Ahmad ibn Said ibn Saʼd (arabcha: أحمد بن سعيد بن سعد; taxminan 1781-yil 15-aprelda vafot etgan) – Makka sharifi. 1770—1773-yillarda Makka amiri va sharifi boʻlgan Zayd urugʻidan boʻlgan[1].

Ahmad ibn Said
arabcha: أحمد بن سعيد
Makka amiri va sharifi
Saltanat 1770-yil may – 1770-yil 13-iyul
Oʻtmishdoshi Abdulloh ibn Musaʼid
Davomchisi Abdulloh ibn Husayn al-Barakotiy
Saltanat 1770-yil oktyabr – 1773-yil 6-oktyabr
Oʻtmishdoshi Abdulloh ibn Husayn al-Barakotiy
Davomchisi Surur ibn Musaʼid
Uy
Otasi Saʼid ibn Saʼd

Hijriy 1184-yilning Muharram oyi oxirlarida (milodiy 1770-yil may) akasi Musaʼid ibn Said vafot etganidan soʻng, uning ukasi Abdulloh Makka amirligi vorisi boʻldi. Ahmad ibn Said amirlik boshqaruvini qoʻliga olishni xohladi va akasini taxtdan tushirib, oʻzini amir etib tayinladi. U Istanbulga Makka amirining oʻzgarishi haqida xabar yubordi, ammo poytaxtdan sulton farmoni va hila (sharaf libosi) kelishidan oldin Misr hukmdori Alibey al-Kabir uni taxtdan agʻdardi va uning oʻrniga Abdulloh ibn Husaynni amir etib tayinladi. Abdulloh hijriy 1184-yil Rabiulavval oyi 18-sanasi (milodiy 1770-yil 13-iyul) juma kuni Muhammadbey Abu az-Zahab boshchiligidagi Misr qoʻshinlari tomonidan qoʻllab-quvvatlangan holda soxta fern bilan Makkaga kirdi va oʻsha kuni amir etib tayinlandi. Oktyabr oyi boshida Ahmad badaviy ittifoqchilari koʻmagida Abdullohning qoʻshinlarini magʻlub etib, amirlikni qayta tikladi[2].

Hijriy 1773-yil 6-fevralda Ahmad ibn Saidni jiyani Surur ibn Musaʼid lavozimidan boʻshatdi va oʻzini Makka amiri deb eʼlon qildi[3]. Keyingi yillarda ikki firqa oʻrtasida 15 ta toʻqnashuv yuzaga keldi. Hijriy 1193-yil (1779-yil iyun-iyul) Jumodissoni oyida Ahmad ibn Said qoʻlga olindi. Surur amakisini avval Yanbuda, keyin Jiddada qamoqqa tashladi. Ahmad hijriy 1195-yilning Rabiussoni oyi 20-sanasida (milodiy 1781-yil 15-aprel) Jiddada vafot etdi[2].

Manbalar

tahrir
  1. de Zambaur 1927.
  2. 2,0 2,1 Uzunçarşılı 2003.
  3. al-Ghāzī 2009.

Adabiyotlar

tahrir
  • de Zambaur, E.. Manuel de généalogie et de chronologie pour l'histoire de l'Islam. Hanovre: Heinz Lafaire, 1927. 
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Ashrāf Makkat al-Mukarramah wa-umarāʼihā fī al-ʻahd al-ʻUthmānī, 1st (Arabic), Beirut: al-Dār al-‘Arabīyah lil-Mawsū‘āt, 2003. 
  • al-Ghāzī, ‘Abd Allāh ibn Muḥammad. Ifādat al-anām, 1st (Arabic) ‘Abd al-Malik ibn ‘Abd Allāh ibn Duhaysh: , Makkah: Maktabat al-Asadī, 2009. 
  • Daḥlan, Aḥmad Zaynī. Khulāṣat al-kalām fī bayān umarā' al-Balad al-Ḥarām (Arabic). Dār Arḍ al-Ḥaramayn [1887/1888], 2007. 
Ahmad ibn Said
Zayd uyi
Banu Qatodaning boʻlimi
Humkdorlik unvoni
Oʻtmishdoshi:
Abdulloh ibn Said
Makka amiri va sharifi

1770-yil may-iyul
Vorisi:
Abdulloh ibn Husayn
Oʻtmishdoshi:
Abdulloh ibn Husayn
Makka amiri va sharifi
1770–1773-yillar oktyabr
Vorisi:
Surur ibn Musaʼid