Vikipediya

Xalqaro yo‘lbarslar kuni

Xalqaro yoʻlbarslar kuni (inglizcha: International Tiger Day) 2010-yil noyabr oyida Sankt-Peterburgda asos solingan. Bayram sayyorada yoʻlbarslarni saqlash bilan bogʻliq muammolar boʻyicha xalqaro forum („Yoʻlbarslar sammiti“)da tashkil etilgan. Har yili 29-iyulda nishonlanadi[1].

Xalqaro yo‘lbarslar kuni
Vladivostokda yoʻlbarslar kunini nishonlash, 2006-yil.

Turli mamlakatlarda Xalqaro yoʻlbarslar kunini oʻtkazishning asosiy maqsadlaridan biri yoʻlbarslarning yoʻq boʻlib ketishi muammosi va ularni himoya qilish usullari haqida jamoatchilikni xabardor qilishdir[1].

Yoʻlbarslar xalqaro himoya ostidagi hayvon hisoblanib, IUCN Qizil kitobiga (CITES 1-ilova[2]) kiritilgan. 1947-yildan boshlab yoʻlbarslarni ovlash toʻliq taqiqlangan. 1955-yilda yoʻlbars bolalarini tuzoqqa olish taqiqlangan, keyinchalik qatʼiy ravishda cheklangan[2].

Bayram turli joylarda turlicha nishonlanadi: masalan, dunyoning baʼzi hayvonot bogʻlarida shu kun munosabati bilan yirtqichlarga mazali taomlar va sovgʻalar beriladi[3]. Global Tiger Initiative xalqaro tashkiloti Xalqaro yoʻlbarslar kunida ushbu hayvonlar populyatsiyasini saqlab qolish uchun taxminan 350 million dollar yigʻish tashabbusi bilan chiqdi. Tashkilot 2022-yilga kelib yovvoyi mushuklar soni nafaqat yoʻqolib ketmaydi, balki ikki baravar koʻpayishi haqida bayonot berdi[4].

Rossiyada sentabr oyining toʻrtinchi yakshanbasida uchbu bayramga muqobil yana bir bayram ham nishonlanadi. Uzoq Sharqda Yoʻlbarslar kuni 2000-yilda paydo boʻlgan. Bu kunni oʻtkazish gʻoyasini 1995-yilda ovchi yozuvchi Vladimir Troinin tomonidan taklif qilingan. U besh yil davomida maktablar va kutubxonalarda yovvoyi tabiatdan bahra olish darslari, bolalar uchun ekologik ekskursiyalar va oʻqishlar shaklida[5] „Yoʻlbarslar kuni“ni oʻtkazib kelgan[6][7]. 2000-yilda Feniks jamgʻarmasi direktori Sergey Bereznyuk „Yoʻlbarslar kuni“ning shaklini oʻzgartirishga qaror qildi. U doʻstlari va yaqinlari, shuningdek, Butunjahon tabiatni muhofaza qilish jamgʻarmasining Amur filialidagi hamkasblariga yoʻl-yoʻlli yirtqichlarni qoʻllab-quvvatlash shiorlari bitilgan yoʻlbars tusidagi liboslarda shahar boʻylab sayr qilishni taklif qildi. Shunday qilib, 14-oktabr kuni 200 kishi Vladivostok shahri markaziy maydonidan oʻtdi[8][9]. 2001-yilda Vladivostok shahar rahbarining farmoni bilan „Yoʻlbars kuni“ga shaharning har yili nishonlanadigan rasmiy bayrami maqomi berildi[10]. Anʼanaga koʻra, bayram shaharda tantanali urishdan boshlanadi, bayram dasturidan tanlovlar va musobaqalar ham oʻrin olgan[10]. Keyingi yillarda „Yoʻlbars kuni“ Primorye oʻlkasining boshqa aholi punktlarida[11] nishonlasha boshlashdi va 2008-yildan buyon rasman mintaqaviy bayramga aylandi[12]. 2010-yilda bayram XXRnig Primorye bilan chegaradosh hududlarida ham nishonlasha boshlashdi[13].

Rossiya prezidenti Vladimir Putin „Uzoq Sharqdagi yoʻlbarslar kuni“ haqida fikr bildirar ekan, uni mamlakatdagi eng yorqin ekologik bayram deb atadi. Putinning taʼkidlashicha, bu kun "ushbu jozibali yirtqichning taqdiri haqida qaygʻuradigan, yovvoyi tabiatga befarq boʻlmagan va u bilan uygʻunlikda yashashga, uni himoya qilishga, oʻzlari va kelajak avlodlari uchun sogʻlom muhit yaratishga intiladigan har bir kishini" birlashtiradi[14].

Havolalar

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 „29 июля отмечается Международный день тигра“ (ru). ИТАР-ТАСС (2014-yil 29-iyul). Qaraldi: 2014-yil 28-sentyabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 Тихонов А.. Красная книга России.Животные и растения. РОСМЭН, 2002 — 414-bet. ISBN 5-353-00500-7. 
  3. ↑ „В зоопарке «Лимпопо» полосатых хищников поздравили с Днем тигра“ (ru). Аргументы и факты (2014-yil 29-iyul). Qaraldi: 2014-yil 28-sentyabr.[sayt ishlamaydi]
  4. ↑ Александра Чернега. „В мире отмечают День тигра“ (ru). Российская газета (2013-yil 29-iyul). Qaraldi: 2014-yil 28-sentyabr.
  5. ↑ „TIGER DAY FESTIVAL 2016 IN VLADIVOSTOK, RUSSIA“
  6. ↑ „TIGER DAY FESTIVAL 2016 IN VLADIVOSTOK, RUSSIA“
  7. ↑ Ekologicheskiy prazdnik. Kto pridumal prazdnovanie Dnya tigra
  8. ↑ „Den Tigra — 2017“
  9. ↑ „„DYeN TIGRA VO VLADIVOSTOKYe““. 2018-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 31-may.
  10. ↑ 10,0 10,1 „День тигра на Дальнем Востоке“ (ru). Справка. РИА Новости (2013-yil 28-sentyabr). Qaraldi: 2014-yil 28-sentyabr.
  11. ↑ „Den Tigra“ shagaet po Primoryu
  12. ↑ „Sergey Bereznyuk: V Den tigra primorsev jdet massa syurprizov“
  13. ↑ V prigranichnom Kitae otprazdnovali Den tigra[sayt ishlamaydi]Andoza:Недоступная ссылка
  14. ↑ „Путин назвал День тигра самым ярким экологическим праздником России“ (ru). РИА Новости (2013-yil 28-sentyabr). Qaraldi: 2014-yil 28-sentyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Xalqaro_yo‘lbarslar_kuni&oldid=3794712" dan olindi