nomi tangalardagi unvon bilan bogʻlangan.
Vima Takto imperiyasi shimoli-gʻarbiy Hindiston va Baqtriyani (Xitoy bilan chegara hududlarni) qamrab olgan boʻlib, uning chegarasi Tarim havzasigacha choʻzilgan. Uning hukmronligi davrida Sharqiy Xan imperator saroyiga kushon elchilari ham yuborilgan.
Genealogiya
tahrir
Vima Takto haqida Xitoy tarixiy yilnomasi „Xou Xanshu“da manbalar uchraydi. Yilnomada u otasi Kujula Kadfiz bilan birga tilga olinadi:
"Qiujiuque (丘就卻) Kujula Kadfiz vafot etganida sakson yoshdan oshgan edi. Uning oʻgʻli Yangaozhen (xitoycha: língyīng) ehtimol, Vema Tahk(tu) yoki, uning ukasi Sadaṣkaṇa shoh boʻldi. U Tyanchju [Shimoliy-Gʻarbiy Hindiston] ustidan gʻalaba qozondi va uni nazorat qilish, boshqarish uchun generallarni yuboradi. Yuechjilar nihoyatda boyib ketishdi. Ular oʻz podshohlarini Kushon shohi deb ataydilar, xanliklar esa ularni Guishuang deb ataydilar. Ularning asl ismi Da Yueji[2].
Vima Taktoning boshqa Kushon hukmdorlari bilan aloqasi Kanishka tomonidan yozilgan Rabatak yozuvida tasvirlangan. Kanishka oʻz davriga qadar hukmronlik qilgan shohlar roʻyxatini tuzadi: Kujula Kadfiz — uning bobosi, Vima Takto — bobosi, Vima Kadfiz — otasi va oʻzi — Kanishka.
Keyinchalik Matdagi Vima ziyoratgohida topilgan yozuvda u Huvishkaning bobosi ekanligi ham qayd etilgan[3].
Manbalar
tahrir- ↑ Falk, Harry (2009). The name of Vema Takhtu. W. Sundermann, A. Hintze & F. de Blois (eds.), Exegisti monumenta — Festschrift in Honour of Nicholas Sims-Williams (Iranica, 17). Wiesbaden : Harrassowitz, pp. 105-116.
- ↑ Hill (2009), p. 29; also note 13.16, p. 351, and Appendix O, p. 608.
- ↑ Allchin, Raymond. Archaeology of Afghanistan: From Earliest Times to the Timurid Period: New Edition (en). Edinburgh University Press, 2019-06-03. ISBN 978-1-4744-5047-8.
Adabiyotlar
tahrir- Falk, Harry (2009). The name of Vema Takhtu. W. Sundermann, A. Hintze & F. de Blois (eds.), Exegisti monumenta - Festschrift in Honour of Nicholas Sims-Williams (Iranica, 17). Wiesbaden : Harrassowitz, pp. 105–116.
- Hill, John E. (2009) Through the Jade Gate to Rome: A Study of the Silk Routes during the Later Han Dynasty, 1st to 2nd Centuries CE. BookSurge, Charleston, South Carolina. ISBN 978-1-4392-2134-1.
- Shrava, Satya (1985) The Kushana Numismatics, p 94.
Tashqi havolalar
tahrir- Coins of Vima Takto
- Hill, John E. 2004. The Western Regions according to the Hou Hanshu. Draft annotated English translation.[1]