Xoren Oganesyan
Xoren Oganesyan (armancha: Խորեն Հովհաննիսյան; 1955-yil 10-yanvarda tugʻilgan), shuningdek Xoren Ovannisyan nomi bilan ham tanilgan, sobiq arman va sovet futbolchisi, yarim himoyachi. Hozirda murabbiy. 1976-yilda SSSR sport ustasi, xalqaro toifadagi sport ustasi.
| Shaxsiy maʼlumot | |||
|---|---|---|---|
| Toʻliq ismi | Xoren Georgievich Oganesyan | ||
| Tavallud sanasi | 10-yanvar 1955-yil | ||
| Tavallud joyi | Yerevan, Armaniston SSR, Sovet Ittifoqi | ||
| Boʻyi | 1.71 cm (1⁄2 in) | ||
| Ampluasi | Yarimhimoyachi | ||
| Professional faoliyati* | |||
| Yillar | Jamoa | Isht. | (Gol.) |
| 1974—1985 | Ararat Yerevan | 295 | (93) |
| 1986—1988 | Arabkir Yerevan | 13 | (4) |
| 1989—1991 | Paxtakor Toshkent | 46 | (9) |
| 1992—1993 | Kilikia Yerevan | 33 | (22) |
| 1995—1996 | Pyunik Yerevan | 4 | (0) |
| Milliy terma jamoa | |||
| 1979—1984 | SSSR | 34 | (6) |
| Boshqargan klublari | |||
| 1991 | Tavriya Simferopol | ||
| 1992—1993 | Homenetmen | ||
| 1993—1995 | Homenetmen Beirut | ||
| 1995—1998 | Kilikia Yerevan | ||
| 1996—1997 | Armaniston | ||
| 2000—2006 | Pyunik Yerevan | ||
| 2012—2012 | Lokomotiv Toshkent | ||
| *Professional klublardagi gollari (ichki chempionat) | |||
Oganesyan futbol boʻyicha SSSR terma jamoasi aʼzosi boʻlgan. Sovet Oliy ligasi va Armaniston Premyer-ligasi „Ararat Yerevan“ klublarida oʻynagan. Arman futbolining afsonasi sanaladi. SSSR chempionatlarining rasmiy oʻyinlarida Oganesyan „Ararat“ safida 295 ta oʻyin oʻtkazib, 93 ta gol urgan. Uning urgan gollari soni Armaniston futbolida rekord hisoblanadi. 2003-yil noyabr oyida UEFA yubileyini nishonlash uchun Armaniston Futbol Federatsiyasi tomonidan „soʻnggi 50 yil ichida mamlakatning eng koʻzga koʻringan futbolchisi“ sifatida tanlandi
2005-yilda Armaniston futbol federatsiyasi tomonidan oʻtkazilgan soʻrovnomada Oganesyan Armanistonning 20-asrdagi eng yaxshi futbolchisi deb topildi. 2010-yil 28-may kuni Armaniston Respublikasi kuni munosabati bilan turli sohalarning bir qator taniqli arboblari taqdirlandi. Armaniston Prezidenti Serj Sarkisyan tomonidan „Xorenatsi“ medali bilan taqdirlangan Oganesyanga mamlakatning oliy mukofoti topshirildi[1].
Yoshligi
tahrirXoren Oganesyan 1955-yil 10-yanvarda Armaniston SSRning poytaxti Yerevanda sportchi oilasida tugʻilgan. Uning otasi ogʻir atletikachi, keyinchalik Armaniston SSRda xizmat koʻrsatgan murabbiy, onasi gimnastikachi boʻlgan. Xorenning akasi futbol oʻynagan, ukasi esa ogʻir atletikachi boʻlgan va keyinchalik SSSR sport ustasi unvonini olgan.
Klublardagi faoliyati
tahrirOganesyan katta akasi bilan koʻchada futbol oʻynab katta boʻlgan. 1969-yilda „Ani Yerevan“ jamoasiga kirdi va „Charm toʻp“ boʻyicha Butunittifoq mahalla jamoalari turnirida gʻolib chiqdi va yakuniy uchrashuvda gollardan birini kiritdi. Keyinchalik Oganesyan sport maktabida shugʻullangan, keyin Armaniston davlat iqtisodiyot universitetida oʻqigan. Oʻsha paytda Armanistondagi yoshlar futbol jamoalarida sinab koʻrishga taklif qilishgan va uni Sovet Ittifoqining 21 yoshgacha boʻlgan futbol terma jamoasi bosh murabbiyi Yevgeniy Lyadin eʼtiboriga tushgan. Lyadin 1973-yilda Oganesyanni qabul qilgan Yerevanning „Ararat“ klubi rahbariyatiga tavsiyanoma yozdi. Ikki yil davomida zaxirada oʻynadi[2].
