Zakroczym
Zakroczym ([zaˈkrɔt͡ʂɨm] ; idishcha: זאקראטשין Zakrotshin) — Polshaning Masoviya voevodeligidagi kichik shaharcha atrofida quyidagi koordinatada joylashgan: 52°26′16″N 20°36′43″E / 52.43778°N 20.61194°E. Shahar boʻylab Vistula daryosi oqib oʻtadi. Zakroczym uzoq va boy tarixga ega: Polsha Qirolligida va Polsha-Litva Hamdoʻstligida u Mazoviya voevodeligi tarkibiga kiruvchi maʼmuriy birlikning (ziemia) poytaxti boʻlgan. Shuningdek, Zakroczym Polsha Qirolligi tojining qirollik shahri ham edi. Shahar ikkita asosiy yoʻl kesishmasida joylashgan boʻlib, bular — 62-milliy yoʻl va 7-milliy yoʻl.
Zakroczym | |
|---|---|
| Shaharcha | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 52°26′0″N 20°37′0″E / 52.43333°N 20.61667°E | |
| Mamlakat | Polsha |
| Voyevodalik | Masovia |
| Okrug | Nowy Dwór Mazowiecki |
| Gmina | Zakroczym |
| Hukumat | |
| • Mayor | Artur Ciecierski |
| Asos solingan | XI asr |
| Maydon | 19.97 km2 (7.71 kv mi) |
| Markazi balandligi | 67 m |
| Aholisi (2006-yil) |
3 367 kishi |
| Zichligi | 170 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+1 |
| Telefon kodi | +48 22 |
| Pochta indeks(lar)i | 05-170 |
|
| |
Etimologiyasi
tahrirZakroczym nomi qadimgi polyakcha zakrot soʻzidan kelib chiqqan boʻlib, daryoni kesib oʻtishni anglatadi. Dastlab, shahar Vistula daryosiga yaqinroq hududda joylashgan boʻlib, u Kroczym yoki Kroczyn deb nomlangan. Koʻp suv toshqinlari tufayli Zakroczym yuqoriroqdagi maydonga koʻchirilgan.
Tarixi
tahrir- 1155-yil — Mogilno shahridan Benediktin monastirining mulki boʻlgan Zakroczym gordu va aholi punkti haqida birinchi eslatma eʼlon qilindi.
- 1335-yil 8-iyun. Mazoviya gersoglari Siemowit II va Troyden I bu yerda Tevtonik ritsarlarning buyuk ustasi Ditrix fon Altenburg bilan sulhni yangiladilar.
- 1374-yil — Zakroczym Masoviya voevodeligining bir qismi boʻlgan yerning poytaxtiga aylantirildi va 1795-yilgacha shunday boʻlib qoldi.
- 1422-yil — Varshavaning Mazoviya gertsogi Yanush I Zakroczymga shahar xartiyasini berdi.
- 1656—1657-yillar — Zakroczym shved qoʻshinlari tomonidan bosib olingan. Shaharning asosiy qisman vayron boʻlgan.
- 1709-yil — Buyuk Shimoliy urush paytida Zakroczym shved qoʻshinlari tomonidan yoqib yuborildi.
- 1757-yil — Kichik Kapuchin Friars ordeni monastirining qurilishi boshlandi.
- 1793-yil — shahar ruslar tomonidan bosib olindi.
- 1795-yil — Zakroczym Polshaning uchinchi boʻlinmasida Prussiya qirolligi tarkibiga kirdi.
- 1806 yil — Fransiya qoʻshinlari Pułtusk jangi oldidan Zakroczym yaqinidagi Vistulani kesib oʻtdi.
- 1807-yil — Zakroczym Polsha Varshava gersogligi tarkibiga kirdi.
- 1815-yil — Zakroczym Polsha Kongressi tarkibiga kirdi.
- 1831-yil — Varshava Rossiya tomonidan bosib olingandan soʻng, monastirda Polsha hukumati va Seym yigʻilishlari boʻlib oʻtdi.
- 1883—1888-yillar — Modlin qal’asi istehkomlarining birinchi halqasi boʻlgan Zakroczym qal’asining qurilishi.
- 1915-yil 20-avgust — Qal’aning rus garnizoni nemislarga taslim boʻldi.
