Yesengʻali Raushanov
Yesengʻali Abdijaparovich Raushanov (qozoqcha: Есенғали Әбдіжаппарұлы Раушанов ; 1957-yil 5-oktyabr, Qoraqalpoq Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi, Oʻzbekiston SSR, SSSR – 2021-yil 16-aprel, Olmaota, Qozogʻiston) – sovet va qozoq shoiri, yozuvchisi, muharrir. Adabiyot va sanʼat sohasidagi Qozogʻiston Respublikasi Davlat mukofoti laureati (2006). Koʻplab sheʼriy kitoblar va nashrlar muallifi.
| Yesengali Raushanov | |
|---|---|
| Asl ismi | qozoqcha: Есенғали Әбдіжаппарұлы Раушанов |
| Tavalludi |
1957-yil 5-oktyabr |
| Vafoti |
2021-yil 16 - Olmaota, Qozogʻiston |
| Ijod qilgan tillari | qozoq tili |
| Yoʻnalish | poeziya |
| Janr | hikoya, tarbiyaviy sheʼriy qissalar |
| Debyut | „Bastau“ sheʼrlar toʻplami (1980) |
| Mukofotlari |
 |
Biografiyasi
tahrir1957-yil 5-oktyabrda Qoraqalpogʻistonning Xoʻjayli shahrida tugʻilgan.
1976-yilda Qozogʻiston Davlat universitetining jurnalistika fakultetiga oʻqishga kirib, oʻqishni 1980-yilda tamomlagan. Oʻsha yili „Bastau“ (Boshlash) nomli birinchi sheʼrlar toʻplami nashr etilgan.
„Jalin“ adabiy almanaxida ishlagan, „Aray“ („Tong“) jurnalining bosh muharriri, „Jazushi“ nashriyotini boshqargan, Qozogʻiston Yozuvchilar uyushmasi boshqaruvi kotibi boʻlib ishlagan. .
2021-yil 16-aprelda vafot etgan[1][2].
Ijodi
tahrir1984-yilda nashr etilgan „Kelin tobe“ kitobi qozoq sheʼriyatida yangi yoʻnalishda ijod boshlagan shoir yetishib chiqishini belgilab bergan. Muallifning „Sholpan juldiz tutansha“, „Gʻaysha bibi“ „Muhammad (s.gʻ.s.) paygʻambardin hadisteri“ (Muhammad paygʻambar hadislari 1995), „Qora boʻyr kaskaldak“ (Qora koʻkrak, 1995), „Boʻzanga bitken boz jusan“ (Oq shuvoqli dasht, 2006) nomli keyingi sheʼriy toʻplamlari kitobxonlar va adabiy jamoatchilik tomonidan maʼqullanib, yuksak baholangan.
Sharq klassikasi motivlari, xalq ogʻzaki ijodi, choʻl urf-odatlari, jirovchilarning bard qoʻshiqlari zamonaviy qozoq sheʼriy madaniyati bilan uygʻunlashib, shoirning oʻziga xos qoʻlyozmasi va uslubini shakllantirgan. Bu xususiyat turli mavzu va mazmundagi koʻplab lirik sheʼrlarda, „Sagʻdishe suyu“ („Sagʻdisheni sevmoq“), „Abylaydin assida aytilmagan soʻz“ va xalq afsona-ertaklari asosidagi „Gʻaysha bibi“ (Oysha-bibi maqbarasi), „Nuk paygʻambardin kemesi“ (Nuh kemasi) kabi asarlarida yaqqol namoyon boʻladi.
Bir qator asarlari rus, litva, ukrain, bolgar, chex, oʻzbek, qirgʻiz tillariga tarjima qilingan.
Muallif oʻzbek dramaturgi Hamza Hakimzoda Niyoziyning tarjimalarini alohida kitob holida nashr ettirgan. Uning qozoq tiliga tarjimasida oʻrta asrlarga oid „Temip jartillari“ (Temirlan institutlari) tarixiy yodgorligi nashr etilgan. „Nurdan jaralgan“ romani va „Qustar – bizdin dosimiz“ nasriy toʻplami muallifi.
Mukofotlari
tahrir- 1980-yil – adabiyot, sanʼat va jurnalistika sohasidagi Qozogʻiston Lenin komsomol mukofoti;
- 1991-yil – „Alash“ xalqaro adabiy mukofoti (Qozogʻiston Yozuvchilar uyushmasi);
- 2001-yil – „Qozogʻiston Respublikasi mustaqilligiga 10 yil“ medali;
- 2005-yil – „Kurmet ordeni“[3];
- 2005-yil – „Qozogʻiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan nashriyot va matbaa xodimi“ faxriy unvoni (qozoqcha: Қазақстан Республикасының Баспа және полиграфия iсiнiң еңбек сіңірген кайраткерi) – mustaqillik yillarida nashriyot va matbaa faoliyatini rivojlantirishga qoʻshgan katta hissasi uchun[4];
- 2006-yil – „Persteler men kustar“ sheʼriy toʻplami uchun adabiyot, sanʼat va arxitektura sohasidagi Qozogʻiston Respublikasi Davlat mukofoti[5];
- 2016-yil – „Qozogʻiston Respublikasi mustaqilligiga 25 yil“ medali;
- 2017-yil – „Parasat ordeni“[6];
- 2018-yil – madaniyat va sanʼat sohasidagi MDH Davlatlararo „Hamdoʻstlik yulduzlari“ mukofoti[7][8].
Manbalar
tahrir- ↑ „Ушел из жизни известный казахстанский поэт Есенгали Раушанов“. 2021-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-aprel.
- ↑ „На 64-м году жизни скончался известный казахстанский поэт и писатель Есенгали Раушанов“. 2021-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-aprel.
- ↑ „Вручены государственные награды 26 декабря 2005 года“. 2020-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-aprel.
- ↑ „Награды Президента — журналистам 2005 года“. 2019-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-aprel.
- ↑ „«О присуждении Государственных премий Республики Казахстан 2006 года в области литературы, искусства и архитектуры»“. 2021-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-aprel.
- ↑ „В канун Дня Независимости страны Указом Президента Республики Казахстан большая группа граждан награждена государственными наградами 2017 году“. 2021-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-aprel.
- ↑ „Видный поэт Есенгали Раушанов удостоился премии СНГ“. 2021-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-aprel.
- ↑ „В Ашхабаде вручили награды лауреатам премии «Звёзды Содружества»“. 2021-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-aprel.