Uning Araratdagi debyut oʻyini 1975-yil 19-martda 1974—1975-yilgi Yevropa kubogi chorak finalida "Bavariya"ga qarshi oʻtkazilgan. Uchrashuv „Ararat“ jamoasining 1:0 hisobidagi gʻalabasi bilan yakunlandi. Bir oydan soʻng, 16-aprel kuni Yerevanda boʻlib oʻtgan Sovet Oliy Ligasi milliy chempionatida „Ararat Yerevan“ning „Dnepr Dnepropetrovsk“ jamoasiga qarshi oʻyinda debyut qildi. Uchrashuvning 75-daqiqasida maydonga tushdi. Uchrashuv 3:0 hisobidagi gʻalaba bilan yakunlandi[2][3].
Oganesyan Oliy liganing dastlabki oʻyinlaridanoq koʻp gol urdi. Chap oyogʻi bilan aniq zarba berish qobiliyati va aniq zarbali hujumlarga ega edi. „Ararat Yerevan“ 1975-yilda Sovet Ittifoqi Kubogini qoʻlga kiritdi. Keyingi yili klub bahorda 1976-yilgi Sovet Oliy Ligasining finaliga chiqdi. Yerevan Ararati Moskvaning „Dinamo“siga yutqazdi. 1975-yil oxirida Oganesyan „Smena“ Butunittifoq sovet sport jurnali tomonidan tanlangan va mukofotlangan Oliy liga mavsumining eng yaxshi oʻyinchisi sifatida milliy mukofot sovrindorlari roʻyxatiga kirdi[2].
1984-yil fevral oyida Oganesyan oʻzining yuzinchi golini urdi va Grigoriy Fedotov klubi aʼzosiga aylandi. U 1983-yili Moskvada MHSKga qarshi oʻyinda tovoni bilan gol urgan. 1981-yilda Yerevanda „Neftchi“ga qarshi oʻyinda toʻp darvoza toʻridan uchib oʻtgan.
Oganesyan 1980-yillarning boshlarida Yerevanning „Ararat“ klubi sardori boʻldi.
1985-yilda „Ararat“ rahbariyati bilan kelishmovchiliklar tufayli klubni tark etdi. Deyarli ikki yilga kelishilgan oʻyinlarda ayblanib norasmiy ravishda diskvalifikatsiya qilingan[4].
1987-yilda „Arabkir Yerevan“ zavod jamoasida oʻynashga rozi boʻlib, respublika chempioni boʻldi. 1988-yilda Sovet Ittifoqi Birinchi ligasida oʻynay boshladi[2].
1989-yilda Sovet Ittifoqining eng yaxshi toʻpurari Oleg Bloxin bilan xayrlashuv oʻyinida qatnashgan.
1989-yilning dekabr oyida unga Toshkentning „Paxtakor“ klubi bosh murabbiyi Fyodor Novikovdan taklif tushdi. Oʻzbek futbol klubining Oliy ligaga chiqishiga yordam berdi. 1991-yilda Kiyevning „Dinamo“siga qarshi oʻyinda safdan chiqdi. Oʻsha yili „Paxtakor“ni tark etib, murabbiylik faoliyatini boshladi. Futbolchi sifatida faoliyatini esa yakunlamadi[2].
Keyingi yili vataniga qaytib, Armanistonning „Kilikiya Yerevan“ klubiga oʻtdi. „Kilikiya“da oʻynaganida, klub 1992-yilda birinchi Armaniston Premyer-ligasida gʻolib chiqdi. Oganesyan 1995-yilda Yerevaning „Pyunik“ klubiga oʻtdi. Pyunik klubda oʻynaganida, 1995—1996-yillarda Armaniston Premyer-ligasida gʻolib chiqdi va 1996-yilda Armaniston kubogini qoʻlga kiritdi. Oganesyan 1996-yilgi mavsumdan keyin futbolchi sifatida faoliyatini yakunladi[2][5].
Klubdagi faoliyati yakunida Oganesyan jami 391 ta oʻyin oʻtkazib, jami 122 ta gol urgan. U SSSR Oliy ligasi mavsumlarida 305 ta oʻyin oʻtkazib, 93 ta gol urgan. Besh marta mavsumning eng yaxshi 33 oʻyinchisi roʻyxatiga kiritilgan, uch marta eng yaxshisi boʻlgan. Oganesyan SSSR terma jamoasi uchun 38 ta xalqaro oʻyinda gʻalaba qozongan[2].
Armaniston futbol federatsiyasi prezidenti Ruben Xayrapetyan Oganesyan haqida shunday dedi: „Futbolimizda koʻplab iqtidorlar boʻlgan, lekin men Oganesyanni maydonda koʻrganman va bu meni futbol muxlisi boʻlishimga olib keldi. Uning arman futbolining oʻtmishi, buguni va kelajagiga qoʻshgan hissasini baholab boʻlmaydi“[2].
