Zaynab bint Muhammad

Zaynab bint Muhammad (arabcha:زينب بنت محمد‎, 599-yilda Medinada tugʻilgan) — Muhammad paygʻambar va Xadichaning qizlarining eng kattasi.

Hayoti

Zaynab Muhammadning bashoratli missiyasi boshlanishidan taxminan oʻn yil oldin tugʻilgan. Zaynab balogʻat yoshiga yetganidan soʻng, xolasi Hala binti Xuvaylidning oʻgʻli Abu al-Asa ibn Robiyaga turmushga chiqgan. Abu al-Asa oʻsha paytda Makkaning olijanob va obroʻli aholisidan biri edi. Bu nikohdan Zaynab goʻdakligida vafot etgan Ali ismli oʻgʻil va Umamu ismli qizni dunyoga keltirgan.

Muhammad paygʻambarlik missiyasi boshlanganidan keyin Zaynab birinchi musulmon ayollardan biri boʻldi. Abu al-Asa iymon keltirmadi va uzoq vaqt majusiy boʻlib qoldi. Zaynab Abu al-Asaning xotini boʻlib, u Madinaga koʻchirilgunga qadar (hijron) davom etdi, chunki Qur’onda musulmon ayollarning musulmon boʻlmaganlarga nikohlanishi haqidagi taqiq hali nozil boʻlmagan edi. Abu al-Asa musulmonlarga qarshi boʻlgan va Badr jangida qatnashgan. Jangda uni asirga olib, Muhammad paygʻambar huzurlariga olib ketishdi. Zaynab turmush oʻrtogʻi uchun toʻlov sifatida Madinaga toʻy sovgʻasini, marhum onasi Xadicha bergan marjonni yubordi. Bu marjonni koʻrgan Paygʻambar alayhissalom sahobalaridan Abu al-Asani qoʻyib yuborishga va marjonni unga qaytarishga ruxsat berdilar. Sahobalar bunga eʼtiroz bildirmadilar va Abu al-Asani qoʻyib yubordilar, u marjonni olib, Makkaga qaytib keldi. Bir maʼlumotlarga koʻra, Paygʻambarimiz Abu al-Asaga Zaynabning Makkaga koʻchib oʻtishiga ruxsat berishni buyurganlar.

Hijrat Madinaga kelganidan keyin Zaynab bir necha yil erini koʻrmadi. Musulmonlar Makkani zabt etishidan sal oldin, Abu al-Asa oʻz karvoni bilan Suriyaga yoʻl oldi. Qaytishda musulmonlar hujum qilib, Abu al-Asa karvonini qoʻlga oldilar va Abu al-Asa qochishga muvaffaq boʻldi. Quvgʻinlardan qochib Madinaga yashirincha kirib, Zaynab bilan uchrashib, undan yordam soʻradi. Zaynab otasining oldiga borib, boʻlgan voqeani aytib berdi. Bunga javoban Muhammad Abu al-Asaga hurmat bilan munosabatda boʻlishni buyurdi va qiziga u bilan nikoh munosabatlarini tiklashni taqiqladi, chunki bu vaqtga kelib musulmon ayollarni musulmon boʻlmaganlar bilan turmush qurish taqiqlangan edi. Paygʻambar asirga olingan karvonni qaytarishni buyurdi va Abu al-Asa Makkaga qaytib keldi. U yerda barcha ishlarini hal qilib, qarzlarini uzib, Islom dinini qabul qilganini eʼlon qildi. Madinaga qaytib, u yangi nikoh shartnomasi tuzmasdan, Zaynab bilan nikohini davom ettirdi. Oradan bir necha oy oʻtgach, Zaynab ogʻir kasal boʻlib 629-yilda vafot etdi.