Ariokarpus

Ariokarpus (lotincha: Ariocarpus) — kaktuslar oilasiga mansub shiralilar turkum. Nom tarjimasining ikkita turi mavjud: „rovon mevasi“ (Aria dan — togʻkulining kichik turi) yoki „nok shaklidagi“ (Sobres Aria dan — nok turi).

Tavsif

Poyasi past, yassilangan, kulrang-yashil yoki kulrang-jigarrang, diametri 12 sm gacha, qattiq deltosimon, prizmatik yoki uchburchakli, 3-5 sm uzunlikdagi kuchli qalinlashgan papilla bilan qoplangan plitkalar kabi. Papillalarning uchlarida umurtqa pogʻonasini koʻtaradigan areolaning tikanli qismi joylashgan.

Yumaloq Ariakarpus uchun toʻmtoq areolaning gulli va tikanli qismlarini bosqichma-bosqich ajratish va ikkinchisining papilla tepasida keyingi rivojlanishi bilan tavsiflanadi. Bunday areola monomorfik deb ataladi.

Ariokarpuslarda shira oʻtkazuvchi kanallarning keng tizimi va uning toʻplanishi uchun sholgʻomga oʻxshash massiv ildiz mavjud.

Gullari qoʻngʻiroqsimon, oq, sariq, qizil, diametri 3-5 sm, oʻsish joyiga yaqin joyda paydo boʻladi. Mevalari oq, yashil yoki qizgʻish tusli, goʻshtli, yumaloq yoki choʻzinchoq, uzunligi 1,5-2,5 sm gacha. Urugʻlar mayda.

Tarqalishi

Turkumning tabiiy diapazoni Texas shtati (AQSh) va Meksikaning Koahuila, Nuevo Leon, San Luis Potosi va Tamaulipas shtatlaridir. Turkum vakillari tosh, toshloq, kalkerli tuproqlarda uchraydi.

Sistematika

Turkum birinchi marta 1838-yilda Maykl Jozef Scheidweiler (1799-1861) tomonidan tasvirlangan.

Ariokarpus turkumi 6-8 turni oʻz ichiga oladi:

• Ariocarpus agavoides — Ariokarpus agavovidniy;
• Ariocarpus bravoanus;
• Ariocarpus confusus;
• Ariocarpus fissuratus;
• Ariocarpus kotschoubeyanus;
• Ariocarpus retusus Scheidw., 1838 — Ariokarpus prituplyonniy;
• Ariocarpus scapharostrus Boed. — Ariokarpus kilevidniy;
• Ariocarpus trigonus (F.A.C.Weber) K.Schum. — Ariokarpus treugolniy.

Sinonimlar

• Roseocactus A.Berger, 1925-yil;
• Neogomesia Kastanyeda, 1941-yil;
• Neogomezia.

Adabiyotlar

• Ботаника. Энциклопедия «Все растения мира»: Пер. с англ. (ред. Григорьев Д. и др.) — Könemann, 2006 (русское издание). — С. 111. — ISBN 3-8331-1621-8.
• Мохов Е. Р. Кактусы. — СПб.: ООО «Издательский Дом „Кристалл“», 2003. — С. 99 ISBN 5-306-00172-6
• Борисенко Т. И.. Кактусы. Справочник. Киев: Наукова думка, 1986 — 26—27-bet. 
• Урбан, А. Колючее чудо.— Братислава: Веда, 1976. — С. 276—277.

Havolalar

• Ariokarpus (angl.): informatsiya na sayte GRIN.
• Ariocarpus — living rocks of Mexico