Xalqaro faoliyati
tahrir1975-yilda Valentin Nikolayev boshchiligidagi Sovet Ittifoqining 21 yoshgacha boʻlgan futbol jamoasiga qoʻshildi. 1976-yili U-21 Yevropa chempionatida gʻolib chiqqan Sovet yoshlar terma jamoasining oʻyinchisi[2].
Oganesyanning mahoratini 1979-yilda Konstantin Beskov boshqargan paytda oʻynay boshlagan SSSR futbol terma jamoasi murabbiylari payqashgan. Keyingi yili Sovet Ittifoqi Olimpiya terma jamoasi tarkibida SSSR terma jamoasi 1980-yilda Moskvada boʻlib oʻtgan yozgi Olimpiada oʻyinlarida bronza medalini qoʻlga kiritdi. Oganesyan Olimpiadada ikkita gol urdi. Uning birinchi goli guruh bosqichida Venesuela ustidan qozonilgan 4:0 hisobidagi ustunlik edi. Sovet jamoasi yarim finalga yoʻl oldi va Sharqiy Germaniyani 0:1 hisobida magʻlub etdi. Chorak finalda miya chayqalishi tufayli maydonga tushmadi. Keyingi bronza medali uchun Yugoslaviyaga qarshi bahsda Oganesyan zaxiradan maydonga tushdi va 67-daqiqada oʻzining ikkinchi va gʻalaba golini kiritdi. Sergey Andreyev ham gol urib, yakuniy hisobni 2:0 hisobida Sovet Ittifoqiga qoldirdi[2].
Sovet terma jamoasi 1982-yilgi FIFA Jahon chempionatida qatnashgan. Oganesyan jahon chempionatida ishtirok etgan birinchi arman futbolchisiga aylandi. Oganesian ikkinchi guruh bosqichida Belgiyaga qarshi oʻyinda bitta gol urdi. Yakuniy hisob 1:0 boʻlgani uchun gol hal qiluvchi boʻldi. SSSR Polsha bilan 0:0 hisobida durang oʻynagan boʻlsa-da, toʻplar farqi tufayli Polsha terma jamoasi pley-off bosqichiga yoʻl oldi. Oganesyan 1984-yilda mamlakat terma jamoasida oʻynashni yakunlagan. Jamoadagi besh yillik faoliyati davomida 34 ta oʻyin oʻtkazib, 6 ta gol urdi[6], ularning aksariyati hal qiluvchi boʻldi[2].
Murabbiylik faoliyati
tahrir1991-yilda u Simferopolning Tavriya jamoasi murabbiyi boʻlgan. Rasmiy ravishda klubga Anatoliy Zayaev rahbarlik qilgan boʻlsada, ammo butun mashgʻulot jarayoni Oganesyan nazoratida edi. Oganesyan bundan oldin u „Iskra“ (Yerevan) va „Prometey Yerevan“ jamoalarida bosh murabbiyi va oʻyinchi murabbiyi edi.
1991-yilda SSSR parchalanganidan keyin Oganesyan yana Armanistonga koʻchib oʻtgan. Keyinchalik u Livanga koʻchib oʻtdi va u yerda poytaxtning „Omenetmen“ klubini boshqaradi. Birinchi yili jamoa bilan 5-oʻrinni egallagan boʻlsa, ikkinchi yili 3-oʻrinni egallagan.
2011—2012-yillarda Oganesyan Toshkentning „Lokomotiv“ klubini boshqargan[7].
Manbalar
tahrir- ↑ „ArmFootball.com“ (ruscha). 23-iyul 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-oktabr 2022-yil.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 „Hovhannisyan sure of place in history“. Armsport.am (21-yanvar 2011-yil). Qaraldi: 1-aprel 2013-yil.
- ↑ „Hovhannisyan sure of place in history“. Armsport.am. 21 January 2011
- ↑ Igor Rabiner. Odyssey best, according to World Soccer, midfielder of the Soviet Union / / Football of „SE“. – 1996. – № 25. – With. 6.
- ↑ „Hovhannisyan sure of place in history“
- ↑ Arnhold. „Khoren Georgievich Oganesyan - International Appearances“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (19-fevral 2010-yil). Qaraldi: 27-aprel 2015-yil.
- ↑ „Хорен Оганесян возглавит ташкентский «Локомотив»“ (ru) (deadlink). Armsport.am (2011-yil 13-dekabr). 2012-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 7-yanvar.
Havolalar
tahrir- Xoren Oganesyan National-Football-Teams.com saytida
- Xoren Oganesyan WorldFootball.net saytida
- Xoren Oganesyan FootballFacts.ru saytida (ruscha)
- Profile at RussiaTeam (ruscha)
- Profile at Klisf.info (ruscha)
- Xoren Oganesyan at Olympedia
- Hovhannisyan playing in Soviet Union vs. Brazil match, 1980 YouTubeda
- Hovhannisyan playing in Soviet Union vs. England match, 1984 YouTubeda
- Hovhannisyan playing in Soviet Union vs. Yugoslavia match, 1980 Olympics Bronze Medal Match YouTubeda
