Ali Samarqandiy

Ali Akbar soʻfiy Samarqandiy (forscha: علي اکبر صوفی سمرقندي, nomi bilan mashhur) ‎ — Markaziy Osiyoning taniqli shialik ilohiyotchisi, Hujjat al-islom.

Ali Samarqandiy
forscha: علي سمرقندي
Tavalludi	Ali Akbar Soʻfi XIX asr ikkinchi yarmi Samarqand, Buxoro amirligi
Vafoti	XIX asr oxiri Buxoro, Buxoro amirligi
Fuqaroligi	Buxoro amirligi Qojarlar sulolasi
Unvoni	Hujjat al-Islom
Otasi	Ali Rizo Soʻfiy

Biografiyasi

XIX asrning birinchi yarmida Samarqandda tugʻilgan. Uning otasi ajdodlari Xurosonlik boʻlgan taniqli shia ilohiyotchisi Ali Rizo Soʻfiy edi. Ali Akbar boshlangʻich taʼlimni Samarqanddagi shialik madrasalaridan birida olgan. Yoshligida otasi va amakisi bilan hajga bordi. Arabiston yoʻlida Buxoro, Mashhad, Nishopur, Sabzevar, Isfahon, Sheroz, Karbalo kabi barcha musulmonlar uchun muqaddas shaharlarni ziyorat qildi. Oradan bir yil oʻtib, otasi bilan muborak Muharram oyida shialar uchun Ashuro motamlarida qatnashish uchun Karbaloga haj safariga joʻnab ketdi. Karbalodan qaytganlarida otasi bilan Qum shahrida qoldi. Bu shaharda otasi yosh Alini Qomdagi eng yirik madrasalardan biriga shialik dinining taniqli ilohiyotchisi rahbarligida oʻqish uchun qoldirgan. Oradan bir necha yil oʻtgach, Ali madrasani tugatgach, Qum madrasalaridan birida mudarrislik qila boshlaydi va Samarqand nisbasini oladi. Biroz vaqt oʻtgach, Mashhadga joʻnab, bir necha oy shu yerda yashadi. Shundan soʻng u oʻz ona shahriga qaytishga qaror qildi va Samarqandga yetib keldi. Bu vaqtga kelib, uning tugʻilgan shahri Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olingan va uning tarkibiga kiritilgan. Shu sababli Ali Samarqandiy Buxoroga joʻnab ketadi va umrining oxirigacha shu yerda qoladi. Hujjat al-islom unvoni bilan Buxoroning asosiy shia ilohiyotchilaridan biri boʻldi.

Vafoti

Ali Samarqandiy XIX asr oxirida Buxoroda vafot etgan va shu yerda dafn etilgan.

Adabiyotlar

• Д. Абдуллоев, Шиъа дар Осиёи Миёна: Таърих, Душанбе, 1990.