Aleksandr Smirnov (harbiy rahbar)

Aleksandr Smirnov
Asl ismi	Смирнов Александр Александрович
Tavalludi	23-avgust, 1900-yil; Termiz, Buxoro amirligi, Rossiya imperiyasi
Vafoti	1985-yildan keyin; Voronej, Rossiya
Fuqaroligi	Rossiya ; RSFSR ; SSSR
Qoʻshin turlari	Piyoda askarlar
Lavozimi	Polkovnik
Jang/urush	Rossiyada fuqarolar urushi ; Ulugʻ Vatan urushi

Aleksandr Aleksandrovich Smirnov (1900-yil 23-avgust, Termiz, Buxoro amirligi, Rossiya imperiyasi — 1985-yildan keyin vafot etgan, Voronej, Rossiya) — sovet qoʻmondoni, polkovnik (1939), texnika fanlari nomzodi.

Tarjimai holi tahrir

1900-yil 23-avgustda hozirgi Oʻzbekistonning Termiz shahrida tugʻilgan. Rus millatiga mansub. Armiyada xizmat qilishdan oldin Kostroma shahar elektr stansiyasida kichik texnik boʻlib ishlagan^[1].

Harbiy xizmatlari tahrir

Fuqarolar urushi tahrir

1919-yil 1-avgustda Qizil Armiya safiga chaqirilib, Kostroma hududiy polkida Qizil Armiya askari, soʻngra boʻlinma boshligʻi lavozimida ishlagan. Oktyabr oyida Sharqiy frontga joʻnadi. 26-otliq boʻlinma tarkibida boʻlinma boshligʻi, komandir yordamchisi va zvod komandiri sifatida admiral A. V. Kolchak qoʻshinlariga qarshi jang qilgan. 1920-yil mart oyining boshida Smirnov janlardan birida oʻqdan jarohatlandi va Omsk shahriga evakuatsiya qilindi. May oyida tuzalib ketgach, Gʻarbiy Sibir Harbiy okrugi shtab-kvartirasiga yuborildi. Avgust oyidan boshlab tuman apparati boshligʻining kotibi boʻlib ishladi. Okrug shtab-kvartirasi tarqatib yuborilgach 8-otliq askarlar boʻlinmasiga instruktor sifatida yuboriladi. 1920-yil noyabrdan 1921-yil fevralgacha Omskdagi 8-brigada shtab-kvartirasidagi takroriy kurslarda qayta tayyorlashdan oʻtdi^[1].

1921-yil noyabr oyidan Smirnov Sibir harbiy okrugining Omsk harbiy topografik bilim yurtining kursanti boʻlgan. 1923-yil fevral oyida Omsk harbiy topografik bilim yurti tarqatib yuborilgandan soʻng Smirnov Petrograd harbiy topografiya maktabiga oʻtkazilgan. 1-oktyabrda Smirnov mazkur maktabni tugatdi va Kyiv harbiy okrugining 45-piyodalar boʻlinmasiga amaliyot oʻtash uchun yuborildi. 1926-yilda Moskvadagi yer tadqiqot institutining geodeziya fakultetiga talaba sifatida qabul qilindi. 1930-yilda oʻqishni tugatgandan soʻng, muhandis-geodezist mutaxassisligini oldi. 1935-yil aprel oyida Smirnov Moskva harbiy okrugining 2-sonli razvedka fotogrammetrik markazining boshligʻi etib tayinlandi. 1936-yil mart oyidan boshlab okrugning 4-topografik otryadiga qoʻmondonlik qildi. 1936-yil avgust oyida Qizil Armiyaning Jangovar tayyorgarlik boshqarmasiga 1-boʻlim boshligʻining yordamchisi lavozimiga oʻtkazildi. 1940-yil sentyabrdan Moskva harbiy okrugi shtab-kvartirasining, 1941-yil fevraldan esa Baykalorti harbiy okrugining harbiy topografik xizmat boʻlimi boshligʻi sifatida faoliyat olib borgan.

Urushdan keyingi davr tahrir

1946-yil 7-iyunda polkovnik Smirnov zaxiraga oʻtkazildi. Voronej shahrida yashagan. Voronej davlat universitetida oʻqituvchi boʻlib ishlagan. Texnika fanlari nomzodligi uchun dissertatsiya himoya qilgan. Shahar qurilishi geodeziyasi boʻyicha kitob muallifi^[1].

Ulugʻ vatan urushi tahrir

Urush boshlanishi bilan polkovnik Smirnov ZabVOda polkovnik lavozimga saylangan va xizmat qilishni davom ettirgan. 1943-yil apreldan — Trans-Baykal fronti 103-piyoda diviziyasi qoʻmondoniga oʻrinbosar etib tayinlangan. Avgust oyida Smirnov Transbaykal piyodalar maktabi boshligʻi lavozimiga oʻtkazilgan. 1943-yildan KPSS (b) aʼzosi boʻlgan. 1944-yil may oyida u GUK NPO ixtiyoriga topshirilgan, keyin 2-Belorussiya frontiga yuborilgan. 1944-yil 2-sentyabrda Smirnov 50-armiya tarkibida Neman daryosining gʻarbiy qirgʻogʻida joylashgan koʻprigida mudofaada boʻlgan Kutuzov nomidagi Smolensk 153-oʻqchilar diviziyasi komandirining oʻrinbosari etib tayinlangan. Oktyabr oyining oxirida diviziya Suvalki hududidagi 3-Belorussiya fronti qoʻshni diviziyasining oʻng qanot muvaffaqiyatdan foydalanib, hujumga oʻtgan va Avgustuv shahrini egallab olishgan. 26-dekabrda polkovnik Smirnov 153-oʻqchi diviziyaga qoʻmondonlik qilgan. 1945-yil 22-yanvarda 50-armiya tarkibida Smirnov ham hujumga oʻtgan va Mlavsko-Elbing hujum operatsiyasida qatnashgan. 23-yanvarda uning boʻlinmalari Likk shahrini, 27-yanvarda esa Reyn shahrini egallab olishgan. Keyinchalik Masuriya koʻllari zonasida jang qilgan diviziya janglar bilan 135 km masofani bosib oʻtgan va 60 dan ortiq dushmanni asirga olgan. Hujumni davom ettirib, kuchli dushman toʻsiqlarini yiqitib, 7-fevralga kelib, Haylsberg shahri hududiga yetib borishgan. 12-martga kelib u Kenigsbergga yaqinlashgan va uning Kenigsberg guruhiga qarshi jangga kirishgan. 8-apreldan boshlab uning boʻlinmalari Kenigsberg hujum operatsiyasida va Kenigsberg shahrini egallab olishda qatnashgan. 13-aprelda diviziya Noyxauzen-Tyergarten hududiga qayta joylashtirilgan va u yerda urush oxirigacha qolishgan.

Urush paytida diviziya qoʻmondoni Smirnov Oliy qoʻmondonning minnatdorchilik farmoyishlarida shaxsan ikki marta tilga olingan^[2].