Afgʻoniston islom davlati (1992—2002)

Afgʻoniston Islom Davlati (pushtucha: دولت اسلامی افغانستان, Dawlat-i Islāmī-yi Afghānistan, dariycha: دا افغانستان اسلامی دولت, Da Afghanistan Islami Dowlat) — Afgʻoniston hududida 1992-yil apreldan 2001-yil dekabrigacha mavjud boʻlgan davlat.

Afgʻoniston Islom Davlati
pushtucha: دا افغانستان اسلامی دولت
dariycha: دولت اسلامی افغانستان

Tugatilgan

1992 — 2002



 

1992—2001-yillardagi bayrogʻi 1992—2002-yillardagi gerbi
Shiori
«لا إله إلا الله محمد رسول الله»
«Allohdan boshqa iloh yo‘q, Muhammad Allohning elchisidir»
Madhiya
«قلعه اسلام قلب اسیا»
«Islom qalʼa, Osiyo yuragi»
Poytaxti Kobul
Yirik shaharlari Kobul, Mozori Sharif va Qandahor
Til(lar)i Pushtucha va Dariycha
Dini Islom
Pul birligi Afg‘oni
Tarixiy davr Sovuq urush va Terrorizmga qarshi kurashish
Maydoni 647 500 km²
Aholisi 22 000 000 kishi (2002-yil)
Boshqaruv shakli Islom Respublikasi
Prezident
 - 1992-yil (vazifasini bajaruvchi) Subhatulloh Mojaddadi
 - 1991—2001-yillar Burhoniddin Rabboniy
 - 2001—2002-yillar (vazifasini bajaruvchi) Hamid Karzay
Bosh vazir
 - 1992-yil (Birinchisi) Abdul Ko‘xistoniy
 - 1996—2001-yillar Muhammad Rabboniy
Tarix
 - Peshavor kelishuvi 1992-yil 24-aprel
 - Tashkil topgan 1992-yil 28-aprel
 - Tolibon Kobulni egallab olishi 1996-yil 27-sentyabr
 - Shimoliy Alyans 1996—2001-yillar
 - Amerika intervensiyasi 2001-yil 7-oktyabr
 - Kobulni qaytarib olinishi 2001-yil 7-oktyabr
 - 2002-yilgi Loya Jirg‘a 2002-yil 11-iyun
Urushning borishi (1992—2001-yillar)
Fraksiya nazorati
Kobuldagi fraksiya nazorati (1992-yil)
Najibulloh qulagandan keyingi fraksiyalar (1992-yil)
Tolibon Kobulni bosib olgandan keyingi fraksiyalar (1996-yil)
Tolibon-Shimoliy alyans urushi (2000-yil)

Tarixi

tahrir

U Najibulloh xalq demokratik hukumati qulagandan keyin va Jihod Kengashi vakili boʻlgan afgʻon mujohidlari hokimiyatga kelganidan keyin fuqarolar urushi natijasida yuzaga kelgan davlat (Mujohidlarning oʻtish davri kengashi).

1992-yil 28-apreldan 28-iyungacha Afgʻoniston Islom Davlati prezidenti Sabhatulloh Mujaddiy edi. Keyinchalik oliy davlat lavozimini Burhoniddin Rabboniy egalladi.

1996-yil sentabrida Kobul davlati poytaxti, shuningdek, Afgʻoniston hududining katta qismi Tolibon tomonidan bosib olindi. Uning rahbarlari mamlakatda Afgʻoniston Islom Amirligini eʼlon qildilar, uning haqiqiy poytaxti Mulla Umarning qarorgohi - Qandahor shahri boʻlgan. Biroq mamlakat shimolidagi Shimoliy alyans kuchlariga rahbarlik qilgan Burhoniddin Rabboniy 2001-yil dekabrigacha xalqaro hamjamiyat tomonidan Afg‘oniston Islomiy Davlatining qonuniy prezidenti sifatida tan olindi. Xalqaro terrorizmda ayblangan Tolibon hukmronligi Shimoliy alyans qurolli kuchlarining AQSH qoʻshinlari tomonidan qoʻllab-quvvatlangan hujumi ostida tugadi (Afgʻonistondagi “Bardoshli erkinlik” operatsiyasi).

2001-yil 22-dekabrda Rabboniy AID prezidenti lavozimini tark etdi. Ayni paytda Afg‘oniston siyosiy arboblarining Bonn konferensiyasi yakunlariga ko‘ra, uning raisi Hamid Karzay boshchiligida Afg‘oniston Muvaqqat ma’muriyati tuzildi.