Złoty Stok [ˈzwɔtɨ ˈstɔk] (chex. Rychleby, nemischa: Reichenstein ,"Richstone") — Polshaning janubi-gʻarbiy qismidagi Quyi Sileziya vodiysining Zabkovitse Śląskie okrugida joylashgan shaharcha. U Chexiya Respublikasi bilan chegarada, Chexiyaning Bila Voda qishlogʻi bilan tutashgan joyda joylashgan.

Zloty Stok

Złoty Stok
shaharcha
Skyline of Zloty Stok
Zloty Stok
Gerb
50°26′40.99″N 16°52′33.10″E / 50.4447194°N 16.8758611°E / 50.4447194; 16.8758611
Mamlakat Polsha
Voyevodalik Quyi Silezia
Okrug Ząbkowice Śląskie
Gmina Złoty Stok
Hukumat
 • Mayor Grażyna Orczyk
Maydon 7.73 km2 (2.98 kv mi)
Aholisi
 (2019-06-30[1])
2 758 kishi
Zichligi 360 kishi/km2
Vaqt mintaqasi UTC+1
Telefon kodi +48 74
Pochta indeks(lar)i 57-250
Avtomobil kodi DZA
Zloty Stok xaritada
Zloty Stok
Zloty Stok

Shahar Gmina Złoty Stok deb ataladigan maʼmuriy okrugning (gmina) joylashgan hududi boʻlib, Zabkowice Śląskiedan taxminan 16 kilometr (10 mi) janubda va viloyat poytaxti Vrotslavdan 77 kilometr (48 mi)) uzoqlikda oʻrnashgan.

Tarixi

tahrir
 
Qadimgi shahar uylari bilan toʻldirilgan tarixiy shahar markazining koʻchalaridan biri

Złoty Stok nomi polyak tilida „oltin tepalik“ degan maʼnoni anglatadi va bu yerda oʻrta asrlarda oltin konining qazib olinganligini koʻrsatadi. Uning chexcha nomi qoʻshni togʻ tizmasi, Rixlebi togʻlari (chex. Rychlebské hory hisobiga qoʻllanadi). Tegishli polyak nomi Góry Złote (Oltin togʻlar) ham mavjud. Bu diapazon sharqiy Sudetlarning bir qismi hisoblanadi.

Bu hudud X asrda Polshadagi Piast sulolasining birinchi tarixiy hukmdori Miyeshko I davrida shakllanayotgan Polsha davlatining bir qismiga aylangan va Polsha parchalanib ketganidan keyin u Sileziya, Shvidnitsa-Yavor, Zibitsa va Shvidnitsa-Yavor knyazliklarida tarkibida boʻlgan. Keyinchalik 1392-yilgacha Piastlar boshqaruviga qaytarilgan. Bu davrda aholi punkti birinchi marta tilga olinadi va shahar huquqi beriladi. Keyinchalik u Bogemiya (Chexiya) qirolligining hukmronligi qoʻl ostiga oʻtadi[2]. 1428-yilda u gussitlar tomonidan vayron qilingan. 1469—1490-yillarda Vengriya, keyin esa yana Bogemiya hukmronligi ostida boʻlgan.

Złoty Stokda qazib olingan qazishmalar eramizning birinchi ming yillikiga toʻgʻri keladi. 1491-yilda Chexiya Podiebradlar oilasi gertsogi Genrix I shaharga gerb, bayroq va „Erkin konchilar shahri“ unvonini berdi. U yerda koʻplab nemis va chex konchilari yashay boshladilar. XVI asr boshlarida nemislar tomonidan Reyxenshteyn (soʻzma-soʻz „Richstone“) va chexlar Rixlebi deb atalgan shahar oltin qazib olish hamda qayta ishlash tufayli gullab-yashnay boshladi. Ushbu qimmatbaho rudani izlash 1960-yillarning oxirlarida kon yopilgunga qadar davom etdi.

1742-yilda shahar Prussiya tomonidan oz' hududiga qoʻshib olindi va 1871-yildan 1945-yilgacha Germaniyada joylashgan. Złoty Stok, keyin Reyxenshteyn, koʻplab harbiy asirlar uchun Yevropada Ikkinchi Jahon urushining soʻnggi oylarida „Uzoq yurish“ ning toʻxtash hududiga aylantirildi. 30 000 ga yaqin ittifoqchi harbiy asirlar Polsha, Chexoslovakiya va Germaniya boʻylab gʻarbiy yoʻnalishda, 1945-yilning yanvaridan apreligacha taxminan toʻrt oy davom etgan ogʻir qish sharoitida shu hududga joylashishdi[3]. Ikkinchi jahon urushidan keyin u Polsha qayta tiklangan hududlarning bir qismiga aylantirildi.

Diqqatga sazovor joylari

tahrir

Shaharda bir qator tarixiy yodgorliklar, jumladan, oltin qazib olish va metallurgiya muzeyi (Muzeum Górnictwa i Hutnictwa Złota w Złotym Stoku) mavjud.

Galereya

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. „Population. Size and structure and vital statistics in Poland by territorial division in 2019. As of 30th June“. stat.gov.pl. Statistics Poland (15-oktabr 2019-yil). Qaraldi: 14-fevral 2020-yil.
  2. „Złoty Stok“ (polyakcha). Encyklopedia PWN. Qaraldi: 16-oktabr 2019-yil.
  3. „The Long March — Lamsdorf: Stalag VIIIB 344 Prisoner of War Camp 1940 — 1945“. 28-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-dekabr 2022-yil.


Havolalar

tahrir

Andoza:Gmina Złoty Stok50°26′47″N 16°52′59″E / 50.44639°N 16.88306°E / 50.44639; 16.88306{{#coordinates:}}: cannot have more than one primary tag per page50°26′47″N 16°52′59″E / 50.44639°N 16.88306°E / 50.44639; 16.88306{{#coordinates:}}: cannot have more than one primary tag per page