- 1918-yil — Birinchi jahon urushidan keyin Polsha mustaqillikka erishdi, Zakroczym Polshaga qaytarildi.
- 1939-yil 10-28-sentyabr — Ikkinchi jahon urushini boshlagan nemis-sovet qoʻshinlarining Polshaga bostirib kirishi paytida Polsha va Germaniya oʻrtasidagi Modlin jangi boʻlib oʻtgan.
- 1939-yil 28-sentyabr — Zakroczymdagi qirgʻin, Vermaxt askarlari 600 ga yaqin polshalik tinch aholi va harbiy asirlarni otib oʻldirishgan.
- 1939-yil dekabr — mahalliy polshalik cherkov ruhoniysi Antoni Więckowski nemislar tomonidan Soldau kontslageriga surgun qilindi va u yerda oʻldirilgan[1].
- 1940-yil yanvar — Zakroczymdan 40 nafar polyak, jumladan, shahar hokimi Tadeush Henzlich Palmiry qirgʻinida nemislar tomonidan oʻldirilgan[2].
- 1941-yil noyabr — Nemis fashistlari tomonidan Novy Dvor Mazovetski gettosiga oxirgi yahudiylar deportatsiya qilingan.
- 1944-yil — Nemislar Varshava qoʻzgʻolonidan keyin shahardan deportatsiya qilingan 30 000 nafar Varshava aholisi uchun tranzit lager yaratilgan.
- 1945-yil — Germaniya istilosi va Ikkinchi Jahon urushining tugashi, buning natijasida shaharning 78% vayron boʻlgan.
Diqqatga sazovor joylar
tahrir
Gotika — Uygʻonish davri Muqaddas Xochni yuksaltirish cherkovi (XV yoki XVI asr), 1949-yilda Ikkinchi Jahon urushidan keyin qayta qurilgan. Uning shimoliy va janubiy devorlarida shved oʻqlarining izlari bor. Barok Kapuchin monastiri va Avliyo Lorens cherkovi shahar markazida joylashgan.
- 1830-yil va 1863-yillardagi qoʻzgʻolonchilarga va urush qurbonlariga bagʻishlangan yodgorlik;
- qal’a tepaligi, XIX asr manor uyi bilan, XV asr poydevoriga qurilgan. Asl uy 1422-yilgacha Mazoviya gersoglari tomonidan bunyod etilgan.
- shaharning shimoli-sharqida, Vistulaning baland qirgʻogʻida joylashgan XI asrga oid gordning izlari. Birinchi marta 1065-yilda tilga olingan gord XIII asr oxirida yoqib yuborilgan va keyinchalik qayta qurilgan.
- Fort Nr. 1 Zakroczym (1883-1888-yillar).
Transport
tahrirTezkor yoʻnalish S7 va Milliy yoʻnalish 62 shahar orqali oʻtadi va Varshava Modlin aeroporti shaharning sharqiy hududida joylashgan.
Pazandachiligi
tahrirZakroczym hududi Polshada gilos yetishtiriladigan joylardan biri boʻlib, u dunyodagi asosiy olcha ishlab chiqaruvchilardan biri hisoblanadi. Podchmielone wisienki zakroczymskie (sirop va ruh bilan qoplangan gilos) va konfitura wiśniowa zakroczymska (anʼanaviy polsha gilos murabbosining mahalliy turi) kabi gilos mahsulotlari Polsha qishloq xoʻjaligi va qishloq taraqqiyoti vazirligi tomonidan tasdiqlangan, Zakroczymning anʼanaviy oziq-ovqat mahsulotlari hisoblanadi[3][4].
Manbalar
tahrir- ↑ Wardzyńska, Maria. Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion (Polish). Warszawa: IPN, 2009 — 228-bet.
- ↑ Wardzyńska, p. 244
- ↑ „Podchmielone wisienki zakroczymskie“ (pl). Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl. Qaraldi: 2021-yil 3-iyul.
- ↑ „Konfitura wiśniowa zakroczymska“ (pl). Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl. Qaraldi: 2021-yil 3-iyul.
Havolalar
tahrir- Virtual Shtetldagi Zakroczymdagi yahudiylar jamoasi